De destructieve kracht van vriendschap

Het wolfgetal is het romandebuut van Laura van der Haar (1982), die in 2014 als dichter debuteerde. Twee jaar daarvoor won ze het Nederlands kampioenschap Poetry Slam. Op basis van deze verdiensten kan je een krachtig, ritmisch verhaal met originele beelden verwachten. Van der Haar koppelt een duistere plotlijn aan haar stilistische talenten en zet een mysterieus debuut over vriendschap en waanzin neer.

Hoewel de sobere cover en titel weinig prijsgeven, maakt de opbouw – waarbij korte hoofdstukken worden afgewisseld met stukken uit een autopsie- en psychiatrisch rapport – van meet af aan duidelijk dat dit geen vrolijk boek is over een clichévriendschap tussen puberende meisjes. Het naamloze hoofdpersonage lijkt bij aanvang nochtans behoorlijk doorsnee. Ze zit in het laatste jaar van de lagere school, komt bij  klasgenootjes over de vloer, is dol op het verzorgen van een manegepaard en heeft een normale relatie met haar ouders en broertje.

Steeds vaker laat ze zich echter op sleeptouw nemen door de impulsieve Vikki, die samen met haar moeder een explosief duo vormt. Door de ogen van het hoofdpersonage ziet de lezer een vriendschap groeien waarin Vikki de wetten dicteert. Het hoofdpersonage komt al vroeg in contact met de destructieve kant van Vikki, maar heeft dan al te veel in de vriendschap geïnvesteerd om de gevaren onder ogen te zien. Ze draaien in cirkels om elkaar heen, gunnen elkaar steeds minder ademruimte. Het expliciete seks- en drankgebruik zou lezers voor het hoofd kunnen stoten, maar de gelatenheid waarmee het hoofdpersonage alles ondergaat, geeft een sterk signaal. De vriendschap met Vikki is het enige dat echt telt:

“Alsof zij beweegt in een schaduwuniversum, dat als een luchtbel om haar heen zit, een groeiende luchtbel die de ruimte waar zij is uitvult, tot in de hoeken, die alles rondom haar opzij drukt. Naar zich toe trekt en wegduwt, met haar als eeuwig middelpunt. Het gebeurt geruisloos maar tegelijk toch heel dwingend en wat kun je ook zeggen van een onzichtbare luchtbel? Wat kun je zeggen van de zon?”

Het gekozen perspectief zorgt voor een tunnelvisie die een spanningsboog creëert, je weet immers dat er iets groots te gebeuren staat. Het wolfgetal is een grootheid die het aantal zonnevlekken meet die zich op het oppervlak van de zon voordoen. Het hoofdpersonage merkt de vlekken op de persoonlijkheid van haar beste vriendin wel op, maar analyseert ze niet grondig genoeg. De stem van de puber klinkt daarbij sterker dan die van de 12-jarige aan het begin van het boek. Hierdoor verloopt de plot vooral in het eerste deel wat stroef. Wanneer het hoofdpersonage als puber haar greep op de werkelijkheid dreigt te verliezen, wordt dat dan wel weer erg geloofwaardig neergezet.

De gevoelens van woede, verveling en onmacht keren steeds terug en verstikken na verloop van tijd ook de lezer. De manipulatieve kant van Vikki is voor de lezer immers al lang duidelijk. De noodzaak om dingen voor de lezer te verduidelijken wijzen erop dat deze roman een debuut is. Zo doet de auteur naar het einde toe erg duidelijke inspanningen om het verhaal rond te krijgen. Het subtiele waarbij de lezer nooit echt alles te weten komt had het boek meer diepgang en kracht gegeven.

Tegenover de voorspelbare plotlijn staat een schrijfstijl met originele beelden. Vooral de vreemde manier om de omgeving te beschrijven waardoor herkenbare taferelen donker en luguber worden, dwingt bewondering af. Ook het ritme, dat net als de vriendschap tussen de meisjes afwisselt tussen vloeiend, gutsend en haperend, toont het stilistische talent van de auteur.

Hoewel Het wolfgetal inhoudelijk weinig vernieuwend is, is het op talig vlak een sterk debuut. De krachtige schrijfstijl met unieke beelden zou wel eens het handelsmerk van Laura van der Haar kunnen worden.