Als je leven aan een zijden draadje hangt                                                                                                                                         

Ella en Rose werken in het Hogere naaiatelier in Berkenwoud (Auschwitz-Birkenau). Ella is coupeuse, ze heeft van haar oma prachtige kleding leren ontwerpen en naaien. Rose kan heel fijntjes borduren. Samen met een groepje andere gevangenen moeten de meisjes kleding maken voor de vrouwen en kinderen van hooggeplaatste nazi’s. Een van hun vast klanten is Madam H. (Hedwig Höss) de vrouw van de beruchte Rudolf.

Het rode lint is een Young Adult boek. Door het eenvoudige taalgebruik en de voorzichtige beschrijvingen van alle gruwelijkheden in het kamp leest het verhaal erg prettig. Ook voor mij als volwassenen was ik het boek erg boeiend. Ik hoop dat de schrijfster met haar verhaal de interesse van jongeren voor WOII wekt. Verder denk ik dat dit verhaal in deze coronatijd ook bemoedigend kan zijn. Toekomstdromen en vriendschap hielpen de meisjes door een moeilijke periode heen. 

Blz 76 (Rose): Verhalen zijn eten, drinken en leven.

De Amerikaanse Lucy Adlington combineert met dit boek haar drie grote passies; schijven, geschiedenis en kleding. Naast auteur is Adlington een enthousiaste verzamelaar van antieke kostuums. Adlington schreef 5 boeken over modegeschiedenis en geeft lezingen over mode. Ze schreef ook nog 7 andere historische romans, 5 daarvan gaan over de Tweede Wereldoorlog; een periode in de geschiedenis waarin ze erg geïnteresseerd is. 

Het boek staat vol mooie zinnen, wijze woorden en indrukwekkende stukken tekst die het waard zijn meerdere malen te worden gelezen. Enkele ervan heb ik in deze recensie geplaatst.   

Blz 19 oma: Verteer vandaag niet wat u morgen kan ontberen.                        

Van mens naar dier                                                                                                                                          

Voor Ella is kleding erg belangrijk. Kleding laat zien wie en wat je bent. Direct na aankomst in Berkenwoud moest Ella al haar kleding inleveren. Iedereen om haar heen werd kaalgeschoren en kreeg een gestreepte hobbezakken aan. Er waren geen rijke bankiers meer, verpleegsters, schoolmeisjes of leraren. Iedereen werd een nummer en werd gelijk behandeld, namelijk als een beest. Berkenwoud was een kale vlakte vol dolgedraaide zebra’s. Ella en Rose geven al hun medegevangenen dierennamen die bij hun uiterlijk of karaktertrekken pasten. Zo noemde ze de dame die de leiding over het naaiatelier had haai (bazig), een bewaaksters varken (dik) en hun medegevangenen egel (stekelhaar), kikker (breed en gedrongen), konijn (nerveus), giraffe (dun en lang) en hond (trouw). Rose zelf was een eekhoorn (klein en schattig) en Ella een vos (sluw). 

Blz 174 Ella: Chocolade....Ik viel bijna flauw toen ik dat stukje chocolade in mijn mond voelde smelten. Berkenwoud smolt ook weg en even was ik weer thuis.

Een rood lint

Rose heeft uit het warenhuis (de barakken waar de inhoud van de koffers van de gevangenen gesorteerd worden) een rode zijde lint gestolen. Ze geeft dit cadeau aan haar vriendin Ella. De meisjes doen elkaar een belofte; na de oorlog zullen ze elkaar weerzien in de Stad van Licht (Parijs) in een park tegenover een banketbakkerij, een boekhandel en een kapsalon. Het rode lint zullen ze om een tak de appelboom strikken. Het lint bindt hen voor altijd aan elkaar en staat symbool voor hoop. Het lint loopt ook als een rode draad door het boek. Omdat Ella joods is zie ik in het rode lint een verwijzing naar het Bijbelboek Jozua (Jehosjoea). Een vrouw redde het leven van twee joodse mannen door hen in haar huis te verbergen en enige tijd later aan een rood koord uit haar huis te laten ontsnappen. Toen de Stad Jericho ingenomen werd, hing de vrouw dit rode koord opnieuw uit haar raam. De hele stad werd vernietigd, maar de levens van de bewoners van het huis met het rode koord werd gespaard. Wanneer je leven aan een zijden draadje langt, kan een rood lint dus levensreddend zijn.

De kracht van kleur

Het boek is opgedeeld in verschillende blokken. Elk blok heeft een kleur als titel. Het eerste blok heeft de titel Groen. Rose en Ella zijn nog groentjes in het naaiatelier. Ze komen er net werken en hebben nog geen idee wat hen te wachten staat. Ook werken de meisjes in dit hoofdstuk aan een groene jurk voor bewaakster Carla. Het tweede deel draagt de titel Geel. Ella maakt een gele jurk voor Madame M, waar Rose prachtige fijne zonnebloemen op borduurt. Het volgende blok heet Grijs. De gruwelijkheden van het kamp worden meer en meer aan de meisjes geopenbaard, de meisjes maken een grijs grauwe tijd door. Grijs is ook de kleur van de kleding waarin Hendrik uit het kamp ontsnapt. In blok Rood krijgt Ella het rode lint van haar vriendin; hun symbool van hoop. Tot slot is er Roze. Met hulp van vele kampbewoners slaagt Ella er in een roze bevrijdingsjurk voor haarzelf te maken.

Blz 52 Rose: 'Brood is goed, maar vrienden zijn beter.'

Twee overlevers                                                                                                                                                    

Er komen veel thema’s voorbij in het boek zoals hoop, oorlog, vriendschap en overleven. Rose en Ella weten de hel van Berkenwoud te overleven door regelmatig aan de werkelijkheid te ontsnappen. Rose kan prachtige verhalen vertellen. Wanneer zij aan het woord is, is er in de barak even geen honger, kou, pijn en verdriet. Wanneer Ella kleding naait, droomt ze van een eigen kledingwinkel. Elk kledingstuk die ze maakt, geeft haar weer nieuwe levenskracht. Haar kracht straalt uit naar de andere kampbewoners. Wanneer Ella een roze bevrijdingsjurk maakt, stelen anderen knopen, stof en draad voor haar. Met het vorderen van de jurk, komt de bevrijding voor alle vrouwen uit de barak steeds dichterbij.

Uitgeverij Kok en Hebban bedankt voor dit mooie boek. Leesclubcoordinator Maartje en de leeclubleden bedankt voor de fijne leesclub!