De roerige geschiedenis van de Bijlmerbajes
Een van de meest roemruchte en meest bekende gevangenissen in ons land was de Bijlmerbajes. Per trein kwam je er altijd vlak langs, tenminste als je in de goede trein zat. Misschien wel de gevangenis die het meest tot ieders verbeelding spreekt. Gerlof Leistra en Annemarie van Ulden hebben er een boek over geschreven. Een biografie van een icoon.
Beide journalisten mochten zich twee jaar lang vrij bewegen in de Bijlmerbajes. Ze spraken er met veel, heel veel mensen: het veelkleurige personeel, bezoekers en uiteraard de gevangenen zelf. Veel criminele kopstukken zaten in het verleden hier opgesloten. Een enkeling waagde de kans en besloot uit te breken of te ontsnappen. Wie kent niet Klaas Bruinsma, Charles Z. en Volkert van der Graaf? Precies! Een boeiende lijst met belangrijke gevangenen ontbreekt uiteraard niet in dit boek. Zo roerig als de geschiedenis was van de bajes, zo ‘roerig’ is de vormgeving ook van deze biografie: veel onderstreepte stukken tekst, talloze vetgedrukte tussenkopjes en begrippen, fotomateriaal en ingekaderde teksten. Het geeft een ietwat druk en onrustig beeld. Het doet aan de leesbaarheid gelukkig geen afbreuk.
Ronduit shocking is het gedeelte waarin de auteurs uitvoerig verslag doen van het wel en wee in het PPC (Penitentiair Psychiatrisch Centrum): ‘Naast de toiletpot ligt poep. Tijdens het luchten reinigt het personeel zijn cel. (…) Een andere patiënt rookte in de luchtkooi zijn eigen ontlasting alsof het een heerlijke Mars betrof.’ Naast tal van anekdotes, ervaringen, belevenissen interviewen de schrijvers ook professionele hulpverleners, bijvoorbeeld over het al dan niet toenemen van verwarde personen in de samenleving. ‘Er zijn niet méér verwarde mensen dan vroeger, maar de problematiek is forser. Mensen die vroeger op chronische afdelingen in de psychiatrie zaten, komen nu hier.’ Er klinkt ook geregeld kritiek in door. Een van de deskundigen vindt ‘de kwaliteit en de kwantiteit van de forensische zorg onvoldoende’.
In zeven hoofdstukken wordt het leven in de gevangenis uitvoerig beschreven. Achtereenvolgens komen aan bod: dagelijks leven, de gedetineerde, de ‘gekkentorens’, het personeel, het verleden en de toekomst. De gevangenis is in 2016 definitief ter ziele gegaan. Het boek is uit. De toekomst ligt nu in Zaanstad, waar een hypermoderne ‘bajes’ is neergezet. Het verleden laat zich niet geheel uitwissen, getuige verschillende elementen die nog steeds te zien zijn op de roemruchte plaats in Amsterdam.
De biografie van de Bijlmerbajes eindigt met een citaat van de Vlaamse auteur Chris de Stoop: ‘Dat het geschreven staat, dat is wat telt. Dat is alles.’ Saillant detail, het boek begint met Nelson Mandela, de meest beroemde ex-gevangene van Robbeneiland. Van Nelson tot Chris, van Bruinsma tot Ferdi E., daartussen ligt het leven van al die personeelsleden en gevangenen van de Bijlmerbajes. Een obscuur eerbetoon aan ‘de dingen die voorbijgaan’.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Willem van Hartskamp
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
