Littekens

De Amerikaanse schrijfster Erin Litteken is een internationale bestsellerauteur van historische romans. Haar debuut De dochters van Kiev (The memory keeper of Kyiv) is maar liefst in 16 talen vertaald en won een belangrijke literatuurprijs. Erin studeerde geschiedenis en doet graag onderzoek. Haar inspiratie voor Kinderen van Oekraïne (The lost daughters of Ukraine) haalde ze uit haar eigen familiegeschiedenis. Haar overgrootouders kwamen uit Oekraïne en maakten de Tweede Wereldoorlog mee. Dit boek draagt niet alleen bij om de oude pijn van Oekraïne beter te begrijpen, maar ook de huidige oorlog. De achternaam van de schrijfster zo toepassend; de huidige generatie Oekraïners heeft nog altijd littekens van de Tweede Wereldoorlog en raakt, door de huidige situatie, opnieuw zwaar beschadigd. Wanneer kunnen de huidige kinderen van Oekraïne weer in vrede leven?

Blz 176: Vika: Ze begreep dat ze moest vechten. Oekraïners hadden altijd gevochten voor het recht om te bestaan; tegen de Russen, de Polen, de Duitsers, en de lijst was nog veel langer. Het verzet zat haar volk in het bloed, maar ze was moe. Ze wilde meer voor haar kinderen dan de constante vrijheidsstrijd. Haar liefde voor haar land kwam in botsing met de liefde voor haar kinderen. 

Vika, Liliya en Halya

Het verhaal speelt zich af tussen 1941 en 1949. De hoofdststukken over Vika, Liliya en Halya wisselen elkaar af.

Vika: Vika heeft als jong meisje haar familie verlaten om te ontkomen aan hongersnood en geweld. Nu dreigen de Duitsers en het leger van Stalin opnieuw haar dorp plat te branden en haar kinderen mee te nemen. Ze twijfelt lang of ze in Wolhynië moet blijven of met haar gezin naar Europa moet vluchten. Wanneer haar oudste zoon Slavko en haar nichtje Liliya opgepakt worden, besluiten Vika en haar man Maksym met hun jongste drie kinderen hen achterna te reizen. 

Liliya: De ouders van de 17-jarige Liliya zijn vermoord. Sinds die tijd woont ze bij haar tante Vika en oom Maksym. Liliya zou graag het dorp achter zich laten, om wat van de wereld te zien en te gaan studeren. Maar voelt dat ze eigenlijk zou moeten vechten voor haar land. Nog voor ze zich bij het verzet aan kan sluiten, wordt ze samen met haar neef Slavko opgepakt en naar Leipzig gebracht om dwangarbeid te verrichten in een wapenfabriek. 

Halya: In de trein ontmoeten Liliya en Slavko de 12-jarige Halya. Ze besluiten zich om het jonge meisje te ontfermen. Het leven in het kamp is moeilijk vol te houden. Er is weinig te eten en ze maken lange werkdagen. Wanneer ze twee jaar later uit het werkkamp weten te ontsnappen, raken Halya en Slavo Liliya kwijt bij een bombardement. Maanden lang blijven ze naar Liliya zoeken en besluiten dan verder te trekken naar een van de ontheemdenkampen. Zullen de kinderen elkaar en hun gezin ooit nog terugzien? 

Blz 216: Slavko tegen Halya. Heeft Liliya je ooit over haar familie verteld? Niet echt. Alleen dat haar ouders dood zijn. Haar moeder is gedood door de Duitsers, haar broer door de Sovjets en haar vader door de Polen. Iedere partij in deze oorlog heeft haar iemand afgenomen, en toch is het de grootste doorzetter die ik ken.

Vier logees uit Oekraïne

Jarenlang zorgde de vrolijke en vriendelijke Oekraïense L. ervoor dat het huisje van mijn ouders spik en span bleef. L. sprak wel eens over haar geboorteland maar nooit veel. Ze was een beetje een gesloten boek. Wanneer ze op vakantie naar haar familie ging, gaf mijn moeder haar altijd zakken vol kleding mee. Oekraïne was voor mij dus nooit meer dan een ver en onbekend land waar onze oude kleding naartoe ging. Totdat die vreselijke oorlog uitbrak. L. belde me op of ik plek had om 4 familieleden van haar op te vangen. Omdat we beheerder zijn van een bungalowpark hadden we gelukkig deze mogelijkheid. Drie nichtjes en een neef hebben een half jaar op ons park gewoond. Oekraïne en de oorlog waren vanaf dat moment heel dichtbij. Het was verschrikkelijk om te horen wat deze jonge mensen allemaal meegemaakt hadden. Wat bewonderde ik hun weerkracht! Volgens L. zit doorzettingsvermogen in hun genen en geven Oekraïners nooit op! Na het lezen van dit boek begrijp ik precies wat ze bedoelt.

Hoop kan het begin van vrede zijn

Oekraïne is dagelijkse op het nieuws, maar wat weten we eigenlijk weinig over de geschiedenis van dit grote land. Het boek is echt een aanrader, ik heb er veel van geleerd. Naast het verhaal van de Vika, Liliya en Halya bevat het boek ook veel aanvullende informatie en leesclubvragen. Dit boek zou eigenlijk in een leesclub samen met Oekraïense vluchtelingen besproken moeten worden. Ik vond het indrukwekkend dat de vrouwen steeds weer een vonkje hoop ervaarden. Bijvoorbeeld door samen kleine verzetsdaden te plegen (munitie onbruikbaar maken), een onverwachte ontmoeting met een oude bekende, spontane hulp van vreemden, een opbloeiende liefde enzovoorts. Ik wens dat de huidige kinderen van Oekraïne, net als Liliya en Halya de hoop nooit zullen verliezen en dat er snel vrede komt!

Harper Collins bedankt voor het recensie-exemplaar.