Opgroeien in een gekkenhuis
Een dode. Een echte! Een jongen vindt op weg naar school het lijk van een oude man in een volkstuinencomplex. Hij rent naar school en vertelt zijn verhaal. De juffrouw gelooft hem niet, maar hij houdt voet bij stuk en ze belt de politie. De jongen vindt het vervolgens maar vreemd dat de politie hem nooit komt bedanken voor zijn vondst.
Deze opening staat symbool voor de rest van het boek. De onbevangen blik van een kind op gebeurtenissen in de wereld. Op een luchtige, en op sommige momenten zelfs humoristische manier, doet Joachim Meyerhoff (1967) in Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest het bijzondere verhaal van Joachim uit de doeken. Hij is een Duitse jongen die opgroeit in een psychiatrische inrichting. Niet omdat hij zelf patiënt is, maar zijn vader is directeur van de inrichting.
De roman is autobiografisch. Joachim Meyerhoff groeide zelf op in het gesticht waarvan zijn vader directeur was. Net als bij het hoofdpersonage stelde het gegil van de patiënten hem ’s nachts gerust. In een interview zegt Meyerhoff dat het grootste deel van het verhaal op waarheid berust. Waar zijn geheugen hem in de steek liet heeft hij zijn fantasie de vrije loop gelaten.
Hoofdpersoon Joachim gaat naar school, leest tijdschriften en dolt met zijn oudere broers. Nergens heb je in de eerste helft van het boek het idee dat Joachim opgroeit in een wereld die anders is dan die van andere kinderen. De toon is dan nog vrolijk en onbezorgd. Door het vertelperspectief houdt de schrijver de lezer een beetje van de domme. De jongen begrijpt nog niet alles wat er om hem heen gebeurt. Aanvankelijk vindt Joachim het bijvoorbeeld leuk om op het terrein van de inrichting te wonen. Ze hebben een grote speeltuin en er zijn altijd mensen om mee te praten. Later krijgt Joachim een ander beeld van zijn woonplaats. Het is niet allemaal rozengeur en manenschijn in het tehuis. Er zitten mensen met serieuze problemen.
De lezer ziet niet alleen Joachims beeld van het tehuis afnemen, maar ook het beeld dat hij heeft van zijn vader. Langzaamaan wordt duidelijk dat het ideaalbeeld dat aan het begin van de vader is geschept, de fantasie is van een kleine jongen die zijn vader ziet als de belangrijke dokter. De lezer ontdekt al snel haarscheuren in dit beeld. Vader is bijvoorbeeld niet daadkrachtig. Op zijn veertigste verjaardag neemt hij zich voor om te gaan hardlopen. Meteen de eerste keer raakt hij geblesseerd. Van hardlopen komt nooit meer iets terecht.
Parallel aan Joachims ouder worden, wordt langzaam het dubbelleven van de vader onthuld. De lezer had al eerder door dat het niet helemaal soepel liep in het gezin. De spanningen worden nog meer op de spits gedreven op het moment dat een ernstige gebeurtenis plaatsvindt. Als dan ook de hond nog overlijdt is het laatste losse draadje dat het gezin nog bij elkaar hield doorgeknipt en is het verval compleet.
Het boek leest als een aaneenrijging van korte verhalen, bij elkaar gehouden door de rode lijn: het opgroeien van Joachim. Meyerhoff kiest per hoofdstuk een onderwerp, bijvoorbeeld de vader die wil afvallen. Vervolgens komt Joachim aan het woord over het afvallen, maar ook over de buik van vader, waarop hij water liet verdampen als ze naar het strand aan de Oostzee gingen. Iedere gebeurtenis in het huis is stof voor een kort verhaal uit de geschiedenis.
Het verhaal is mooi en bijzonder door het vertelperspectief. Het beeld van de kliniek verandert in de ogen van de jongen en tegelijkertijd in die van de lezer. Joachims levensgeschiedenis en het verhaal over de relatie die hij heeft met zijn familie worden regelmatig onderbroken door heerlijk bizarre gebeurtenissen.
Een mooi boek dat de lezer niet alleen een inkijkje gunt in het leven in een gesticht, maar ook in de manier waarop het wereldbeeld van een opgroeiend kind verandert.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Vera van Winkelen
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
