Eeuwige roem voor de Goncourts
Eén van de beroemdste dagboeken uit de wereldliteratuur is Journal, Mémoires de la Vie Littéraire van de Franse broers Edmond en Jules de Goncourt. Dit werk van bijna vijfduizend pagina’s weet al meer dan 125 jaar lezers te trekken. Ook in Nederland, waar uitgeverij De Arbeiderspers onlangs onder de titel Dagboek met een herdruk kwam van de in 1985 verschenen vertaling van pakweg tien procent van het totaal.
Edmond en Jules de Goncourt begonnen op 2 december 1851 aan hun Journal, met de bedoeling “voor het nageslacht onze tijdgenoten tot leven te wekken zoals ze werkelijk waren.” Toen Jules in 1870 overleed, besloot Edmond alleen verder te gaan. Ontroerend is zijn beschrijving van de laatste dagen van Jules. In 1896 eindigt het dagboek, kort voor de dood van Edmond.
In hun Journal roddelen de broers er lustig op los, vooral over de grote schrijvers van hun tijd, maar ook over schilders, beeldhouwers, politici, wetenschappers en adellijke personen. Vertaler en samensteller Leo van Maris heeft zoveel mogelijk de passages geselecteerd die gaan over ook nu nog bekende personen: Flaubert, Daudet, Zola, Maupassant, Toergenjev (die een tijdlang in Parijs woonde), Rodin, Manet en wie al niet meer. Het persoonsregister achter in het boek beslaat maar liefst 39 pagina’s.
Het ging er in de tweede helft van de negentiende eeuw nogal wild aan toe in het literaire wereldje van Parijs. Bordeelbezoek, maîtresses, seksfeestjes, de kunstenaars gingen ongeremd hun gang. Syfilis was dan ook een belangrijke doodsoorzaak. Vooral Guy de Maupassant sprong regelmatig extreem uit de band. In 1891 schrijft Edmond: “Hennique vertelde me een paar invallen van Maupassant die aantonen dat hij -hoewel hij in wezen geen slecht mens is-, toch heel onaangename sadistische trekjes heeft. Hij was erbij dat Maupassant zijn lid zo liet beschilderen dat het net leek of hij syfilis had. Daarna is hij naar een van de maîtresses gegaan die hij op dat moment had, waar hij zich beklaagde over de verschrikkelijke ziekte die zijn geslachtsdelen wegvrat. Na deze verklaring heeft hij met geweld de arme vrouw genomen, die vervolgens in een voortdurende angst geleefd heeft (..)”.
De broers schrijven ook veel over hun eigen werk: romans, toneelstukken, non-fictie, een omvangrijk oeuvre dat nu, op het dagboek na, vrijwel vergeten is. Ook over hun kunstverzameling krijgt de lezer veel te horen. Af en toe gaan de Goncourts op reis naar het buitenland. In 1861 is Nederland aan de beurt. Zij bezoeken hier vooral musea, maar ze hebben ook een uitgesproken mening over de inwoners: “De mannen en vrouwen zijn er lelijk, niet op een menselijke manier, maar als vissen, met vissenogen en vissenkoppen, een gelaatskleur van gedroogde vis, en ze hebben iets van zeerobben en kikkers (..)”.
Edmond en Jules de Goncourt leefden voor de literatuur. Hun doel was eeuwige roem. Zo schrijft Edmond in 1888: “De gedachte dat de planeet Aarde aan haar einde kan komen (..) stemt mij af en toe somber. Het zou diefstal zijn tegenover mij: ik heb alleen maar literatuur geschreven in de hoop op eeuwige roem! Een roem die niet langer dan tien-, twintig-, of honderdduizend jaar duurt, loont dat wel de moeite die ik me getroost heb, de ontberingen die ik mezelf heb opgelegd?”
Dankzij hun dagboek zit het met de roem van de Goncourts vooralsnog wel goed. Om er volledig van te kunnen genieten, moet je wel wat basiskennis hebben van de Franse literatuur en de Franse geschiedenis in de beschreven periode. Voor wie over die bagage beschikt, is hun openhartige inkijkje in het literaire Parijs tussen 1851 en 1896 een genot om te lezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ton van der Molen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
