Ongewone verpakking, maar fantasyconventies beklijven
Tsaristisch Rusland (of een fantasyversie ervan) is een moeilijke plaats om te leven. Staryk, winterwezens die kou brengen en goud stelen, zaaien dood en verderf. Tegelijkertijd is de tsaar in de ban van een vuurwezen dat de mensheid evenmin goed gezind is. De (voornamelijk boeren)bevolking zit klem tussen de twee, tussen hitte en kou, vuur en ijs.
De hoofdpersonen van Zilvergaren zijn drie jonge vrouwen die geen genoegen nemen met de positie die hun door hun samenleving is toebedeeld. Miryem komt uit een Joodse geldschietersfamilie, Irina is van adel en Wanda is de dochter van een arme, alcoholistische boer. Hoewel hun afkomst heel verschillend is, zijn ze alle drie overgeleverd aan de eisen en grillen van mannen die wettig gezien hun eigenaar zijn. Ze worden geacht zich koest te houden, te gehoorzamen, hun plaats te kennen. Maar dat zou het einde betekenen, niet alleen voor henzelf, maar ook voor hun wereld.
Zilvergaren is een lastig boek om te beoordelen, omdat zowel de sterke als de zwakke punten er zo uitspringen. De setting is origineel, en overtuigend uitgewerkt. Novik besteedt zowel aandacht aan het leven op het platteland als in de stad, en werkt de tegenstellingen uit tussen arm en rijk, Joden en niet-Joden, mannen en vrouwen. Dit alles zonder in uitleg of gepreek te vervallen, of de ene groep als beter of slechter dan de ander neer te zeten.
Ook de Staryk zijn intrigerend. De dreiging wordt geleidelijk aan geïntroduceerd, als iets waar mensen mee hebben leren leven en waar ze liever niet te veel over nadenken. De waarden en opvattingen van de Staryk verschillen volkomen van die van mensen, en toch zijn het geen eendimensionale monsters. Je ziet hen en hun wereld uitsluitend door de ogen van een karakter dat hen niet begrijpt en dat probeert de regels te achterhalen, maar Novik wekt de indruk dat er een complexe samenleving met een sterke interne logica achter het buitenissige gedrag verborgen ligt.
Hetzelfde geldt helaas niet voor de hoofdpersonen. Alle perspectieven zijn vanuit de eerste persoon geschreven (eerst alleen vanuit de drie vrouwen, verderop komen daar nog een paar andere bij), en het is niet makkelijk om al die ‘ikken’ een individuele stem te geven. Miryem, Irina en Wanda verschillen qua achtergrond en omstandigheden, maar niet qua persoonlijkheid. Als je verwijzingen naar hun individuele situaties wegdenkt, zijn ze uitwisselbaar, alsof één sterk karakter zich in drieën heeft gesplitst om overal tegelijk te zijn om de plot rond te kunnen krijgen. Ook hebben ze alle drie erg de neiging hun eigen motivaties en handelingen (en die van anderen) te analyseren en te becommentariëren, waardoor ze nog meer op elkaar gaan lijken.
De perspectieven die verderop in het boek worden toegevoegd hebben weliswaar andere stemmen dan de drie hoofdpersonen, maar dat onderscheid komt tamelijk geforceerd over. Een oude vrouw mijmert over oud zijn, een kind legt de nadruk op hoeveel het niet begrijpt, een derde karakter blijft ironisch naar ‘die lieve schat van me’ verwijzen. Deze perspectieven leveren geen nieuwe invalshoek of frisse blik op de gebeurtenissen, maar lijken alleen toegevoegd omdat de oorspronkelijke vertellers een locatie hebben verlaten en Novik nog steeds een camera op die plaats wil hebben.
De plot zelf flirt met complexiteit, met lastige morele kwesties, met kiezen tussen twee kwaden, maar ten slotte schrikt Novik daar toch voor terug. Het boek is zeker het lezen waard, al was het maar vanwege de wereld, maar het ontsnapt uiteindelijk niet aan de fantasyconventies waarin één juiste oplossing bestaat en waar iedereen op de juiste plek met de juiste mensen terechtkomt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sarah de Waard
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
