Op woensdag 6 november werd Nino Haratischwili, de auteur van Het achtste leven en De kat en de generaal, geïnterviewd in Paagman Den Haag. Aangezien ik Het achtste leven heel mooi vond en het altijd leuk is om meer te leren over een auteur besloot ik hier, samen met mijn moeder die Het achtste leven al twee keer gelezen heeft, naartoe te gaan. 

Het schrijven van een boek maakt je niet automatisch slimmer, misschien wel empathischer.

Paagman in het centrum van Den Haag is een heel lichte, hoge en fijne winkel met een uitgebreid aanbod aan nieuwe boeken en een fijne tweedehands afdeling. Altijd fijn om daar rond te lopen. De boekpresentaties en interviews worden op de vide gehouden. Naar mijn idee niet de meest ideale plaats, want je hoort vrij veel geluiden vanaf de benedenverdieping. Gelukkig was het geluidssysteem prima en waren interviewer en geïnterviewde goed te verstaan. Het werd drukker en drukker en mensen moesten zelfs staan. We kregen te horen dat we nog even moesten wachten, want Nino heeft niet lang geleden een kindje gekregen en dat moest eerst nog gevoed worden. Daar wilden we natuurlijk prima op wachten. 

Dan wordt Nino geinterviewd door Jerker Spits. Ze vertelt dat het idee voor het boek De kat en de generaal bij haar opkwam toen ze een boek van de Russische journaliste Anna Politkovskaja las met verhalen over de Tsjetsjeense oorlog in de jaren 90. Eén van de verhalen bleef haar met name bij, het verhaal over Russische soldaten die met verlof gestuurd werden om even vrij te zijn van de oorlog. De mannen dronken en misdroegen zich in het dorp en waren zwaar getraumatiseerd. Op een dag gaf hun kolonel de opdracht om het dorp aan te vallen. Er werd verkracht en gemoord en dat tijdens hun eigenlijke vakantie. Dit verhaal werd de inspiratiebron voor haar nieuwe boek.

Haar onderzoek naar de Tsjetsjeense oorlog bracht haar naar Grozny, de hoofdstad van Tsjetjenië. Ze beschrijft deze stad als een vreemde plek vol angst voor de dictator Poetin. Alles hangt vol met zijn portret, mensen spreken op straat vol lof over hem en er zijn geen verwijzingen naar de oorlogen te vinden. Zelfs in het nationaal historisch museum en in de archieven is niets over de oorlogen te vinden. Toch heeft haar reis haar wel wat gebracht. Ze heeft de sfeer geproeft, het land gezien en geroken, de mensen gezien en gesproken en een enkeling durfde achter gesloten deuren wel te spreken over de gebeurtenissen in hun land. Maar, zegt Nino, het boek zou in principe in ieder land dat geteisterd wordt door oorlog kunnen spelen. Het verhaal is niet afhankelijk van Tsjetsjenië.

Daarna gaat Nino in op het schrijfproces. Hoe komen haar personages en de politieke situaties die ze beschrijft bij elkaar? Allereerst maakt ze een 'frame', voor haar verhaal. Waar wil ze naartoe? Daarna probeert ze in de personages te duiken. De personages leiden als het ware het verhaal. Nino geeft aan zelf nooit te weten wat de volgende pagina gaat brengen omdat het plot nooit boven het karakter van haar personages kan staan. 

De personages maken het verhaal, een persoon kan niet tegen zijn karakter ingaan omwille van het plot.

Verder vertelt ze over de personages dat ze zonder oordeel wil schrijven. Ze probeert buiten het oordeel goed of slecht te blijven, want dan wordt een karakter niet meer levensecht en kan ze niet meer schrijven. Voor haar is het heel belangrijk om tijdens het schrijven empathie op te brengen voor alle personages en om onbevooroordeeld te zijn. Ze stelt zichzelf wel vragen tijdens het schrijven: Wat gebeurt er als de civilisatie instort? Wat gaan mensen dan doen? Zij denkt dat de soldaten op vakantie deden wat ze deden omdat het kon. Er waren geen consequenties aan verbonden. Maar konden deze mannen uiteindelijk met zichzelf leven? Al deze vragen stelt ze zichzelf tijdens het schrijven en deze vragen helpen haar het verhaal te ontwikkelen.

Je weet nooit wat je zult doen in een extreme situatie. Je moet gewoon bidden dat je nooit in zo'n situatie terechtkomt. Het is beangstigend.

Er wordt aan haar gevraagd of haar werk in het theater nog invloed heeft op haar manier van schrijven. Hierop zegt ze dat ze denkt van niet. Wel ziet ze scènes voor zich, maar deze zijn meer zoals in een film. En net als bij een film komt een boek dichter bij mensen dan een verhaal in een krant. Omdat je personen leert kennen wordt je gevoel meer ingeschakeld. Daarom zijn boeken belangrijk volgens Nino. Je kunt gemakkelijker meeleven en je begrijpt daardoor de gebeurtenissen beter.

Een boek is een brug tussen ons en de wereld.

Na afloop was er nog tijd om haar boeken aan te schaffen en een handtekening te bemachtigen. Ik vroeg haar toen nog naar de bijzondere omslagen van haar boeken. Hierop zie je een collage met allerlei afbeeldingen die direct met het verhaal te maken hebben. Heeft ze zelf nog invloed op het ontwerp gehad?  Ze vertelde dat ze normaal niet echt invloed heeft op wat er op de kaft komt, maar omdat een vriendin van haar de omslagen heeft ontworpen, kon ze wel meepraten. 

Het was een mooie middag met een zeer interessante vrouw. Mijn moeder heeft het boek eerst mee naar huis genomen, dus wat ik van het boek vindt zullen jullie voorlopig nog niet weten. Het klinkt in ieder geval heel interessant.