Tegenvallende roman van Heivoll

De Noorse schrijver Gaute Heivoll is een veel bejubeld man. “De mooiste literaire stem van zijn generatie” staat op het omslag van zijn recent in Nederland verschenen roman De malloten van Stavanger. Een uitspraak van niemand minder dan collega Knausgard. Toch, of misschien juist door zo’n loftuiting, valt De malloten van Stavanger nogal tegen.

Heivoll publiceert al sinds 2002, maar brak internationaal pas door met zijn negende boek, de roman Voordat ik brand. In Noorwegen verscheen die in 2010, in Nederland in 2014. "Magistrale roman" vond NRC-Handelsblad en gaf er vijf sterren voor. De malloten van Stavanger is een van de romans die Heivoll na zijn bestseller schreef.

In De malloten van Stavanger is een volwassen man aan het woord die terugkijkt op zijn leven tot dan toe. Zijn ouders begonnen kort voor de Tweede Wereldoorlog met de opvang van geestelijk gehandicapten, enkele volwassen mannen en een groep van vijf broertjes en zusjes. Zeer gedetailleerd wordt de lezer geïnformeerd over de gang van zaken in deze opvang en over de relatie van de hoofdpersoon met zijn ouders, zijn zusje en de ‘malloten’.

Het verhaal komt -weinig origineel- op gang als de hoofdpersoon na de dood van zijn vader het ouderlijk huis leeghaalt en daarbij ook de papieren van de opvang tegenkomt. Dan begint een chronologische terugblik die veel weg heeft van een feitenrelaas. Pas na een pagina of zestig komt er enige spanning in het verhaal, maar die verdwijnt al snel weer.

Vaak worden de gebeurtenissen beschreven door de ogen van de nog heel jonge hoofdpersoon, die lang niet alles begreep. Dat maakt de lezer nieuwsgierig naar wat er nou echt aan de hand was. Aangezien het verhaal door de volwassen hoofdpersoon wordt verteld, mag je verwachten dat nog te horen te krijgen. Maar dat gebeurt niet altijd. Ook over zijn gevoelens voor een van de geestelijk gehandicapte zusjes blijft de hoofdpersoon tot het einde toe te vaag. De lezer alles voorkauwen is irritant, te weinig vertellen echter ook.

De malloten van Stavanger is gebaseerd op ware gebeurtenissen. Het lijkt erop dat Heivoll te veel respect voor de feiten heeft gehad en te weinig zelf heeft durven aanvullen. Volgens de achterflap is dit "een diep menselijke roman (…) over weerloze individuen, de band tussen broers en zussen en de levenslange liefde van een moeder voor haar kind". Dat had het kunnen zijn, als Heivoll zich iets meer als schrijver en iets minder als journalist had opgesteld.