Deze zin heb je vast wel eens gelezen: Het is een heerlijk tussendoortje. Een omschrijving die regelmatig opduikt in recensies als omschrijving van een boek. Een boek dat je leest tussen twee andere boeken toch? Of wordt er met een tussendoortje toch iets heel anders bedoeld?

De zin 'Het was zo’n lekker tussendoortje’ is regelmatig te lezen in boeken recensies en soms is zelfs de titel van de recensie "Heerlijk tussendoortje".

Schrijfsters Tamara Haagmans en Jackie van Laren zien 'Het tussendoortje' regelmatig voorbijkomen in recensies van hun boeken. Het doet hun wenkbrauwen fronzen, want wat is een tussendoortje? Iets lekkers als een snack toch, maar waar tussendoor dan? Tussen een literair werk en een heftige thriller? En waarom wordt een bloederige thriller dan niet als lekker tussendoortje aangemerkt in een recensie tussen twee mooie romans door? Is het slecht? Of toch goed als je boek als tussendoortje wordt aangemerkt?

Een boek benoemen als tussendoortje roept dus meer vragen op, dan dat het werkelijk wat zegt over het boek.

Discussie op facebook: Het boek als tussendoortje

Het is dus niet zo gek dat beide schrijfsters (in februari 2019) op Facebook de discussie met hun volgers aangingen. Wat is in de ogen van die volgers een tussendoortje en is het per definitie negatief?

Grappig vond ik de reactie van Katja die zegt: Voor mij is een tussendoortje een appel of een snelle hap. Dat geeft zeker een mooi voorbeeld van een tussendoortje, maar dat was niet het doel van de discussie. Tamara en Jackie waren op zoek naar het fenomeen 'Het boek als Tussendoortje'. 

De lezers zijn het er eigenlijk grotendeels overeens dat het dan boeken zijn die: makkelijk lezen, in 1 of 2 dagen uitzijn, wat niet teveel aandacht nodig heeft, wat je tussen de bedrijven door kan lezen, luchtige boeken, lekker weglees boeken en voor bij het zwembad.

Het is allemaal goed bedoeld. maar echt blij wordt je er als schrijver niet van. De omschrijving 'voor tussendoor kan ook heel makkelijk een negatieve lading krijgen. Tamara haalt een voorbeeld aan: Wat ik net las was dat het niet heel erg goed was, maar wel goed 'voor tussendoor'. 
Toch blijkt uit de discussie dat de meeste lezers het gebruik van 'voor tussendoor' helemaal niet zo slecht bedoelen. Om mijn eigen bijdrage maar aan te halen: De tussendoortjes zijn vaak de heerlijke boeken die heerlijk lezen en die je met een goed gevoel weglegt maar die vaak niet echt blijven hangen, maar ze zijn ozo belangrijk!

Linda zegt: Ik vind tussendoor een stom iets.. wat ik lees in reacties dat ze tussendoor boeken lezen, dat ze bedoelen luchtige of niet bij na hoeven te denken boeken.. dan lees ik dus alleen maar tussendoor boeken. Ik vind dat ook negatief klinken alsof het geen echte boeken zijn.
En Annette zegt: Ik tik net dat een boek geen topper is maar wel garant staat voor een paar uur leesplezier. (Alsof een vijf sterren boek puur afzien is). Wat weer een andere discussie over sterren opgang brengt, want ook de 'tussendoortjes' krijgen soms 5 sterren.

Het lijkt er dus op dat 'Het tussendoortje'gewoon een rare term is voor het omschrijven van een boek dat je gewoon met heel veel plezier leest.

Tamara haalt een quote aan van een reactie die Renée schreef bij haar oproep: Er is geen 'tussendoor' , elk boek is gewoon haar volgende boek, ongeacht het genre. En zo zou iedereen een boek moeten lezen en ook moeten waarderen. Niet als 'een tussendoor boek' (Waarmee ze onbedoeld waarschijnlijk ook de auteur nog een beetje mee beledigen) maar gewoon EEN BOEK!

En daarmee slaat zij precies de spijker op de kop.

