Vonne van der Meer - Vindeling
Over het boek
Jutka Horvath is als klein meisje na de Russische inval in Hongarije in 1956 met haar moeder naar Nederland gevlucht. Haar vader is in Hongarije achtergebleven omdat hij koos voor zijn minnares, zo is Jutka altijd verteld. Nooit heeft ze in de jaren nadien een bericht van hem ontvangen.
Verlies (van haar vader, haar vertrouwde omgeving, haar taal) is dus een belangrijk gegeven in Jutka’s eerste levensjaren. Maar als ze nog maar kort in Nederland is, vindt Jutka een tas en als de rechtmatige eigenares die komt ophalen krijgt ze als dank een boek. Een verhaal daarin, over een jongen die in bad een plastic vis verliest die hij als volwassen man terugvindt, doet haar besluiten ‘vindeling’ te worden.
Met de blik voortdurend op straat gericht (wat bijdraagt aan de bochel die ze ontwikkelt), vindt Jutka jarenlang allerlei voorwerpen die ze bij de rechtmatige eigenaren terugbrengt. Enkele van hen komen in aparte hoofdstukken aan het woord over hun verlies en hun ontmoeting met het meisje dat/de vrouw die hun eigendom terugbrengt. Maar centraal staat Jutka’s leven. Zal zij zelf vinden wat ze zoekt?
YouTube
Impressie van de presentatie van Vindeling bij uitgeverij Atlas Contact.
Over de auteur
Vonne van der Meer (1952) volgde de regie-opleiding aan de Amsterdamse Toneelschool. Vanaf 1976 schreef en regisseerde ze voorstellingen voor diverse toneelgezelschappen. In 1981 verscheen voor het eerst een verhaal van haar (‘Afscheid van Phoebe’) in een literair tijdschrift. Er volgden er meer, wat in 1985 resulteerde in het verschijnen van de verhalenbundel Het limonadegevoel en andere verhalen die werd bekroond met de Geertjan Lubberhuizenprijs voor het beste debuut.
Sindsdien publiceerde Van der Meer ongeveer om de twee jaar een roman of verhalenbundel. Buitengewoon succesvol bij lezers was haar ‘Vlieland-trilogie’ bestaande uit de romans Eilandgasten (1999), De avondboot (2001) en Laatste seizoen (2002). In deze boeken vormen het vakantiehuisje ‘Duinroos’ en de figuur van de werkster de verbindende schakels tussen de verhalen over de gasten die achtereenvolgens verblijven in ‘Duinroos’. Ook in diverse latere romans verbindt Van der Meer op originele wijze verhalen met elkaar.
Voor haar tweede roman, De reis naar het kind (1989), kreeg ze een nominatie voor de Europese Minerva Prijs, Winter in Gloster Huis (2015) werd bekroond met de CLO Juryprijs, bestemd voor literaire auteurs die het christelijk geloof een betekekenisvolle en positieve rol geven in hun werk. De verhalenbundel Brood, zout, wijn (2017) werd genomineerd voor de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste verhalenbundel.
Discussietips
1. Jutka lijkt bijna een sprookjesfiguur, stelt recensent Tjerk de Reus in De Nieuwe Koers. Wat vind je van die stelling? In hoeverre is Jutka voor jou een geloofwaardig personage? En in hoeverre is dat voor jou van belang bij je oordeel over dit boek?
2. Waarom is het verhaal van ‘Nick en de Vis’ in het Winterboek dat Jutka als kind krijgt, zo belangrijk voor haar? Welke functie heeft het in de roman?
3. Op welke manieren speelt verraad een rol in Jutka’s leven?
4. Jutka zit vol wrok ten opzichte van haar vader. Als lezer krijg je ook zijn kant van het verhaal te horen. In hoeverre krijg je begrip voor hem?
5. Het verhaal over Jutka wisselt Van der Meer af met hoofdstukken waarin mensen aan het woord komen bij wie Jutka een verloren voorwerp komt terugbrengen. Hoe heb je deze structuur ervaren?
6. Welke rol speelt het feit dat Jutka een bochel heeft?
7. In Parijs heeft Jutka enige tijd een relatie met Hamid. Welk beeld heb je van hem gekregen?
8. In hoeverre vind je het begrijpelijk/aannemelijk dat Jutka de relatie met George niet voortzet?
9. Hoe heb je de scène ervaren waarin Jutka met haar vader in Boedapest een thermaal bad bezoekt?
10. Op welke manier(en) spelen taal en verhalen een rol in het boek?
11. In hoeverre vindt Jutka uiteindelijk wat ze zoekt?
12. In het radioprogramma De Taalstaat (zie onder ‘Achtergronden’) zegt interviewer Frits Spits dat de vis in het verhaal van ‘Nick en de Vis’ in feite Jutka’s vader is. Wat vind je van die interpretatie?
13. In Trouw had recensente Yolanda Entius in een merendeels positieve recensie de volgende kritiek: ‘Drie, vier eindes telde ik. Allemaal plausibel en thematisch to the point, maar het waren er te veel of - en dat zou ook kunnen - Van der Meer nam er te weinig tijd voor.’ Hoe denk je over deze stelling? In hoeverre had jij een ander of eerder slot van het verhaal aannemelijker gevonden?
14. Recensent Coen Peppelenbos schrijft in het Dagblad van het Noorden dat Van der Meer op een geforceerde manier een religieuze context de roman binnensmokkelt, waardoor het geheel veel te boodschapperig wordt. Wat vind jij van deze kritiek?
Achtergronden
1. De website van Vonne van der Meer.
2. Radio: Gesprek met Vonne van der Meer over Vindeling in het programma De Taalstaat.
3. Meer op Hebban over Vindeling.
4. Recensie van Vindeling op Literair Nederland.
5. Informatie over Hongaarse vluchtelingen in Nederland na de Russische inval in 1956 op de website van Andere Tijden.
