Nina Polak - Buitenleven
Deze bijdrage is geschreven door de redactie van Boekenpost, tijdschrift voor lezers en leesclubs
Over het boek
Om de grote stad te ontvluchten, besluiten Rivka en Esse, beiden in de dertig, met hun hond Snibbe te gaan wonen in een dorp in het noorden van Nederland. Aanvankelijk genieten ze van de rust en de natuur. Geleidelijk blijkt dat Esse zich op het platteland veel prettiger voelt dan in de stad, terwijl voor Rivka het omgekeerde geldt.
Als de in het dorp wonende Eva Alta, een van haar boeken en tv-optredens bekende psychiater, zich met hun leven gaat bemoeien en het dorpsleven ook minder aangename kanten blijkt te hebben, zet het verval van hun liefdesrelatie in.
Buitenleven kreeg de titel ‘Regenboogboek van het Jaar 2022’, een door de website Tzum in het leven geroepen onderscheiding voor LHBTQ+ literatuur.
YouTube
Jörgen Apperloo, de ‘Lezer des Vaderlands’, bespreekt Buitenleven (circa 6.30 minuten).
Over de auteur
Buitenleven is de derde roman van Nina Polak (1986). Ze debuteerde in 2014 met Wij zullen niet te pletter slaan. De roman werd goed ontvangen door de pers en voor verschillende prijzen genomineerd. Met de opvolger Gebrek is een groot woord (2018) won ze de BNG Bank Literatuurprijs en de door scholieren toegekende Inktaap.
Samen met Joost de Vries stelde Nina Polak in 2018 de bloemlezing De wereld in jezelf : de Nederlandse en Vlaamse literatuur van de 21ste eeuw in 60 essays samen. De dandy (2021), uitgegeven in de serie ‘Literaire Juweeltjes’ bevat vier korte verhalen die sinds 2016 in diverse publicaties zijn verschenen. In 2021 werd ook haar eerste toneelstuk, Een vrouw blijft thuis, op de planken gebracht.
Sinds 2013 schrijft Polak voor journalistiek platform De Correspondent artikelen over onder meer cultuur en psychiatrie.
Discussietips
1. Welke verwachtingen riep de proloog bij je op? Voldeed wat je vervolgens las aan je verwachtingen? Zo nee, waarom niet?
2. Welk effect heeft het noordelijk landschap op Rivka?
3. Welk beeld krijg je van de relatie tussen Esse en Rivka in de tijd voor hun verhuizing?
4. Wat verwacht Rivka van de nieuwe woonomgeving voor haar schrijversloopbaan? En wat zijn Esses verwachtingen?
5. Waarom hangt Esse de foto van de walvis Achak op en wat roept dit op bij Rivka? En waarom voelt Rivka zich ‘ineens vreselijk schuldig’ (p. 35) als in een weekend dat Esse naar haar vader is, de foto van Achak van de muur blijkt te zijn gevallen?
6. Hoe zie je de verhouding tussen Rivka en haar moeder? En welke rol spelen vaders in de roman?
7. Over het bezoek aan de streekmarkt (p. 41 en verder) lees je eerst door de ogen van Rivka en daarna door die van Esse. Waarin verschilt hun waarneming zoal?
8. Als Rivka op de streekmarkt vanuit de verte kijkt naar de vrouw van Kaj, die met haar zoontje speelt, schrijft Polak (p. 44): ‘Er ging een bekend ongemak door Rivka heen waardoor ze haar lijf voelde, de tijd die eraan trok.’ Hoe duid je dit?
9. Welke rol speelt jaloezie in de roman?
10. Op welke manieren spelen honden een rol?
11. Wat roept het personage Eva Alta op bij Rivka? Hoe kijkt Esse naar haar? Welke invloed heeft deze vrouw op hun relatie?
12. Wat brengt het scheldwoord ‘Potte’ dat op hun auto gespoten wordt tijdens hun bezoek aan Eva’s midzomerfeest teweeg bij Rivka en bij Esse?
13. Het bezoek van haar ouders ‘opende een gat in de grond dat Rivka’s energie opzoog. Over dat gat had Esse vragen die niet beantwoord werden en aannames die niet werden gewaardeerd ’ (p. 87). Esse vermoedt dat Rivka’s joodse achtergrond een rol speelt. Rivka wil daar niet over praten. In hoeverre biedt het boek zicht op de vraag of dit gegeven een rol speelt in het leven van Rivka?
