Elegant balanceren op een slappe koord

Met Grand Hotel Europa trekt Ilja Leonard Pfeijffer alle registers open. Hij vermaakt zijn lezers met verschillende plotlijnen en thema’s, houdt hen een spiegel voor en doet hen nadenken over het verleden én de toekomst. Grand Hotel Europa is tot in de puntjes verzorgd en geeft blijk van een groot vakmanschap.  

Het hoofdpersonage, auteur Ilja Leonard Pfeijffer, verlaat Venetië na de breuk met zijn geliefde Clio en neemt zijn intrek in Grand Hotel Europa. Hij komt terecht in een wereld van ‘afgebladerde luxe en krakende glorie’. Het doel van zijn verblijf is orde te scheppen in zijn herinneringen en opnieuw helder te kunnen nadenken. Dat kan enkel door het verloop van zijn relatie met Clio van begin tot einde op te schrijven. Hun ontmoeting wordt bijzonder mooi beschreven: stoer, zonder omhaal en tegelijk kwetsbaar. Het verdere verloop is een grillige romance van ups en downs, waarbij zijn eigen aandeel in hun breuk niet onbesproken blijft.  

Deze verhaallijn wordt aangevuld met verschillende andere plots. In het hotel maakt de schrijver namelijk kennis met de overige gasten en met de piccolo Abdul die vanaf de eerste pagina een prominente plek inneemt. Hoewel zij allen een afgelijnde rol, met bijhorende clichés aangemeten krijgen, zijn het boeiende personages waar je als lezer meer wilt over weten. De wisselwerking met het hoofdpersonages is vaak hilarisch en kondigt de toekomstige clash aan tussen een ‘agressief en onverschillig materialisme’ en de kunst en cultuur van weleer.  

De auteur baant voor de lezer een toegankelijke weg tussen de verschillende verhalen door expliciet de opbouw van het boek te bespreken. Hoe langer hij in het hotel verblijft, hoe meer vorm het relaas over zijn geliefde Clio krijgt. De lezer wordt de hele tijd op de hoogte gehouden van dit proces, waardoor een fijn spel tussen feit en fictie ontstaat.  

Het massatoerisme houdt als centrale thematiek het geheel bij elkaar. Het is niet zo dat de auteur voor de gemakkelijke weg kiest en een bepaalde groep toeristen vrolijk te kijken zet. Zowat elke vorm van toerisme wordt genadeloos ontleed, waardoor de lezer zichzelf op een bepaald moment wel moet herkennen. Wanneer het massatoerisme vervolgens tegenover de vluchtelingenstroom wordt geplaatst, is de medeplichtigheid niet veraf:  

‘Het enige wat het nog kan verkopen, is zijn rijke historie. Daarom wil het bezoekers aantrekken die komen voor het verleden, en moet het bezoekers weren die op zoek zijn naar een toekomst.’  

Er gebeurt ontzettend veel en alles wordt even uitvoerig beschreven. De gedetailleerde en ronkende zinnen kunnen soms overdadig worden, maar door het gebruik van verschillende stijlen blijft de lezer alert. Poëtische beschouwingen, weemoedige overpeinzingen en vulgair beschreven seksscènes volgen elkaar op een natuurlijke manier op. Binnen elke stijlvorm toont de auteur zijn scherpzinnigheid en geeft op een overtuigende manier blijk van zijn bewondering voor en teleurstelling in Europa.  

De rijkdom van het geheel is overdonderend, waardoor Grand Hotel Europa een boek is waarvoor je uitgebreid de tijd moet nemen. Ilja Leonard Pfeijffer balanceert op een slappe koord, maar verliest geen moment het evenwicht. Wel integendeel, het is indrukwekkend hoe elegant hij slalomt tussen verschillende plotlijnen, registers en thema’s. Op grandioze manier haalt hij de overkant, waar hem alleen maar applaus kan wachten.