Knappe reconstructie
In 2012 komt Roxane van Iperen met haar gezin in ’t Hooge Nest wonen; een prachtige oude villa in de bossen in Naarden. Bij de restauratie van het huis ontdekken zij in luiken in de houten vloeren en achter oude lambriseringen de overblijfselen van wat ooit de functie van het huis is geweest, namelijk een onderduikplek voor Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van Iperen weet: dit verhaal moet verteld worden. Tijdens een zes jaar durende research, waarbij ze onder andere spreekt met buurtbewoners rondom het huis, de kinderen van Janny en Lien Brilleslijper en vele archieven raadpleegt, ontrafelt ze de geschiedenis van ’t Hooge Nest.
’t Hooge Nest is het tweede boek van Van Iperen. Eerder gooide ze hoge ogen met haar debuutroman Schuim der aarde, waarmee ze de Hebban Debuutprijs 2017 in de wacht sleepte en was ze winnaar van de Hebban Award voor beste leesclubboek van het jaar 2016.
Janny en Lien Brilleslijper, twee Joodse zussen uit Amsterdam, komen uit een warm gezin met hardwerkende ouders. Waar Lien zich met hart en ziel in de dans- en muziekwereld stort, werkt Janny in de illegaliteit tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Ze zijn dan begin twintig. Ook in Nederland verhardt het klimaat in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Begin 1941 begint de weerbaarheidsafdeling van de NSB met harde hand Joden in Amsterdam en Den Haag op te jagen. De sfeer wordt grimmiger en angstiger.
Lien heeft ondertussen een relatie met de Duitser Eberhard Rebling en Janny is getrouwd met Bob Brandes. Janny en Bob zijn direct doordrongen van de ernst van de situatie en worden actief in het verzet. Ze drijven onder andere een drukkerij voor illegale verzetsblaadjes in hun bovenwoning in Den Haag. Lien denkt in eerste instantie nog dat het niet zo’n vaart zal lopen met de Jodenvervolging, maar niet veel later begint ook haar verzetswerk.
Van Iperen heeft met de reconstructie van het leven van de zussen Brilleslijper een uniek oorlogsverhaal opgetekend. Het verloop van de oorlog is bekend, maar nog steeds zijn er persoonlijke verhalen niet verteld. Dit is er één van. Ontzettend knap hoe de auteur alle stukjes informatie over het feitelijke verloop van de oorlog heeft samengevoegd met de persoonlijke gebeurtenissen in het leven van de zussen. Een beeldend en zeer prettig leesbaar verhaal is het resultaat, waaruit boven alles de moed en onzelfzuchtigheid spreekt van Janny en Lien en hun echtgenoten. Zij boden opgejaagde Joden een veilige plek. Eerst in hun kleine woning in Den Haag en later in ’t Hooge Nest. Een plek waar mensen zo goed en zo kwaad als het ging wat konden ontspannen, waar kinderen in de tuin redelijk vrij konden spelen en waar Lien en Eberhard met hun optredens de mensen hun situatie even probeerden te laten vergeten, maar zeker níet hun Joodse afkomst.
Het boek is spannend. Incidenten waarbij Janny of één van haar familieleden ternauwernood uit handen van de Duitsers blijven bij controles of huiszoekingen zijn zenuwslopend om te lezen. Of het feit dat er in ’t Gooi veel sympathisanten van de NSB wonen en deze mensen niet te beroerd zijn om onderduikers aan te geven. Het maakt hun situatie er bijzonder hachelijk op. Desalniettemin zetten zij hun goede werk voort, tot het verraad aan toe en zelfs daarna in de kampen Westerbork, Auschwitz en Bergen-Belsen. Ondanks dat het perspectief in het verhaal bij de alwetende verteller ligt, zijn de angsten en dilemma’s van met name Janny zeer invoelbaar. Het kan niet anders of je wordt geraakt door wie zij was en wat ze voor anderen deed en dat heeft Van Iperen prachtig overgebracht.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sanne
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
