Weg met de roofkapitalisten, zei de roofkapitalist

‘De kinderlijke veroveringsfantasieën doorgronden die als gouden vissen onder het wateroppervlak door de dagdromen van bestuursvoorzitters zwemmen.’ Victor is gespecialiseerd in fusies en overnames. Maar ergens knaagt het.

Negenendertig is hij nu. De pensioengerechtigde leeftijd voor roofkapitalisten, aldus Schimmelbusch. Dealmaker, eigenaar van 102 huizen in Berlijn, multimiljonair ten koste van de pas afgestudeerde ‘galeislaven’ en vader van een dochtertje dat hij eens in de twee weken ziet. Onhoudbaar toch, dat hij zo rijk is en anderen niet? Vindt hij zelf ook. ‘Waarom heeft de “megatrend ongelijkheid” nog niet tot een correctie geleid?’

De klad zit in de merger & acquisitionbusiness en nu komt Victor op het idee om belangen in een geprivatiseerde waterkrachtcentrale weer aan de overheid terug te verkopen. Kassa. Als gewetenloze hyena is Victor daar behoorlijk trots op. En hij gaat verder. Want dan blijkt wat we hebben gelezen een aanloop te zijn voor Victors businessplan voor heel Duitsland. Een halfserieus voorstel voor een in zijn ogen ideale samenleving, tussen een vergadering en een sterrenmaaltijd door geschreven. Voor de lol mailt hij het stuk naar zijn studiemaat Ali, die een Kebabbusiness groot heeft gemaakt en de politiek in wil. Die neemt het stuk wèl serieus, vooral het idee om privévermogens te beperken tot maximaal 25 miljoen en met die afgeroomde vermogens een enorme staatsbank (actueel!) op te richten. Daar is de elite dan weer niet blij mee. En wat er dán allemaal gebeurt…

Er zit van alles in dit boek, maar vooral is het een aanklacht tegen de grootverdienelite (zeg maar, de prins Bernhard jr.’s van deze wereld) en tegen parasitaire investeringsbanken. ‘We staan voor een omwenteling, eens zal die komen’, aldus de auteur in een interview. Als je denkt, ‘dat klinkt als een bankier die tot inkeer is gekomen’ dan heb je ’t goed. Schimmelbusch (1975) studeerde economie in de VS, werkte bij een bank in Londen, maakte een draai en werd journalist en schrijver. Minder geld, meer vervulling. De zoveelste onzinnige deal maken, dát is pas armoe, aldus Schimmelbusch. Op de een of andere manier slagen we er niet in deze parasietenmentaliteit uit te roeien, ondanks de crash van 2008. Lees Joris Luyendijks Dit kan niet waar zijn: onder bankiers er maar op na.

Zelf heeft de auteur naar het schijnt geen auto, niet eens een rijbewijs. Nee, dan vader Heinz: die rijdt vermoedelijk Mercedes-met-chauffeur. Op Munzinger.de, een soort Duitse Wikipedia, valt te lezen dat die ooit bijna een heel beursgenoteerd staalconcern naar de verdommenis heeft geholpen met kapitaalmarktspeculaties. Journalist worden is in dat wereldje een soort familieverraad - geen wonder dat Alexander in interviews vertelt dat zijn vertrek bij de bank voelde alsof je uit een sekte stapt.

In Duitsland is dit boek een hype. Angela Merkel streepte er naar verluidt hele passages in aan, in Nederland had NRC had een recensie over twee pagina’s waarin Thomas werd vergeleken met de Franse misantroop Houellebecq. De rijken rijker, de armen armer: zelfs bij de poenersclub van World Economic Forum mompelen ze dat het zo niet verder kan. En nu kunnen we dus ook in het Nederlands genieten van dit werk, in een (op een paar uitglijers na – ‘Geschäftsführer’ als ‘bedrijfsleider’ in plaats van ‘bestuursvoorzitter’) heerlijk krachtig vertaling door de gelauwerde Kris Lauwerys en zijn vaste vertaalpartner en schrijfster Isabelle Schoepen.

Romans over zakendoen – een moeizaam genre. Óf ze snappen er wat van en kunnen niet schrijven, of ze schrijven goed maar snappen het niet. Nee, dan Schimmelbusch. Een manifest, de wederopstanding van de overheid dwars door een roman heen, ontroerende vader-kinddialogen, recepten voor kipgerechten, slapstickachtige anekdotes over Dönerimperiums, thrillerelementen die op de laatste bladzijden alles op z’n kop zetten, referenties aan het werk van de excentrieke Thomas Bernard (Opperoostenrijk), een kijkje in de gevoelsarme wereld van die andere 1%... Een boek dat je minstens twee keer moet lezen om te genieten van Schimmelbuschs virtuositeit. Pa mag trots zijn op zijn begaafde zoon.