Deze bijdrage is geschreven door de redactie van Boekenpost, tijdschrift voor lezers en leesclubs

Over het boek
Aaf heeft van jongs af aan geweten dat ze is geadopteerd. Als ze 21 wordt, vertellen haar adoptieouders haar dat ze een tweelingzus heeft, die zij destijds niet ook mochten adopteren. Aaf besluit te achterhalen wie die zus is. Nadat ze haar gevonden heeft, beginnen de twee samen aan een zoektocht naar hun biologische ouders. Dat gaat met vallen en opstaan en neemt jaren in beslag.

De roman opent met een proloog, waarin de verteller zich kenbaar maakt. Daarna ontvouwt het verhaal zich in korte tekstblokken. Het chronologische verhaal vanaf het moment dat Aaf te horen krijgt dat ze deel van een tweeling uitmaakt, vormt de rode draad.

Gebeurtenissen uit het verleden wisselen dat verhaal af: wat de adoptiefouders overkomt, maar ook wat de biologische moeder en de biologische vader samen en afzonderlijk meemaken. Citaten uit rapporten en verslagen van de Raad voor de Kinderbescherming en de Fiom onderbreken het verhaal zo nu en dan.

Over de auteur
Cobi van Baars (1967) begon op haar 24ste aan een studie Nederlands. Ze wilde graag zelf schrijven, maar ook schilderen en studeerde daarom af op het thema ‘Dubbeltalenten’. Na haar studie volgde ze nog een opleiding aan de kunstacademie.

Schilderen doet ze nog, maar het schrijven is belangrijker voor haar. Ze debuteerde in 2017 met de roman Schipper & Zn. In 2019 volgde Over het krakende ei, een jaar nadien Branduren. Het in mei 2023 verschenen De onbedoelden is haar ‘doorbraakroman’: het boek kreeg veel positieve recensies en media-aandacht.

De website van Cobi van Baars.

YouTube
Aanbeveling van De onbedoelden door Nathalie van boekhandel De Kleine Tovenaar uit Roermond (circa 2 minuten).

Discussietips
1. Op p. 14-15 wordt Inekes verlangen naar een kind onder woorden gebracht. Hoe komt die beschrijving op je over?

2. Hoe reageren Aaf respectievelijk Annemarieke (Miek) op het bericht dat ze op hun 21ste krijgen dat ze een tweelingzus hebben? Waarin verschillen hun reacties?

3. Welke verschillen zijn er tussen het leven van Aaf tot haar 21ste en dat van Annemarieke?

4. Fons en Ineke moesten besluiten of ze een meisje wilden opnemen dat de helft van een tweeling is. Wat vind je van hun overwegingen en van die van de Raad voor de Kinderbescherming? En van de voorwaarde tot geheimhouding, waardoor de meisjes pas van elkaar hoorden toen ze volwassen waren?

5. Aaf heeft zich een beeld gevormd van haar biologische ouders, met name van haar moeder. Wat voor gevolg heeft de onthulling over de tweelingzus voor die beeldvorming?

6. Hoe ontwikkelt zich de band tussen Aaf en Brechtje, de zus met wie ze in het gezin van Ineke en Fons is opgegroeid?

7. Bij Annemarieke heeft het verlangen naar een zusje zich vertaald in een soort dubbele persoonlijkheid. Wat heeft dat voor gevolgen?

8. Hoe ervaren Aaf en Annemarieke de kennismaking met elkaar?

9. Door welke factoren heeft Annemarieke het met haar adoptieouders minder goed getroffen dan Aaf?

10. Hoe kijken Aaf en Annemarieke naar elkaars adoptieouders?

11. Welk beeld hebben Aaf en Annemarieke van hun biologische moeder, Claudia? Welke invloed heeft de eerste ontmoeting met haar daarop?

12. Hoe heb je de beschrijving van de bevalling die Claudia had in de Vroedvrouwenschool ervaren?

13. Claudia schijnt weinig zin te hebben om de tweeling in haar leven toe te laten. In hoeverre begrijp je haar reactie?

14. Hoe denk je over de acties van Sophia en Anastasia, de moeder en zus van Julius?

15. Welke rol speelt Maria in de ontmoeting van Julius en zijn dochters? Hoe zou je haar als persoon omschrijven?

16. Bij diverse personages speelt een zeker schuldgevoel op over de gebeurtenissen. In hoeverre valt iemand wat te verwijten?

17. Wat doet de uiteindelijke ontmoeting in Griekenland met hun biologische vader Julius met respectievelijk Aaf en Miek? In hoeverre verschilt het verhaal dat ze bij thuiskomst aan hun geliefden doen?

18. Wat is het belang van de inbreng van Aafs collega Marloes, zeven jaar na het bezoek aan Griekenland?

19. Diverse keren treedt de verteller nadrukkelijk uit het verhaal met overwegingen over hoe verder te gaan, door commentaar te geven, of op te merken dat een personage een alinea vraagt. Hoe heb je dergelijke passages ervaren?

20. Hoe heb je de cursief gezette slotpagina’s ervaren?

21. ‘De leeservaring van De onbedoelden hangt vooral af van de voorliefde voor sentimentaliteit of de bereidheid ervoor te zwichten – en Van Baars weet dat af te dwingen’, schrijft Femke Essink in Trouw (3-6-2023). In de Volkskrant (6-7-2023) schrijft Gé Vaartjes juist: ‘Zonder clichés of sentimentaliteit vertelt zij [van Baars, red.] het verhaal van een tweeling die gescheiden opgroeit.’ Hoe denk jij over het al of niet sentimentele karakter van het boek?

Achtergronden
1. Video: Cobi van Baars en een van de zussen op wier leven het verhaal is gebaseerd waren te gast in Tijd voor Max (2 juni 2023). Het gesprek duurt circa 8 minuut 30.

2. Video: uitgebreid interview op de website LezenTV (circa 30 minuten).

3. Radio: interview in het programma Opium (10 augustus 2023). Het interview begint na 8.05 minuten.

4. Radio: bespreking van De onbedoelden door Femke Liemburg van boekhandel Daan Nijman in Roden in het programma De ochtend (1 juli 2023).

5. Radio: interview in Een uur cultuur (18 juni 2023).

6. In Boekenpost 188 (november/december 2023) vind je een uitgebreid leesclubdossier rond De onbedoelden.

7. Lees een fragment op de website van de uitgever Atlas Contact.

8. Recensies van lezers op Hebban.

Alle artikelen van De Leesclubassistent