Wessel te Gussinklo - De hoogstapelaar
Over het boek
De 17-jarige Ewout Meyster wil indruk maken op anderen. Hij gedraagt zich als een soort leidersfiguur tegenover zijn vrienden, poseert als intellectueel en provoceert mensen door wijsneuzerig gedrag. Als lezer word je meegezogen in zijn gedachtegangen en redeneringen.
Is Ewout meer dan de arrogante opschepper die hij lijkt te zijn? Wat zegt zijn ‘geheim’ over hem? Waar komen zijn depressies vandaan? Na de romans De verboden tuin (1986) en De opdracht (1995) beschrijft Wessel te Gussinklo opnieuw uiterst gedetailleerd een periode uit het leven van de jonge Ewout. Een vierde deel is aangekondigd.
De hoogstapelaar werd bekroond met de Bookspot Literatuurprijs 2019 en genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2020.
YouTube
In deze aflevering van Vlogboek bespreekt Jörgen Apperloo onder andere De hoogstapelaar.
Over de auteur
Wessel te Gussinklo (Utrecht, 1941) studeerde psychologie en werkte enige tijd als therapeut. Een eerste roman schreef hij al op zijn negentiende, maar van publicatie kwam het niet.
Die eerste gepubliceerde roman, De verboden tuin, waarin Ewout negen jaar is, kwam er pas jaren later en werd bekroond met de Anton Wachter-prijs voor het beste debuut. Een passende prijs, deze naar het personage uit een reeks romans van Vestdijk genoemde bekroning, want Te Gussinklo heeft Vestdijk lang als voorbeeld beschouwd. In de negen jaar later verschenen omvangrijke opvolger De opdracht, bekroond met diverse prijzen, is Ewout inmiddels veertien.
Eveneens in 1995 verscheen de novelle Het engeltje, in 1998 gevolgd door de verhalenbundel Heimwee naar de DDR en andere vrolijke vertellingen. In de tien jaar daarna publiceerde Te Gussinklo twee essaybundels, maar als fictieschrijver liet hij pas weer van zich horen in 2014 met de roman Zeer helder licht. In hoog tempo volgden nadien twee uitgaven met essays (Wij zullen aan God gelijk zijn en voor eeuwig bestaan in 2015 en Vijf sterren voor de gaarkeuken in 2016) en de romans De weergekeerde bloem (2017) en De hoogstapelaar (2019).
YouTube
Het enige klassieke muziekstuk waar Ewout (in het geheim) naar luistert is de symfonie nr. 9 Uit De Nieuwe Wereld van Dvořák. Hieronder een fragment uit een uitvoering door de Berliner Philarmoniker in 1966, gedirigeerd door Herbert von Karajan.
Discussietips
1. Wat voor iemand is Ewout in jouw ogen?
2. Welke verklaring(en) heb je voor Ewouts gedrag?
3. Welke invulling geeft Ewout aan het begrip ‘Vriendschap’?
4. Ewout worstelt met een geheim. Toen je als lezer te weten kwam wat dat was, wat was toen je reactie?
5. Ewout is gefascineerd door krachtige leiderschapsfiguren, zowel door personen die als ‘goed’ bekendstaan in de geschiedenis als door ‘foute’ figuren als Hitler. Wat voor soort leider zou Ewout worden, gesteld dat hij er een zou worden?
6. Op welke manieren speelt ‘verraad’ een rol in de roman?
7. De stijl van Te Gussinklo in deze roman wordt door recensenten getypeerd met omschrijvingen als: ‘hypnotiserend’, ‘ritmisch’, ‘muzikaal’, ‘zuigend en repetitief’, ‘slepend en monotoon’. Welke kwalificatie(s) zou jij gebruiken?
8. In hoeverre is Ewout veranderd aan het eind van de roman? Wat voor toekomst voorzie je voor hem?
9. De enige klassieke compositie die Ewout (in het geheim) waardeert is de symfonie nr. 9 Uit De Nieuwe Wereld van Dvořák. Waarom spreekt die hem zo aan en waarom schaamt hij zich daarvoor?
10. Welke rol speelt homoseksualiteit in de roman? Hoe interpreteer je Ewouts reactie als het onderwerp ter sprake komt?
11. De hoogstapelaar is een roman waarin het niet draait om de plot maar om de uitdieping van een karakter. Welke consequenties heeft dat in dit geval voor de opbouw en de stijl? Hoe heb je het lezen van een dergelijke roman ervaren?
12. Werd Ewout gaandeweg het lezen sympathieker of juist minder sympathiek voor jou? Hoe kwam dit? En wat was je reactie toen hij uiteindelijk zijn trekken thuis kreeg? Verdiende loon of had je medeleven met hem?
13. De hoogstapelaar is deel drie van een cyclus van vier (deel vier moet nog verschijnen). In hoeverre ben je door deze roman gemotiveerd de andere delen te gaan lezen?
14. Het Tzum-panel discussieert over de vraag of Ewout homoseksueel is. Wat is jouw mening? In hoeverre is je mening op dit punt van belang voor je oordeel over Ewout?
Achtergronden
1. De titel De hoogstapelaar doet denken aan de beroemde roman van Thomas Mann, Der Hochstapler Felix Krull (Ontboezemingen van de oplichter Felix Krull). Ewouts achternaam Meyster verwijst duidelijk naar het beroemde boek van Goethe, Wilhelm Meisters leerjaren.
2. Meer over het muziekstuk Uit de nieuwe wereld.
3. Lees een fragment uit De hoogstapelaar bij Athenaeum Boekhandel.
4. In Boekenpost 163 (september-oktober 2019) vind je een uitgebreid leesclubdossier rond De hoogstapelaar. Hierin een interview met Te Gussinklo, een analyse van de roman en uiteraard discussievragen.
5. Over de boeken van Wessel te Gussinklo op Hebban.
6. Juryrapport Libris Literatuur Prijs.
