Schuldgevoel over domme beslissing? Lees Hadzji Moerat
Magisch, die 19e-eeuwse Russische schrijvers, zeggen ze. Maar waar moet je beginnen? Begin ‘s met Hadzji Moerat van Leo Tolstoj. Voor 7,50 euro kun je ervaren wat een rijkdom, gelaagdheid en veelzijdigheid Tolstoj te bieden heeft. Een spannend verhaal uit een andere wereld dan de onze en je leert een hoop over 's mensen beweegredenen en dilemma's.
We volgen een gedoemde Tsjetsjeense rebellenleider die overloopt naar de Russen. Niet in 2010 dus, maar 1850: toen was het daar ook al oorlog. Tolstoj verplettert je al op de eerste bladzijden met een uitweiding over het veld dat hem inspireert tot dit verhaal. "Rode, witte, roze geurige, pluizige klaver; brutale margrieten; melkwitte madeliefjes met een heldergeel hart en een kruidige lucht, geel koolzaad met zijn honinggeur..." En zo gaat het nog een tijdje door, tot je zèlf in dat veld staat. De schrijver raakt in vervoering over de veerkracht van een distelstruik. Overreden, onder de modder gespat. "Maar hij stond nog steeds en gaf zich niet over aan de mens, die al miljoenen van zijn broeders had vernietigd."
De werdegang van de hoofdpersoon is tragisch en onafwendbaar. Verraden door de machtige imam Sjamil, familie gegijzeld, problemen met zijn naasten èn met de Russische machthebbers. Onderweg komen we complexe en interessante personages tegen, ontdekken we hoe diep de haat tussen die volken geworteld is, beleven we spectaculaire avonturen, leren we meer over de gewoonten en de taal van de Tsjetsjenen, ontluiken erotische relaties... Mensen bestrijden elkaar op leven en dood. Emoties lopen hoog op, hoofden worden afgehakt. Wel even door de eerste 80 pagina’s heenbijten: Tolstoj neemt ruim de tijd om je met iedereen te laten kennismaken. Daarna komen al mensen met hun verschillende beweegredenen in steeds hoger tempo in actie – tot het knap beschreven plotselinge einde.
Dan is er nog de politieke dimensie. Herinneringen aan de televisiebeelden van de in Rusland erg bekende cineast Andrej Tarkovski komen op, hij gaat tekeer tegen een Nederlandse journalist omdat de gevoelens die hij in zijn films verbeeldde, door Nederlanders niet begrepen kúnnen worden. Met onze democratische traditie is de staat immers een sullige oom die je af en toe op zijn donder geeft; in Rusland een brute beer die elk ogenblik kan besluiten je dood te bijten. Juist dat maakt ‘Russen’ als Tolstoj interessant. Zo loopt er een rechte lijn van de Tsaar Nicolaas, die er in dit boek niet best afkomt, naar Stalin en Poetin. Macht tot elke prijs, het geluk van het individu is volkomen ondergeschikt, dat is zo ongeveer de bestuurscultuur. Het oordeel van de Tsaar over een wanhopige student die een professor een paar onbeduidende verwondingen heeft toegebracht: "Twaalfduizend stokslagen." Hij feliciteert zichzelf met het feit dat Rusland geen doodstraf kent. "Een pijnlijke dood, maar ook een nodeloze wreedheid", schrijft Tolstoj: vijfduizend slagen voldoen om ook de sterkste man te doden.
Omgeven door verraad probeert de hoofdpersoon – zo ongeveer als enige - de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn daden. "Moet ik Sjamil vertrouwen en naar hem teruggaan, dacht Hadzji Moerat. Hij is een slimme vos – hij zal me misleiden. [] Hier blijven? De Kaukasus onderwerpen voor de Russische Tsaar?". Hij blijkt achteraf steeds verkeerde morele keuzes gemaakt te hebben, maar schúldig is hij niet. Sterker nog, hij is min of meer de enige ‘goede’ hoofdfiguur in het verhaal. Jean-Paul Sartre zou zijn ideeën over existentialisme (de mens is vrij in zijn gedachten, maar niet in de consequenties) hier opgedaan kunnen hebben. Vroeg of laat zie je jezelf terug in die arme hoofdpersoon. Wie maakte er niet ooit goedbedoelde keuzes die achteraf rampzalig bleken? Heb je ooit zoiets gedaan en voel je je daar rot over, dan moet je dit boek lezen...
Hadzji Moerat - perfect uitgegeven en vertaald, voorzien van en legenda en notenapparaat - kondigt een nieuwe Tolstoj-uitgave aan. Niks hogeschool voor de literatuur voor wie Ruslandkunde heeft gestudeerd. Gewoon aan beginnen, de tijd voor nemen en van genieten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van VictorDLV
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
