Diep, heel diep moest ik in mijn geheugen graven. De boekenblog van Veronique, waarbij ze vertelde over haar leeslijst Nederlandse literatuur en vroeg wat wij als lezers op de lijst hadden staan in het verleden, inspireerde mij om daar ook eens een overzicht van te maken. Aangezien mijn middelbare schooltijd enorm veel jaren geleden is, mijn zoon denkt werkelijk dat ik van vóór de éérste oerknal ben, moest ik enorm graven in de crypten van mijn geheugen.

Wat ik direct kon oprakelen, was het aantal boeken dat ik voor mijn leeslijst las. Dat waren 39 boeken terwijl 25 verplicht was in dat schooljaar. Ik had er graag 40 boeken van gemaakt omdat dat een mooi rond getal was maar dat lukte net niet omdat ik ook nog voor Engels boeken moest lezen en daarnaast ook aandacht moest besteden aan de andere vakken die ik ook gekozen had en dolgraag met een voldoende wilde afsluiten.
Na de middelbare school heb ik jaren en jaren mijn oude schooltas bewaard, barstensvol met de klappers vol uittreksels en secundaire literatuur over die boeken. Misschien kent iemand de Memoreeks, prachtige boekjes die enorm veel informatie over een bepaald boek bevatten? Ik had ze bijna allemaal. De schooltas verhuisde met mij mee als ik tijdens mijn studententijd verhuisde. Op enig moment heb ik de beslissing moeten nemen om de schooltas, met een deel van de inhoud, weg te doen. Het doet nog pijn als ik er aan denk!
Ondanks mijn liefde voor mijn leeslijst en die boekentas met informatie over mijn gelezen boeken kan ik niet meer terughalen welke 39 boeken het waren. Op dit moment kan ik 29 titels in mijn brein terugvinden en de komende periode zal ik er vast nog meer bedenken. Van een aantal boeken kan ik de inhoud ook nog wel terughalen maar van een groot deel toch echt niet meer. Mogelijk dat ik toen te veel bezig was met veel lezen en niet met intensief lezen, iets wat ik nu juist graag doe en waarvan ik bemerk dat dit in deze tijd ook meer aangemoedigd wordt op middelbare scholen. Mijn dochter las veel minder boeken maar weet veel meer achtergronden over het gelezen boek, over de schrijver en over de analyse van deze boeken omdat ze op een andere, meer intensieve manier hiermee bezig zijn op school.

Ik heb de boeken, die ik me nog kan herinneren, ingedeeld in boeken die ik las maar waar ik niet of nauwelijks iets van de inhoud kan terughalen, boeken die ik nog best aardig in mijn hoofd heb en de boeken die ik in de afgelopen drie à vier jaar opnieuw las. Die laatste categorie bevat boeken die zeer veel indruk gemaakt hebben en die me nog heel helder voor de geest stonden voordat ik begon maar ook boeken waarvan ik mij bij het herlezen ging afvragen of het niet een boek was met dezelfde kaft en titel maar een totaal andere inhoud dan vroeger. Ook heb ik een lijstje gemaakt (tja, dol op lijstjes als LQ) van de boeken waarvan ik me afvraag of ik ze nu wel of niet op mijn lijst had staan of dat ik dat boek in mijn hoofd heb omdat ik dat toen ook graag had willen lezen.
Allereerst maar eens de boeken die ik toen gelezen heb maar waarbij ik vooral de titel en de auteur nog weet maar de inhoud voor mij zo goed als blanco is.

Hier laat mijn geheugen me in de steek

- Harry Mulisch| Het stenen bruidsbed
- Johan Daisne| De trein der traagheid
- A. den Dolaard| De herberg met het hoefijzer
- Louis Couperus| Eline Vere
- Maarten 't Hart| Een vlucht regenwulpen
- Onbekend| Karel ende Elegast
- Oek de Jong| Opwaaiende zomerjurken
- Heere Heeresma| een dagje naar het strand
- Simon Vestdijk| Ivoren wachters
- Remco Campert| Liefdes schijnbewegingen
- Aart van der Leeuw| Ik en mijn speelman

Op het boek van Campert - liefdesschijnbewegingen - na heb ik al deze boeken in huis omdat ik ze graag nog eens wil lezen. Mulisch staat voor dit jaar op de planning. Van Vestdijk lees ik dit jaar drie andere boeken, de eerste drie uit de Anton Wachter serie, dus dat boek moet echt nog even wachten op herlezing.

Deze maakten indruk

Daarnaast de boeken die ik nog zo goed in mijn hoofd heb dat ik de inhoud ervan nog kort kan navertellen. Erik of het klein insectenboek |Godfried Bomans heeft indruk op me gemaakt, in zoverre dat ik het onplezierig vond om te lezen. Mogelijk dat dit boek bij herlezing beter zou bevallen maar ik durf het niet aan. Telkens als ik het boek ergens zie liggen komt er weerzin bij mij boven.
Bezonken rood |Jeroen Brouwers hakte er in, raakte me diep en beelden die dit boek toen opriepen, kan ik nu nog terughalen. Het is me altijd bij gebleven. Ik wil het dolgraag opnieuw lezen, het staat klaar in de kast, toch stel ik het telkens uit. Misschien wel om de beelden heel dicht bij me te houden. Het achterhuis |Anne Frank is zo bekend dat het niet zou lukken om het te vergeten al zou ik het gewild hebben. Het Bittere Kruid |Marga Minco las ik in dezelfde periode als het boek van Anne Frank, waardoor deze twee boeken sterk met elkaar verbonden zijn, mede door het gezamenlijke thema. Het leven is Vurrukkulluk |Remco Campert is in mijn geheugen blijven hangen door het bijzondere taalgebruik dat wij in de klas uitgebreid besproken hebben. De schrijfwijze is behoorlijk fonetisch, wat al zichtbaar is in de titel van het boek. Mijn docent Nederlands was hier erg van gecharmeerd. Ik zie zijn enthousiaste gezicht bij het vertellen over dit boek, na al die jaren nog levendig voor me.

