Niet perfect en gemis van handvatten is groot

Te vaak wordt een burn-out toegeschreven aan externe factoren zoals de situatie op de werkvloer of traumatische ervaringen. In Burn-out begint in de kleuterklas wil Marcel Hendrickx, die zelf op 46-jarige leeftijd een hartinfarct kreeg als gevolg van zijn perfectionisme, aantonen dat vooral perfectionisme zorgt voor opgebrande mensen.  

Marcel Hendrickx heeft een voor hem dierbaar boek geschreven. Het boek draagt hij op aan zijn overleden zoon en het voorwoord heeft hij laten schrijven door een professor klinische psychologie. Of dit ten goede komt aan Hendrickx’ boek is maar de vraag. Het voorwoord is lang en draagt weinig bij aan de onderwerpen burn-out en perfectionisme. Het zou de lezer op het verkeerde been kunnen zetten, doordat het voorwoord een taai en langdradig boek voorspelt. Gelukkig is niet alles wat het lijkt.  

Wat volgt is een aantal hoofdstukken die ingaan op de huidige maatschappij, perfectionisme en burn-out. Hendrickx laat ons zien hoe wij als maatschappij bijdragen aan stress en spanning, omdat het alleen maar gaat om meer, beter, groter, rijker en sneller. Alles draait op verstand, nauwelijks komt er nog gevoel bij kijken, terwijl juist die vaardigheid ons als kind stuurde. Tegenwoordig moeten kinderen flink zijn, hun best doen en niet vervelend zijn. Kinderen leren zich op jonge leeftijd aan te passen, maar de gevolgen worden op latere leeftijd gepresenteerd.  

De schrijfstijl waarmee de boodschap wordt overdragen is correct en logisch, zij het een tikkeltje stijf. Doordat Hendrickx de lezer rechtstreeks aanspreekt en regelmatig vanuit de ik-persoon vertelt, wordt het boek persoonlijker. Echter is door het gebruik van lange zinnen de draad niet overal gemakkelijk te volgen. Zeker voor iemand met een burn-out kan het hierdoor lastig zijn om de aandacht er bij te houden en hoofd en bijzaken te onderscheiden. Toch raken Hendrickx’ woorden en ondanks dat wat hij zegt nauwelijks onderbouwd is met bronnen, is zijn gezonde verstand treffend.  

“We klampen ons vast aan de dingen die we kunnen begrijpen. (…) We zijn immers erg bang om ons te vergissen. Terwijl in fouten maken juist de kiem van ontwikkeling ligt.”

 
Na de hoofdstukken over burn-out en perfectionisme volgen interviews die Hendrickx heeft afgenomen bij cliënten uit zijn praktijk. Voor 75 procent bestaat Burn-out begint in de kleuterklas uit deze interviews. Deze ervaringsverhalen zorgen voor bewustwording én voor het gevoel er niet alleen voor te staan. Er zijn meer (hoogopgeleide) mensen met een burn-out. Ondanks dat herkenning vinden waardevol is, zorgt de grote hoeveelheid aan interviews voor disbalans in het boek. Hendrickx heeft deze interviews gebruikt om zijn standpunt mee te staven: perfectionisme zorgt voor opgebrande mensen. Maar handvatten om perfectionisme aan te pakken worden niet gedeeld. De interviews die zijn afgenomen, betreffen voornamelijk hoogopgeleide vrouwen van middelbare leeftijd. Het was juist erg waardevol geweest om het verhaal van een (ouder van een) kind of tiener te lezen.  

Na het gemis van tips en tricks om perfectionisme bij kinderen te herkennen en aan te pakken, mist de lezer na de interviews wederom een conclusie of handvatten. Burn-out begint in de kleuterklas voelt daarmee als een uitgebreid statement over perfectionisme als grondlegger bij burn-outs, maar biedt de opgebrande, de ouder of de leerkracht geen richting om de donkere weg van een burn-out te kunnen bewandelen. Zij die een (zelf)hulpboek verwachten, en in het bijzonder een boek gericht op kinderen, komen bedrogen uit.  

Burn-out begint in de kleuterklas is niet perfect en als we Hendrickx moeten geloven, dienen we dat principe vooral los te laten om een burn-out te voorkomen. Toch is het gemis aan concrete handvatten en onderbouwing groot.