Altijd weer die oorlog

Het grote niets is het tragikomische verhaal van een joodse jongen. Na het lezen van een paar hoofdstukken sloot ik het ventje direct in mijn hart. Het boek is grotendeels gebaseerd op de eigen jeugdherinneringen van Nadav Vissel. Naff weet dat hij tot een bijzonder volk behoort; een volk met een heel indrukwekkend en lang verleden. Tot zijn spijt is er een Ding waar zijn familie niet met hem over wil spreken; iets wat heel geheimzinnig, verdrietig en beangstigend is. Wanneer hij op zijn zevende verjaardag een oorlogsboek in de huiskamer ontdekt, wordt zijn fascinatie gewekt.

Naff wil bij het Joodse volk horen en zou de mensen graag willen helpen bij het verwerken van hun oorlogstrauma’s. De jongen heeft goede bedoelingen, maar het pakt niet altijd goed uit. In zijn schrift schrijft hij verhalen over de oorlog en maakt er indrukwekkende tekeningen bij. Op de meest ongepaste momenten begint hij spontaan verhalen over de oorlog te vertellen; wat vele ongemakkelijke momenten voor zijn familie oplevert. 

Op zijn zeventiende vertrekt hij met een vriendin naar Tel Aviv, waar een schrijfcursus over de Shoah georganiseerd wordt. In het Joodse thuisland komt het verleden plotseling tot leven. Heden en verleden worden één en Naff komt terecht in Het Grote Niets.

Het grote niets is erg geschikt als leesclubboek. Het bevat veel interessante thema’s om met elkaar over te discussiëren, zoals familiebanden, verliefdheid, coming of age, de zoektocht naar de eigen identiteit en (natuurlijk) oorlog. Veel Holocaust overlevers geven hun trauma’s door aan hun kinderen. In dit verhaal ligt de nadruk op de gevolgen van de oorlog op een generatie heeft die hem zelf niet meegemaakt heeft. Ook Naff’s leven wordt door het Ding beheerst.

Ik voelde meteen een klik met het vroegwijze jongetje Naff. Ook ik kon als kind helemaal opgaan in het schrijven van verhaaltjes. Deze gingen toen nog niet over de oorlog, maar over paarden. Mijn interesse voor Dat Ding kwam pas veel later. Ik kan uren en uren googelen naar informatie over mijn Joodse plaatsenoten. Alleen hun namen adopteren op het Holocaust Namenmonument en Stolpersteine plaatsen vind ik niet genoeg; hun verhaal moet worden doorvertelt. Ook bij het hoofdstuk ‘Figureren in de Anne Frank-film’ kwam er een herinnering bij mij naar boven. Vorig jaar werden er donkerharige moeders gevraagd voor de film 'Mijn Beste Vriendin Anne Frank'. Het leek mij wel wat om met twee vriendinnen te figureren in een Anne Frank-film. Helaas bleek onze kledingmaat 44 niet zo geschikt. Inderdaad we zien er alle drie behoorlijk doorvoed uit, niet of we twee hongerige oorlogsjaren achter de rug hebben.

Het is een pakkend verhaal en mooi geschreven. Ik heb het boek in een dag uitgelezen. Dat kon omdat ik drie versies van het boek in mijn bezit heb. Van de uitgeverij Signatuur kreeg ik het e-book, op Storytel staat het luisterboek en voor mijn verjaardag kreeg ik een papieren-exemplaar cadeau. Zo ging de zevenjarige Naff die dag gezellig mee wandelen, hielp hij bij het strijken en andere vreselijke klussen en zaten we samen (tussen de middag) knus een broodje te eten in de zon. De zeventienjarige Naff (ik was inmiddels op bladzijde 177 beland) was prettig gezelschap in de wachtkamer bij de tandarts. Tot slot mocht Naff (tussen mijn eigen twee pubers) ‘s avonds nog een uurtje bankhangen.

Luisterfragment: https://www.storytel.com/nl/nl/books/2086515-Het-Grote-Niets

In het boek wordt verwezen naar deze beelden:

https://www.awbruna.nl/boek/romans/nadav-vissel/het-grote-niets/#gallery

Nadav Vissel schreef een bijzonder portret over zijn vader, Nico Bert Vissel.

https://bevrijdingsportretten.nl/portret/nico-vissel/ 

Op 16 februari werd, bij Boekhandel Scheltema in Amsterdam, het eerste exemplaar van het boek overhandigd. Na afloop kon een gesigneerd boek worden besteld, zie foto.