Herlezen van boeken van mijn leeslijst

Enkele jaren geleden ging mijn dochter literatuur lezen voor school. Ze vroeg advies over de boeken en binnen de kortste keren las ik met haar mee. Zij las een aantal van mijn favorieten uit mijn middelbare schooltijd. Ik las samen met haar de nieuwere werken. Voor mij was dat het moment waarop ik de Nederlandse literatuur herontdekte.

- Louis Couperus| Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan
- Frederik van Eeden| De kleine Johannes
- Willem Elsschot| Kaas
- Ferdinand Bordewijk| Karakter
- Simon Vestdijk| De koperen tuin
- Simon Vestdijk| De kellner en de levenden
- Anton Koolhaas| Vanwege een tere huid
- Hella S. Haasse| Oeroeg
- Ward Ruijslinck| Wierook en tranen
- Hubert Lampo| De komst van Joachin Stiller
- Willem Frederik Hermans| De donkere kamer van Damokles
- Harry Mulisch| Twee vrouwen
- Harry Mulisch| De aanslag

Vele boeken van mijn leeslijst heb ik hierdoor in de laatste jaren met zeer veel plezier herlezen. Sommige boeken omdat ik nog wist hoe mooi ik het vond en de personages nog zo helder voor mijn ogen dansten, zoals in De Koperen Tuin. Andere boeken herlas ik juist omdat ik wist dat ik ze mooi vond maar totaal niet meer kon bedenken waarom. Dat was bijvoorbeeld bij De Kellner en de Levenden. Juist, goed gezien, weer een Vestdijk. Maar dit geldt ook voor De kleine Johannes. Tijdens het herlezen kwamen kleine flitsen van herkenning weer naar boven, zoals de stationsrestauratie in De kellner. Nog voordat het beschreven werd zag ik die weer voor me zoals bij de eerste lezing. Dat was heel bijzonder om mee te maken.

Soms weet ik het niet zeker

Bij het zoeken in de informatie die opgeslagen is in mijn 'grijze massa' kwam ik boeken tegen waarvan de kans bestaat dat ik ze in die tijd ook gelezen heb maar dat weet ik niet meer zeker. Ik ken de titels en auteursnamen natuurlijk van alle lijsten met boeken die ik in die tijd doorgenomen heb. Bij een aantal boeken herken ik de kaften direct. Ik heb minstens overwogen om ze te lezen. Aangezien ik nog altijd tien boeken mis in mijn oude lijst zou het zomaar kunnen dat ik het boek toen toch gelezen heb. Het gaat om twee boeken van Arthur van Schendel: Het fregatschip Johanna Maria en De wereld een dansfeest. De Kroongetuige van Maarten 't Hart. Dat las ik onlangs en het gaf me een vaag gevoel dat ik er iets van wist maar niet de flitsen van herkenning zoals ik hierboven noemde. Bleekers Zomer van Mensje van Keulen. De titel klinkt me nog zo bekend maar meer nog had ik een goed gevoel bij de schrijfster toen een klein jaar geleden haar nieuwste, Schoppenvrouw, uit kwam. Ik wist dat het me zou bevallen, en dat klopte ook, dus mogelijk las ik het echt in die tijd. Ik ga ook Bleekers zomer opnieuw lezen. Als laatste moet ik nog het boek Van de koele meren des doods van Frederik van Eeden noemen. Ook hierbij heb ik vaag het gevoel dat ik nog iets van de inhoud weet maar misschien komt dit wel doordat ik later iets over de inhoud las. Ik heb de film nooit gezien trouwens. Max Havelaar heb ik niet gelezen maar we hebben het boek uitgebreid besproken en lazen met de hele klas het deel Saïdja en Adinda uit dit boek. 

Wat las jij?

Dit was een leuk tripje door mijn puberbrein dankzij de vraag van Veronique. Graag geef ik het estafettestokje weer door aan jullie. Wat lazen jullie voor je leeslijst?

Aanvulling dd. 11-02-2017

Door het schrijven van dit verhaal is er toch nog iets losgeweekt in mijn brein. Of eigenlijk vond ik hierdoor nog een ander lijstje waar ik al eens wat boeken genoteerd had die ooit op mijn leeslijst stonden. Er stonden twee boeken bij die ik nog niet gemeld had. Het eerste boek herkende ik direct en ik was verbaasd dat ik dat boek vergeten was. Het tweede boek zegt me juist zo weinig dat ik twijfel of ik het daadwerkelijk op mijn lijst had staan. Dat moet ik dus (opnieuw?) gaan lezen om te weten of ik het eerder las of niet.

1. Clare Lennart| De ogen van Roosje

2. Simon Vestdijk| De zwarte Ruiter