Verbrande suiker is het debuut van Avni Doshi (1982). Het boek kwam meteen op de shortlist van de Booker Prize 2020 terecht. Dat het een bijzondere roman is bleek ook uit de leesclub, waar veel gediscuteerd werd over de inhoud, maar zeker ook over de schrijfstijl en opbouw waarvoor de auteur gekozen heeft.

Van de eerste indruk tot de laatste ‘Aha’

Het was even wachten op het boek, en de nieuwsgierigheid werd vergroot door de combinatie van de titel, de cover en de korte inhoud. Het was voor iedereen onduidelijk wat de link tussen die drie was, al gaf Diana een mooie betekenis aan de cover: “Ik zie op de cover een Aloë vera dat is een bikkelharde plant die alles overleefd. De Aloë is een buitengewoon zelfredzame plant. Antara is als kind volledig aan haar lot overgelaten en heeft dat overleefd waarschijnlijk ook door haar zelfredzaamheid.. In Arabië wordt Aloë ook wel 'saber' genoemd, dit betekent 'geduld'. misschien is dit een link met het geduld dat ze nodig heeft in de relatie met haar dementerende moeder?”

Als je wilt weten waar de titel naar verwijst zal je het volledige boek moeten lezen, en zelfs dan zijn er verschillende interpretaties mogelijk. Toch vinden de meeste lezers deze titel goed gevonden, al dekt hij misschien niet de volledige lading.

Evenveel interpretaties als thema’s

Maar wat is ‘de volledige lading’ dan precies? Anders dan de korte inhoud doet vermoeden gaat het boek niet zozeer over dementie, of over de gevolgen daarvan op een moeder-dochter relatie. Uit de discussie blijkt dat er heel wat thema’s aan bod komen: ontbrekende moederliefde, egoïsme, acceptatie, verbondenheid, persoonlijke relaties, onbegrip, verwaarlozing, cultuurverschillen, subjectiviteit van herinneringen…

Uit de veelheid van onderwerpen die besproken kunnen worden, blijkt dat Verbrande suiker een rijk boek is. Door de vlotte schrijfstijl, lijkt het in het begin een boek dat gemakkelijk wegleest. Vooral de openingszin is een schot in de roos. Maartje kreeg veel bijval wanneer ze schreef dat die eerste zin haar veel zin gaf om verder te lezen. Toch was het voor velen ook wennen aan de schrijfstijl, die complexer blijkt te zijn dan we in het begin dachten.

Waar is die plot?

Dat een ik-perspectief toch zoveel afstandelijkheid kan opwekken, vindt niet iedereen even fijn. Soms zorgt het ervoor dat iemand moeilijker in het verhaal vooruit geraakt of er zelf weinig bij voelt. Dat gevoel kan versterkt worden door de opbouw van het verhaal. Avni Doshi springt van de hak op de tak, waardoor er een wervelwind aan gebeurtenissen en emoties ontstaat. Bovendien zijn Antara en Tara erg complexe personages, en wisselt hun relatie voortdurend.

Door de verschillende thema’s en chaotische opbouw van het verhaal leek het eerst moeilijk om een lijn in het geheel te zien, maar geleidelijk aan kregen we meer vat op het plot, en werden de deelnemers ook enthousiaster over de roman. Heleen had – net als de meeste deelnemers – tijd nodig om het boek te waarderen, ze verwoordt de verschillende emoties tijdens het lezen zo: “Het boek roept in eerste instantie verwarring op, doordat het zo van de hak op de tak lijkt te springen. Daarnaast roept het een kilte op, waarschijnlijk door de afstandelijke schrijfstijl. Bij een bijzondere quote kon ik echt even genieten van wat de zin bij me opriep. Nu het boek uit is voelt het als een verdrietig boek.”

Marja beschrijft eenzelfde soort proces: “Dit boek heeft vooral na het lezen ervan de meeste impact gegeven bij mij. Ik was ook eerst verward door het verhaal en op het verkeerde been gezet. Want ik verwachte ook medelijden te krijgen met Antara en dat kreeg ik niet door de afstandelijke schrijfstijl. Alleen in het stukje bij de kostschool gingen mijn haren overeind staan en kreeg ik medelijden met het kind Antara. Na het lezen van het verhaal begonnen bij mij pas de puzzelstukjes op zijn plek te vallen en bleek het boek meer te vertellen te hebben dan dat het in eerste instantie leek. Ook deze leesclub heeft daar aardig een steentje aan bijgedragen. Ik geniet van alle reacties op ditzelfde boek.”

Dank aan alle deelnemers van deze leesclub

Verbrande suiker is echt zo’n boek dat je beter gaat begrijpen doordat andere lezers je op stukjes wijzen die je zelf hebt gemist, of een interpretatie geven waardoor je plots een nieuw inzicht krijgt. Deze leesclub was voor mij dan ook een enorme meerwaarde voor mijn leeservaring. Ik wil jullie dan ook allemaal van harte bedanken voor jullie bijdragen.

Eindscore

De sterren die jullie gaven variëren tussen 2 en 5 sterren. De eindscore is 3,5 sterren