Joan Lindsay - Picknick bij Hanging Rock
Deze bijdrage is geschreven door de redactie van Boekenpost, tijdschrift voor lezers en leesclubs
Over het boek
Op Valentijnsdag 1900, een warme dag in de Australische zomer, gaan de leerlingen van de Appleyard Academie voor Jonge Dames picknicken bij Hanging Rock. Drie meisjes en een lerares keren niet terug van een wandeling na de lunch. Zoektochten hebben weinig resultaat, al wordt een van de meisjes gevonden. Zij herinnert zich niets meer. Het mysterie heeft gevolgen voor een groot aantal personen.
Deze in 1967 verschenen roman geldt als een klassieker. Oorspronkelijk schreef Lindsay een slothoofdstuk dat een verklaring bood voor de verdwijningen, maar haar uitgever wilde het mysterie intact laten. In 1987 verscheen het hoofdstuk afzonderlijk in het boek The Secret of Hanging Rock.
Het raadselachtige verhaal werd twee keer verfilmd. Het meest bekend is de bioscoopfilm van Peter Weir uit 1975, in 2018 werd er een zesdelige televisieserie gemaakt op basis van het boek. Daarnaast werd de roman bewerkt voor het toneel en werd er een musical gemaakt naar het boek.
YouTube
Trailer van de film van Peter Weir uit 1975 (circa 1 minuut 50).
Over de auteur
Joan Lindsay werd als Joan à Beckett Weigall op 16 november 1896 geboren in St Kilda, een aan de kust gelegen voorstad van Melbourne. Op haar dertiende ging ze naar een kostschool voor meisjes, die enkele jaren nadat ze deze verlaten had, verhuisde naar Macedon, in de buurt van Hanging Rock.
Lindsay volgde een kunstopleiding aan de National Gallery of Victoria en ontwikkelde zich als schilderes. Tijdens haar studie leerde ze Daryl Lindsay kennen, met wie ze op Valentijnsdag 1922 trouwde in Engeland.
In de jaren dertig begon Lindsay te schrijven en in 1936 verscheen haar eerste roman, Through Darkest Pondelayo: An Account of the Adventures of Two English Ladies on a Cannibal Island, een parodie op reisboeken, gepubliceerd onder het pseudoniem Serena Livingstone-Stanley. Pas in 1962 volgde een nieuw boek, het semi-autobiografische Time Without Clocks. In 1964 verscheen Facts Soft and Hard, gebaseerd op de reizen met haar man door de Verenigde Staten. Het grote succes kwam met Picknick at Hanging Rock, maar na een ernstig auto-ongeluk in 1969 ging ze zich weer meer met schilderen bezighouden. Er verscheen alleen nog een eerder geschreven kinderboek, Syd Sixpence (1982).
Lindsay overleed op 23 december 1984 in Melbourne.
Uitgebreide pagina over Joan Lindsay op Wikipedia (Engelstalig).
YouTube
Interview met Joan Lindsay over het boek, gemaakt rond 1973, op het kanaal The Eldritch Archives (circa 14 minuten).
Discussietips
1. Hoe zou je de sfeer die in het boek hangt omschrijven?
2. In de roman is een alwetende verteller aan het woord. Hoe heb je die vorm ervaren?
3. Op de dag van de picknick weet het gezelschap niet meer hoe laat het is omdat horloges stil blijven staan of zijn vergeten. Hoe interpreteer je dit gegeven?
4. Het personage Miranda verdwijnt al snel uit de roman, maar lijkt een belangrijke rol te spelen. Hoe zie je haar? Ken je een bepaalde betekenis toe aan het feit dat zij als enige van de drie oudere leerlingen die de rots opgaan, geen achternaam krijgt in de roman?
5. De uitgever presenteert het boek als ‘een feministische klassieker’. Wat vind je van die kwalificatie?
6. Lindsay’s uitgever liet het slothoofdstuk dat ze had geschreven, vervallen om het raadel intact te laten. Hoe heb je het open einde ervaren, wat denk jij dat er is gebeurd?
Meer discussietips
Vertaler Rob van der Veer, die een informatief nawoord schreef bij de Nederlandse uitgave, ontwikkelde onderstaande discussietips.
1. Hoe zou je deze roman willen omschrijven? Romantische fictie, horror story, feministisch traktaat, kostschoolroman?
2. Hoe interpreteer je de vriendschap tussen Mike en Albert? Mannenvriendschap, bromance, een kwestie van tegenpolen die elkaar aantrekken?
