Perfect proza bestaat niet. Net zomin als perfecte wanhoop.

Voor het eerst is een Nederlandse vertaling van de eerste twee boeken (als dubbelroman) van Haruki Murakami verschenen. Murakami is een van de populairste Japanse auteurs, die in 1979 debuteerde met de roman Luister naar de wind. Een jaar later verscheen Flipperen in 1973. Deze twee romans vormen samen met De jacht op het verloren schaap de Trilogie van de Rat. De labels die op zijn werk geplakt worden zijn postmodernisme of magisch realisme.

Murakami's carrière begon als een donderslag bij heldere hemel, naar eigen zeggen in een honkbalstadion, waar zijn favoriete team een wedstrijd speelde. Precies op het moment dat één van de spelers het tweede honk rondde, dacht Murakami: “Ik ga een roman schrijven, dat kan ik”. Hij was op dat moment 29, runde een jazzbar en de eerste zinnen die hij op papier zette, waren: "Perfect proza bestaat niet. Net zomin als perfecte wanhoop." Murakami is net 65 geworden, inmiddels 35 jaar schrijver en hij wordt regelmatig genoemd als kandidaat-Nobelprijswinnaar.

In de eerste roman ontmoeten de verteller en de Rat elkaar in Jay’s Bar. De verteller is student in Tokyo en thuis gedurende de zomervakantie. De verteller en Rat drinken samen, praten samen en komen zo een lange zomer samen door. Ze maken plannen om te gaan schrijven, om plekken te bezoeken, maar vinden elkaar de volgende dag weer aan de bar bij Jay. In Flipperen in 1973 woont de verteller samen met een tweeling en zoekt hij naar een bijzondere flipperkast.

Centraal in de boeken van Murakami staan liefde en vriendschap: ingewikkelde vriendschappen en onbeantwoorde liefdes. De hoofdpersonen zijn jong en kwetsbaar, op zoek naar een invulling van hun leven. Ze hebben nog alle mogelijkheden, maar het leven is vaak weerbarstig en het is lastig om die mogelijkheden te benutten. "Alles gaat aan ons voorbij. Niemand is bij machte iets vast te houden. Dat is de manier waarop we leven."

Murakami schrijft intuïtief, zonder plot. Zijn boeken zijn een verzameling losse scènes, soms maar een paar regels lang, die samen een beeld schetsen van het leven van zijn hoofdpersoon. Het lijken lukrake herinneringen van de hoofdpersoon en de rode draad lijkt soms flinterdun. "We kropen met z’n drieën in bed om de laatste twee woorden van de kruiswoordpuzzel op te lossen. Het ene was REGENBOOGFOREL en het andere WANDELWEG. Mijn lichaam werd algauw warm en we vielen als vanzelf in slaap. Ik droomde van Trotski’s rendieren. Alle vier de rendieren hadden wollen sokken aan. Het was een afgrijselijk koude droom."

In Luister naar de Wind wordt veel aandacht besteed aan het ambacht schrijven zelf. De hoofdpersoon wil graag schrijver worden en citeert regelmatig zijn grote voorbeeld Derek Heartfield: "De bezigheid die ‘schrijven’ heet,  is in feite niets anders dan het vaststellen van de afstand tussen jezelf en de dingen om je heen. Daar heb je geen gevoeligheid voor nodig, maar een meetlat. Hij vindt schrijven moeilijk werk maar soms ook ontzettend leuk: Het leven zelf is bijzonder moeilijk; daarbij vergeleken is betekenis aan het leven geven maar een koud kunstje."

Toch is dat wat bijblijft na het lezen van beide romans: het ís niet zo gemakkelijk om betekenis te geven aan het leven. Dat is wat Murakami over weet te brengen, niet in de vorm van een doorwrocht verhaal, maar als losse, vluchtige penseelstreken die samen een beeld schetsen dat indruk maakt en herkenbaar is. Zijn stijl is in deze eerste romans misschien nog niet optimaal ontwikkeld, maar er is wel al sprake van die onmiskenbaar eigen stijl waardoor hij zo beroemd geworden is. Misschien geen 'perfect proza' maar zeker het lezen waard!