Deze bijdrage is geschreven door de redactie van Boekenpost, tijdschrift voor lezers en leesclubs

Over het boek
Timo (19) is in afwachting van de uitslag van zijn eindexamen. Vanaf het moment dat hij, na het zien van de film 2001: A Space Odyssey, weet dat hij biotechniek wil gaan studeren, is hij zijn best gaan doen op school. Hij is gebiologeerd door hoe biotechniek de mens kan veranderen en verbeteren. In het dorp waar hij woont, is hij een buitenstaander door zijn uiterlijk. Behalve door de film 2001 is hij ook gefascineerd door de filosoof Nietzsche en de muziek van Rammstein. Zijn jeugd is sterk bepaald door zijn vijf jaar geleden overleden gehandicapte broer.

Timo verlangt er weliswaar naar op kamers te gaan in Amsterdam en daar te studeren, maar aarzelt anderzijds ook om zijn geboortedorp te verlaten. Zijn moeder ziet hem graag nog thuisblijven. Een gesprek met boer Horssen, in wiens verleden Timo het nodige herkent, helpt hem om een besluit te nemen.

De roman laat zien hoe moeilijk het is om een nieuw leven op te pakken en grote ambities te realiseren wanneer het door traumatische gebeurtenissen en traditionele opvattingen moeilijk is om los te komen van de omgeving waarin je bent opgegroeid.

YouTube
Beelden uit de film 2001: A Space Odyssey, met de muziek van Richard Strauss, gebaseerd op de roman Also sprach Zarathustra van Friedrich Nietzsche (circa 2 minuten). De hooier begint met een beschrijving van deze beelden.

Meer over de muziek op Wikipedia.

Over de auteur
Ricus van de Coevering (Asten, 1974) studeerde economie en werkte als docent economie en wiskunde. In 2007 verscheen zijn eerste roman, Sneeuweieren, die werd bekroond met de Academica Debutantenprijs en afgelopen jaar opnieuw werd uitgebracht, toen zijn derde roman De hooier verscheen. In 2014 verscheen Noordgeest, dat de longlist van de Gouden Strop haalde.

Met drie niet heel omvangrijke romans in een periode van veertien jaar zou je Ricus van de Coevering niet direct een veelschrijver noemen. In werkelijkheid schrijft hij veel, maar schrapt hij ook veel. Zijn werkwijze vergelijkt hij graag met die van een beeldhouwer, die met een blok marmer begint om uiteindelijk een beeldje over te houden. ‘De kracht van mijn boeken zit in de beknopte omvang, in de gespannen, harde vuist’, zegt hij in een interview met Boekenpost (maart 2022).

De website van Ricus van de Coevering.

YouTube
Live-uitvoering van het nummer ‘Asche zu Asche’ van Rammstein, muziek die Timo graag beluistert (circa 3 minuut 30).

Discussietips
1. Hoe is Timo eraan toe bij het ontwaken op de dag waarop hij zal horen of hij geslaagd is?

2. Welk beeld heb je gekregen van de relatie tussen Timo en zijn moeder?

3. Timo typeert zijn vader als ‘de verliezer in het spel’ (p. 29). Waarom?

4. Welk verband zie je tussen Timo’s verleden met zijn gehandicapte broer Ruben en zijn toekomstbeeld?

5. Timo voelt zich schuldig over de dood van Ruben. In hoeverre vind je dat terecht?

6. Hoe leg je de titel De hooier uit en hoe interpreteer je de omslagillustratie?

7. Welke redenen heeft Timo voor zijn aarzeling om al of niet na de zomer te gaan studeren?

8. Timo ontmoet bij de rivier een oude man en praat met hem. Wat is de functie van deze scène?

9. Waarom vraagt Timo de pastoor wat er in de Bijbel staat over lafaards? En op welke verleiding doelt de pastoor als hij hoort van Timo’s plan om biotechniek te gaan studeren?

10. Op welke manieren is het motief ‘Schuld(gevoel)’ uitgewerkt in de roman?

11. Hoe is boer Horssen eraan toe als Timo hem spreekt op de boerderij?

12. Welke overeenkomsten en verschillen zie je tussen Timo’s relatie met zijn moeder en broer en Horssens relatie met zijn moeder en broer?

13. Timo discussieert zowel met boer Horssen als met zijn moeder over zijn beoogde studie. Hoe denk je over de standpunten van elk van hen?

14. ‘Hij kon nauwelijks geloven dat hij in dit laatste uur van zijn jeugd deze kans nog kreeg’ (p. 142). Hoe interpreteer je deze zin? Wat gebeurt er met Timo in deze scène?

15. Hoe kijkt Timo naar het dorp Angelren en naar het verleden van zijn familie als hij terugkeert van het bezoek aan Horssen?

16. Van de Coevering vestigt regelmatig de aandacht op de weersomstandigheden gedurende de dag waarop het heden van de roman speelt. Welke functie heeft dit?

17. ‘Is dat niet wat ons tot mens maakt (ons verlangen naar de hyperanthropos)?’ schrijft Elisa in een berichtje aan Timo (p. 165). Welke conclusie trek je uit zijn reactie? Hoe denk jij hierover?

18. Hoe denk je dat de brand op de boerderij van Horssen is ontstaan die in het laatste hoofdstuk beschreven wordt?

19. Welke suggestie over hoe Timo en zijn moeder in de toekomst met elkaar zullen omgaan gaat uit van de slotscène?

20. In een interview met het radioprogramma De Taalstaat (4 december 2021) vergelijkt Van de Coevering zijn werkwijze met die van een beeldhouwer en zegt hij dat hij probeert ‘alle ruis’ uit zijn stijl weg te kappen. Op de vraag wat onder ‘ruis’ verstaan kan worden, geeft hij als voorbeelden: teveel decor laten zien, personages dingen laten zeggen die niet benadrukken wat ze met zich meedragen, te oppervlakkige dingen waar we allemaal mee te maken hebben maar die niet bijdragen aan het verhaal. Is hij hierin voor jou geslaagd in De hooier? Waarom wel of niet?

21. In zijn recensie in NRC Handelsblad (12-11-2021) stelt Sebastiaan Kort: ‘De hooier is een wat aparte, onevenwichtige roman die tóch geslaagd is. Hun plotselinge mededeelzaamheid maakt sommige personages wat werktuiglijk, er zit hier en daar een likje kitsch doorheen en Van de Coevering maakt veelvuldig gebruik van wegfladderende, geschrokken of vastgelijmde dieren om een spaak gelopen menselijke interactie of sfeer te illustreren, stuk voor stuk verhalende elementen die te denken geven.’ Hoe denk je over die stelling en de kritische noten?

22. Sebastiaan Kort stelt in zijn recensie ook dat het boek dat eerst lang een Bildungsverhaal lijkt te zijn, halverwege in een soort thriller verandert. Hoe heb jij dat ervaren?

Achtergronden
1. Video/Radio: Interview (circa 12 minuten) met Ricus van de Coevering over De hooier in het programma De Taalstaat (4 december 2021).

2. In Boekenpost nummer 178 (maart/april 2022) staat een uitgebreid leesclubdossier rond deze roman, met onder andere een interview met Ricus van de Coevering en een uitgebreide analyse van het boek.

3. Uittreksel van De hooier op Scholieren.com.

4. Reacties van Hebban-lezers op De hooier.

5. Beluister het begin van de luisterboekuitgave van de roman.

Alle artikelen van De Leesclubassistent