3. Waar komt mevrouw Appleyards vijandige houding tegenover Sara uit voort?
4. Als Mike een prins op het witte paard is, letterlijk en figuurlijk, hoe verklaar je dan zijn uiteindelijke gedrag tegenover Irma?
5. Waarom ontstaat er bij de binnenkomst van Irma in de gymzaal een collectieve, op vergelding beluste hysterie en waardoor wordt die verbroken?
6. Schuilt er in de beschrijving van mevrouw Appleyards gedrag een kritiek op autoriteit?
7. Edith wordt een verdwijning bespaard. Ook Irma keert terug van de rots. Kun je aangeven waarom juist zij worden ‘gered’? Zegt dat iets over hun instelling of karakter? Of is er slechts toeval in het spel?
8. Was Sara’s noodlot afwendbaar?
9 Hoe zie je de rol van de Rots zelf? Vertegenwoordigt hij een onberekenbare natuurkracht of kun je de verdwijning van de meisjes duiden als wraak voor de eeuwenlange onderdrukking en achterstelling van de Aboriginals?
10. Wat vind je van Joan Lindsay’s opmerking voorafgaand aan het verhaal: ‘Of Picknick bij Hanging Rock feit of fictie is, moeten mijn lezers zelf maar uitmaken. Omdat de noodlottige picknick plaatsvond in het jaar negentienhonderd en alle personages die in dit boek verschijnen allang dood zijn, lijkt het niet echt belangrijk.’
11. Joan Lindsay heeft zich laten overhalen om het laatste hoofdstuk te schrappen. In het nawoord wordt daar iets over verteld. In dat laatste hoofdstuk wordt uit de doeken gedaan hoe de meisjes verdwenen. Wat vind je van die ingreep? Versterkt hij de impact van de roman?
12. Wat vind je van de Verklarende woordenlijst? Was hij nuttig?
YouTube
Video over de bronnen van de roman, de discussie over feit of fictie op het kanaal van The Dark Side Press (circa 13 minuten).
Achtergronden
Video
1. YouTube: video op het kanaal van Cinema Cities over onder andere de locatie Hanging Rock en de ervaringen van Joan Lindsay als kind op de rots (circa 9 minuten).
2. YouTube: video van de State Library Victoria over Hanging Rock en Joan Lindsay (circa 6 minuut 30).
3. YouTube: boektrailer van uitgeverij Mozaiek bij de Nederlandse uitgave (1 minuut).
4. YouTube: trailer van de televisieserie uit 2018 (circa 2 minuut 30).
Podcasts
1. Podcast waarin de roman besproken wordt door auteur en uitgever Sophie Cunningham (Engelstalig, 57 minuten).
2. Podcast van Boekencurator Corina Maduro (ruim 21 minuten).
Dossiers en analyses
1. Mooi dossier van de Melbourne High School Library, met link naar veel beeldmateriaal.
2. Dossier bij de National Library of Australia met veel lesmateriaal en bronnen.
3. Engelstalige studiegids over het boek (deels vrij te raadplegen).
4. Voor wie alles wil weten: een wel zeer uitgebreide analyse van de roman en de film van Peter Weir.
Reacties van lezers en leesclubs
1. Verslag van de bespreking en wat discussievragen op de site van The Library Ladies (Engelstalig).
2. Blog van een leesclub die teleurgesteld was in de roman (Engelstalig).
3. Uitgebreide bespreking door Avil Beckford op de site The Invisible Mentor (Engelstalig).
Varia
1. Een recensie uit de Australische Sydney Herald Morning Review van 3 februari 1968.
2. Het schilderij At the Hanging Rock van William Ford uit 1875. Collectie National Gallery of Victoria.
3. De tekst van het gedicht ‘The Wreck of the Hesperus’ van H.W. Longfellow dat de achtergebleven leerling Sara niet in haar hoofd krijgt.
4. Lees het eerste hoofdstuk van de Nederlandse uitgave op de site van uitgeverij Mozaïek.
5. Lees het oorspronkelijke laatste hoofdstuk van de roman, dat aanvankelijk geschrapt werd en later alsnog werd gepubliceerd, met toelichtingen (Engelstalig). In de Nederlandse vertaling is dat laatste hoofdstuk niet opgenomen, Rob van der Veer geeft er in zijn nawoord wel een korte samenvatting van.
