Rena en John leefden nog lang en gelukkig

Nummer A-1716   Twintig jaar geleden tekende Heather Dune Macadam het levensverhaal op van Rena Kornreich Gelissen. Rena hoopte dat ze, door haar verhaal aan het papier toe te vertrouwen, van haar pijnlijke herinneringen verlost zou worden. Rena en haar zus Danka vertrokken op 26 maart 1942 met het eerste geregistreerde vrouwentransport naar Auschwitz. Ze verbleven er tot het kamp (op 2 mei 1945) werd bevrijd.  Omdat er de laatste jaren veel nieuwe informatie over deze vrouwentransporten gevonden is, besloot Heather het verhaal van Rena te herschrijven. Helaas heeft Rena deze hernieuwde versie niet meer kunnen lezen. Ze is in 2006, op 85- jarige leeftijd overleden.

Vier uur s ‘morgens. Raus! Raus!   De Joods Orthodoxe familie Kornreich woont in het kleine plaatsje Tylicz in Polen. Om haar familie te beschermen, meldt Rena zichzelf aan om naar een werkkamp te gaan. Ze pakt haar koffertje, trekt nette kleding aan en laat haar verloofde achter. Na een lang treinreis komt ze in de hel terecht. Na drie dagen arriveert ook haar zus Danka. Als kind heeft Rena haar moeder beloofd altijd goed op haar kleine zusje te passen. Deze belofte houdt Rena drie jaar lang op de been. Rena weet zichzelf en haar zus keer op keer te behoeden voor wrede experimenten, selecties en de gaskamer…. Samen zijn ze sterk en overleven honger, kou, mishandelingen, ziekten, dwangarbeid en dodenmarsen. Heather beschrijft in het boek hoe Rena en Danka de dagen in Auschwitz doorkomen. Elke nieuwe dag begint met de woorden: “vier uur ’s morgens. Raus! Raus!” Heather benadrukt hiermee niet alleen dat de werkdagen in het kamp vroeg begonnen. Bij het horen van deze woorden beseffen Danka en Rena dat ze weer een nacht in de hel hebben overleefd.

Bijzonder boek   Dit boek is beslist niet een zoveelste Auschwitzverhaal. Het is zo bijzonder omdat het over twee vrouwen gaat die echt ongelooflijk lang in Auschwitz verbleven: van de opbouw van het kamp tot aan de bevrijding! De familie Kornreich is orthodox. De schrijfster schetst een heel duidelijk beeld van deze gezinnen in die tijd. We lezen van alles over de gewoontes en gebruiken zoals: het kaalscheren van het hoofd van een getrouwde vrouw, het vinden van een geschikte huwelijkskandidaat en de strenge spijswetten. Ondanks dat de zusjes in Auschwitz nauwelijks genoeg te eten kregen, werd er op Jom Kippoer gevast! Het boek bevat veel familiefoto’s en een landkaartje met de route die Rena en Danka in Europa afgelegd hebben tijdens de oorlog. Onder aan de pagina’s staan regelmatig kleine stukjes tekst waarin dingen worden uitgelegd of nieuwe informatie wordt toegevoegd. Achter in het boek staat een uitgebreide namenlijst. Van alle mensen die in het boek voorbij komen, lees je hier hoe het hen na de oorlog vergaan is. Het verhaal ontroerde me regelmatig, maar het meest bijzondere moment vond ik de passage dat Rena haar stukje brood deelde met haar zieke zus. Ze stikte zelf van de honger, maar de liefde voor haar zus is zo sterk dat ze zichzelf voor haar wil opofferen. 

Het Nederlandse Rode Kruis   Op dit moment is er (terecht) veel commentaar op de rol van het Nederlandse Rode Kruis tijdens en na de oorlog. Echter Danka en Rena werden wel goed opgevangen door de organisatie. Commandant John Gelissen bracht zelfs het hart van Rena op hol. Twee jaar na de oorlog trouwde het stel, waardoor dit verhaal ook een Nederlands tintje heeft. Net als zoveel andere Europese Joden emigreerde het stel in de jaren vijftig naar Amerika. Hier leefden ze nog lang en gelukkig…………

Bij Bol.com Lees Magazine op facebook kun je elke week 10 vers verschenen boeken winnen. Bol.com bedankt voor dit mooie boek!