We leren allemaal lezen, de een wat vroeger dan de ander. Gemiddeld leert een kind lezen tussen de vijf en acht jaar. Kinderen met een oudere broer of zus leren het soms wellicht sneller omdat de oudere broer/zus een stimulans kan zijn. Ik leerde op school lezen in een vreemde taal, thuis leerde ik lezen in het Nederlands. Hoe kwam dat zo?

Toen ik ruim anderhalf jaar oud was verhuisden mijn ouders naar Noorwegen, in eerste instantie voor en periode van drie jaar. Ze huurden een leuke flat, werden bevriend met de onderburen en ik ging vanaf dat ik een jaar of twee was een paar ochtendjes per week naar de barnehage, een soort crèche. Niet omdat mijn moeder werkte en dus niet thuis was, maar omdat ze wilden dat ik met andere kindjes kon spelen en een volwassen persoon de Noorse taal hoorde spreken. Thuis werd er door mijn ouders natuurlijk gewoon Nederlands gesproken.

We praten hier over 1971 toen was er ook nog niet zoveel op de tv voor kleine kinderen dus daar zou ik de taal niet van leren. Wel hadden mijn ouders al meteen lp’s gekocht met Noorse kinderliedjes zodat ik op die manier de andere taal te horen kreeg.

Na drie jaar, tussentijds was er ook een broertje geboren, kon mijn vader zijn contract voor twee jaar verlengen. Helaas het huurcontract voor de flat waar wij het erg naar onze zin hadden, kon niet verlengd worden. De werkgever van mijn vader, de Nederlandse ambassade, zocht en vond een andere woning voor ons. Deze lag aan de andere kant van de stad, in een kindvriendelijke wijk aan de rand van het bos. Met een school en barnehage op loopafstand, een prima keuze dus.

In Nederland gingen ook toen al de kindjes met vier jaar naar de Kleuterschool, mijn moeder wilde dat voor mij ook. Helaas, een kleuterschool kende men destijds in Noorwegen niet, dus ging ik wederom naar de barnehage. Daar had ik het prima naar mijn zin en inmiddels sprak ik de taal dan ook goed.

Omdat ik in augustus 1975 zes jaar zou worden, gingen mijn ouders praten op de lokale basisschool, de internationale school in het centrum van Oslo was geen optie. De directeur vond mij wel wat jong om met mijn 6 jaar al op school te starten, de lagere school begon destijds pas met 7 jaar. Maar na het doen van een test en de argumentatie van mijn ouders dat ik nu net zoals in Nederland met 6 jaar naar school zou gaan en dan aan het einde van het schooljaar, als het contract van mijn vader afliep, zo kon doorstromen naar de 2e klas (tegenwoordig groep 4) mocht ik op school starten.

Ik leerde lezen, in het Noors dus! Maar ja, hoe zou ik naar de 2e klas in Nederland kunnen als ik geen Nederlands kon lezen? Daar kwam een oplossing, de man van de beste vriendin van mijn moeder was hoofd van een lagere school. Zij stuurden werkbladen en gaven mijn ouders veel tips. Ik moest letters knippen uit tijdschriften en op die manier woordjes leggen, ook knipten zij plaatjes uit en moest ik de woorden erbij schrijven. Mijn moeder las ons ook heel veel Nederlandse boeken voor, oa Jip en Janneke. Ook keken wij een Nederlandse serie op de Noorse tv. Ik mocht alleen niet naar de Noorse ondertitels kijken, dus zetten mijn ouders daar een stuk papier voor en hoorden wij kinderen Nederlands, nou ja Drents, spreken. Maar ik wilde duidelijk zelf lezen. Toen kwamen de boekjes van ‘Harm Jan en Tie-ne-ke’ om de hoek kijken. Deze werden voor NLG 3,25 per stuk bij Boekhandel Veha in Nunspeet (tegenwoordig is het een Bruna vertelde Google mij) door mijn oma en tantes & ooms gekocht. Aangezien opsturen toen erg kostbaar was vermoed ik dat mijn oma, die vaak kwam logeren, ze meegenomen moet hebben.

Het contract van mijn vader werd nog een laatste maal, met een jaar ditmaal, verlengd. De juf van mijn klas liet mij niet over gaan, ze was vanaf het begin faliekant tegen het feit geweest dat er een zesjarig kind in haar klas zat en dus moest ik de 1e klas opnieuw doen. De juffen stroomden destijds mee met de kinderen naar de volgende klas en dus kreeg ik een andere juf. Een juf die verbaasd was dat ik al zo goed kon lezen en zoveel dingen wist. Dit strookte absoluut niet met het rapport wat zij over mij gekregen had van de vorige juf, maar ja daar was niets meer aan te doen. Ik ging dus twee jaar achter elkaar naar de 1e klas en na onze verhuizing terug naar Nederland begon ik hier in de 2e klas. Daar was al snel duidelijk dat ik met lezen voorliep, met andere dingen liep ik redelijk gelijk op met de rest.

Afgelopen zaterdag, tijdens de vrijmarkt op Koningsdag, probeerde ik mijn verzameling ‘Harm Jan en Tie-ne-ke’ boekjes te verkopen. Er waren wel wat moeders die leesboekjes voor beginners zochten, maar die kozen toch de andere beginners boekjes die op ons kleedje lagen, Fee Fleur en Heksje Lily, boekjes die mijn dochter ook meer aanspraken dan mijn ‘Harm Jan en Tie-ne-ke’ boekjes…. Ze zijn dan natuurlijk ook best ouderwets, dus ik snap het ook wel…

De boeken krijgen daarom een nieuwe bestemming, ik stuur ze op naar de dochter van de auteur M. Bakker. Kan zij haar kleinkinderen de verhalen van hun overgrootvader voorlezen!