14. ‘Waarom had ze in een uur tijd twee dingen gedaan die ze echt niet wilde doen?’ (p. 108) vraagt Rivka zich af nadat Eva en Doris het samenzijn van haar en Esse op een idyllisch plekje hebben verstoord. Wat is jouw antwoord?
15. Nadat Eva heeft verteld over de telefonische bedreigingen die ze krijgt, ziet Rivka kwetsbaarheid bij haar. Maar aan het eind van het gesprek ‘scheurde Rivka zich los van wat hier dan ook gaande was’ (p. 115). Wat is dat precies?
16. ‘Empathie is waar Buitenleven over gaat’ stelt recensent Jens Meijen in Humo (17 mei 2022). Wat vind je van die stelling?
17. Wat vindt Rivka in het contact met Sibolt? En waarom intrigeert Sibolts broer Beer haar?
18. Wat beweegt Rivka om Eva te vertellen over haar ervaringen met Kaj als kind (p. 156)?
19. Rivka interpreteert het schilderij De aardappeleters van Van Gogh als een schilderij over armoede. Esse noemt het een schilderij over rijkdom (p. 159). Wat zegt dit verschil over hen? Welke interpretatie spreekt jou het meest aan?
20. In hoeverre verandert er iets in het contact tussen Esse en Eva na Eva’s terugkeer uit Bali?
21. Deel II eindigt met een ‘beslissende’ ruzie tussen Rivka en Esse. Hoe heb je die scène ervaren?
22. Als lezer kijk je zowel mee vanuit het perspectief van Esse als dat van Rivka. Kreeg je al lezend meer sympathie voor de een dan voor de ander? Zo ja, voor wie en waarom?
23. Polak schrijft ironisch over zowel het leven in de grote stad als dat op het platteland en persifleert in de persoon van Eva Alta de ‘psychologiegoeroes’ die zelfhulpboeken schrijven. Hoe heb je deze ironie ervaren?
24. De roman heeft een thrillerachtig kantje als het gaat om wie de brand bij Eva heeft gesticht. Wat vond je van de ontknoping op dit punt?
25. Hoe zijn Rivka en Esse er aan toe aan het eind van de roman? Welke ontwikkeling hebben ze doorgemaakt?
26. In zijn recensie in NRC Handelsblad (27-5-2022) onderscheidt Thomas de Veen het ogenschijnlijke verhaal dat Rivka en Esse op het platteland gaan wonen en hun draai proberen te vinden en het verhaal tussen de regels hoe Rivka en Esse steeds meer uit elkaar groeien.
Is de verhuizing naar het platteland de oorzaak van de uiteindelijke breuk of is het slechts een katalysator voor een tot mislukken gedoemde relatie?
27. ‘De manier waarop mensen praten, verraadt veel; hun tragiek en humor komen erin aan de oppervlakte. En ik geloof inmiddels dat de grootste vermaakwaarde ook voor de lezer in de dialoog zit’, zegt Nina Polak in een interview in Trouw (15-5-2022). Hoe heb jij de dialogen in Buitenleven ervaren?
YouTube
Marcel Möring in gesprek met Mariken Heitman, Niña Weijers en Nina Polak bij Boekhandel Donner in Rotterdam (ca. 65 minuten). Het gesprek met Nina Polak is het laatste van de drie en begint na ca. 45 minuten.
Achtergronden
1. Video: Nina Polak te gast in het VPRO-programma Brommer op zee. Het gesprek begint na 23.15 minuten en duurt circa 10 minuten.
2. Radio: Interview met Nina Polak in het VPRO-programma Nooit meer slapen (circa 57 minuten).
3. Radio: Nina Polak te gast in het AVROTROS programma Opium (circa 13 minuten).
4. Audio: VRT-interview met Nina Polak op de website Lang zullen we lezen (circa 19 minuten).
5. In Boekenpost nummer 181 (september-oktober 2022) vind je een uitgebreid leesclubdossier rond Nina Polak en Buitenleven.
6. Lees het begin van Buitenleven bij Athenaeum Boekhandel.
7. Recensies van Buitenleven door Hebban-lezers.
