Vonne van der Meer - Naar Lillehammer
Over het boek
Op een warme dag slaat Cécile in de speeltuin in haar wijk de daar aanwezige kinderen en hun moeders gade. Dan wenkt een jonge zwarte vrouw, die haar kind duwt dat op de schommel zit, haar naar zich toe. Ze vraagt Cécile haar plaats even over te nemen, omdat ze iets moet ophalen.
De vrouw komt echter niet terug en Cécile ziet zich geplaatst voor de zorg voor een driejarige peuter. Terwijl ze zich steeds meer hecht aan deze Faith, wordt Cécile ook duidelijk dat Gladys, zoals Faiths moeder heet, haar bewust heeft uitgezocht om haar dochter in veiligheid te brengen. Maar brengt dat Cécile ook in gevaar?
Naar Lillehammer is een roman met thrillerachtige kanten over moederschap, jaloezie, liefde en (bij)geloof, die voornamelijk is gesitueerd in Amsterdam Osdorp.
Over de auteur
Vonne van der Meer (1952) volgde de regie-opleiding aan de Amsterdamse Toneelschool. Vanaf 1976 schreef en regisseerde ze voorstellingen voor diverse toneelgezelschappen. In 1981 verscheen voor het eerst een verhaal van haar (‘Afscheid van Phoebe’) in een literair tijdschrift. Er volgden er meer, wat in 1985 resulteerde in de verhalenbundel Het limonadegevoel en andere verhalen die werd bekroond met de Geertjan Lubberhuizenprijs voor het beste debuut.
Sindsdien publiceerde Van der Meer ongeveer om de twee jaar een roman of verhalenbundel. Buitengewoon succesvol bij lezers was haar ‘Vlieland-trilogie’ bestaande uit de romans Eilandgasten (1999), De avondboot (2001) en Laatste seizoen (2002). In deze boeken vormen het vakantiehuisje ‘Duinroos’ en de figuur van de werkster de verbindende schakels tussen de verhalen over de gasten die achtereenvolgens verblijven in ‘Duinroos’. Ook in diverse latere romans verbindt Van der Meer op originele wijze verhalen met elkaar.
Voor haar tweede roman, De reis naar het kind (1989), kreeg ze een nominatie voor de Europese Minerva Prijs, Winter in Gloster Huis (2015) werd bekroond met de CLO Juryprijs, bestemd voor literaire auteurs die het christelijk geloof een betekekenisvolle en positieve rol geven in hun werk. De verhalenbundel Brood, zout, wijn (2017) werd genomineerd voor de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste verhalenbundel.
De website van Vonne van der Meer
Discussietips
1. Is het voorstelbaar/geloofwaardig voor je dat Ciel zich over Faith ontfermt als Gladys niet terugkomt op de speelplaats? Waarom wel of niet?
2. Wat is de functie van Ciels herinnering aan de masseur (p. 27-28) in de roman?
3. In hoeverre heeft Ciel spijt van keuzes in haar leven?
4. Wat voor effect heeft de zorg voor Faith op Ciel?
5. Denk je dat Ciel een goede moeder geweest zou zijn? Waarom wel of niet?
6. Rogier vindt het achterlaten van Faith bij Ciel ‘het moederlijkste wat Gladys kon doen’. Wat vind jij?
7. In hoeverre lijken Ciel en Gladys op elkaar? Tot welke inzichten over zichzelf komt Ciel door het contact met Gladys?
8. Ceciel draagt een kruisje, maar onder haar kleren. In hoeverre zegt dit iets over haar?
9. Op welke manieren spelen de begrippen schuld en schaamte een rol in de roman?
10. Hoe kijkt Ciel terug op haar huwelijk met Fred? In hoeverre verandert haar kijk in de loop van de roman?
11. Welk beeld krijg je van Ciels relatie met haar moeder?
12. Welke rol spelen de kinderliedjes die Ciel voor en met Faith zingt?
13. ‘Misschien moest je het op sommige momenten in het leven van een vreemde hebben’, denkt Ciel. ‘Waarschijnlijk was het makkelijker om een vreemde te helpen en door een vreemde geholpen te worden dan door iemand die je daarna nog wekelijks tegenkwam.’ (p. 86). Hoe denk je over deze uitspraak?
14. De roman heeft wat thrillerachtige trekken. Hoe heb je dat element ervaren? Ontleent het boek voor jou hieraan zijn spanning of juist aan andere zaken?
15. Hoe staan Gladys, Brian en Cécile tegenover bijgeloof? Welke rol speelt het christelijke geloof?
16. Als Gladys bij de ‘manbo’ in Rotterdam is, trekt Ciel zich terug omdat ze niet bij het ritueel aanwezig wil zijn. Je komt als lezer daardoor niet te weten wat er gebeurt met Gladys, maar volgt Ciel in haar gedachten. Hoe vind je het dat het ritueel niet wordt beschreven? Wat gebeurt er met Ciel in die periode?
17. Hoe zal het verder gaan met Gladys en Faith denk je? Zal ‘Lillehammer’ hen brengen wat Gladys verwacht?
18. Marja Pruis eindigt haar recensie in De Groene Amsterdammer (14-4-2021) met de zin: ‘Of ze [Ciel, red.] inderdaad geen reden heeft om jaloers te zijn, is de vraag die Vonne van der Meer tot op de laatste bladzijde uitgekiend en behendig in de lucht laat hangen.’ Hoe zou jij die vraag beantwoorden?
19. Een kritiekpunt van Judith Eiselin in haar bespreking in NRC Handelsblad (26-3-2021) is dat Ciel geen ontwikkeling doormaakt: ‘Cécile is en blijft een engel. Ze maakt precies één rotopmerking in het boek, een heel begrijpelijke rotopmerking vanuit een heel begrijpelijke jaloezie, en heeft daar meteen innig spijt van.’ Hoe denk jij over dit oordeel?
20. In een interview met de Volkskrant (16-3-2021) zegt Van der Meer: ‘Ik wil recht doen aan het gegeven dat vodou een religie is als alle andere religies, met de kennis en rituelen die van generatie op generatie worden doorgegeven.’ In hoeverre is ze daarin geslaagd voor jou?
21. In een interview met Eva beantwoordt Van der Meer de vraag ‘Wat hoop je dat lezers voelen na het uitlezen van Naar Lillehammer?’ met: ‘Ik hoop dat ik de lezers het gevoel van betrokkenheid heb gegeven bij de mensen en de levens die zij leiden. Dat ze geraakt zijn. Dat ze aan het denken zijn gezet.’ In welke mate heeft het boek dit effect voor jou?
Achtergronden
1. Video: interview met Vonne van der Meer over Naar Lillehammer in het radioprogramma Kunststof (circa 55 minuten).
2. Video: Vonne van der Meer te gast in Tijd voor Max. Het gesprek begint na 21.27 minuten.
3. Uittreksel van Naar Lillehammer bij Scholieren.com.
4. Interview met Vonne van der meer naar aanleiding van de roman in het blad Eva van de EO.
5. In Boekenpost nr. 176 (november-december 2021) vind je een uitgebreid leesclubdossier rond Naar Lillehammer. Hierin onder andere een uitgebreid interview met Vonne van der Meer en een romananalyse.
6. Recensies van de roman door Hebban-lezers.
7. Lees het begin van de roman op de website van Vonne van der Meer.