De hele disussie (van 5 febr 2019) is te lezen op de FB pagina van Tamara Haagmans en op de FB pagina van Jackie van Laren

Geen tussendoortje, maar lezen voor een recensie

Ik betrapte me er op dat ik over een boek nadacht als een tussendoortje. Ik las namelijk een boek van Nikola Scott voor een Hebban recensie en het beviel me maar matig. Ik worstelde vijf dagen met de recensie, maar hoe ik er ook mee bezig was en wat ik ook herschreef, het bleef onvoldoende. Na het schrijven van zo’n recensie (waar ik overigens geheel achter sta) ben ik toch benieuwd hoe andere lezers het boek waarderen. De feelgood collega’s lazen het ook en kwamen uit op 3 sterren en enkele andere lezers op 4 sterren. Ik begon alweer te twijfelen, maar toen ik met mijn moeder belde en we het over boeken hadden gaf ik haar een 'korte' opsomming van een aantal toevalligheden waarmee het boek aan elkaar gelijmd was en waren de twijfels geheel verdwenen.

Een piloot stort neer in water vlakbij een landgoed, hij overleeft want hij kan (toevallig) heel goed zwemmen, redt en passant nog zijn co-vlieger en verstopt zich in een oud boothuis waar (heel toevallig) nooit meer iemand komt, maar die dag (toevallig) wel de dochter van het landgoed. Zij weet (toevallig) hoe ze hem moet verzorgen en ook hoe ze een flinke scherf uit zijn arm moet verwijderen (want ze keek altijd mee als de honden werden vezorgd). De vader van de piloot kan zelf niet meer vliegen en heeft nog maar een been, de zoon ging vliegen vanwege vader maar wil nu niet meer, zoon voelt zich schuldig en houdt zich daarom schuil. De dochter van het landgoed staat later (toevallig) in een dorpje en ziet een huilende vrouw haar zoon uitzwaaien om vervolgens in te storten en dochter loopt met vreemde vrouw mee naar huis en dan blijkt die vrouw (toevallig) een kostganger te hebben met een been, ja de vader van op zoek naar zijn zoon. Geen wonder dat de jonge piloot op het einde het meisje redt.

Nou draag mij maar weg. zelfs GTST maakt het niet zo bont en terwijl ik dat zo achter elkaar oplepelde lag mijn moeder krom van het lachen. En dit was nog maar een klein deel van het verhaal.

Maar vervolgens bedacht ik dat wanneer ik een boek lees voor een recensie, ik dan best kritsch ben op wat ik lees. Ik moet tenslotte aansluitend mijn mening onder woorden kunnen brengen en kunnen onderbouwen. Hoe anders was het geweest als ik het boek had kunnen lezen ‘als tussendoortje’. Gewoon ontspannen op de bank en me onder laten dompelen door het verhaal en niet bij alles nadenken of iets wel klopt of kan. 

En daar was het dus. Het gevreesde tussendoortje inclusief mijn verklaring en niet perse negatief, maar het boek als tussendoortje dat je kan en mag lezen zonder enige verplichting en het dan geheel ontspannen mag ondergaan. En als het dan ook nog een lekker vlot boek is met een leuke of spannende of boeiende verhaallijn, dan is dat mooi meegenomen. (Tussendoortjes die minder goed bevallen zijn er natuurlijk ook). Toch zou ik die term 'tusendoortje' nooit gebruiken in een recensie, want het zegt niets over het boek, maar alleen iets over wijze waarop ik het boek heb gelezen (ontspannen en zonder verplichtingen).

Het boek van Scott was wellicht beter bevallen als ik niet over al de toevalligheden was gestruikeld, maar met deze kritische blik was het struikelbok te hoog. Of ik het anders had beoordeeld als het geen recensie exemplaar was geweest? Ik denk het niet, want een boek dat niet klopt wil gewoon niet, ook niet als het wat minder intensief gelezen wordt.

Wat te doen met tussendoortjes

Ik vind dat tussendoortjes altijd moeten kunnen. In de pauze tussen het werken door, na het lezen van een vette thriller en voor je verder gaat in iets wat nog erger is. Er mag altijd een boek gelezen worden dat ontspanning biedt. Ook tussen (huishoudelijk) werk mag je even tijd nemen voor jezelf, of wanneer je alle tijd hebt heerlijk in een ligstoel aan de rand van het zwembad, lezen kan altijd. Maar noem een wat luchtiger boek dan een boek ter onspanning. Laten we de term 'tussendoortje' buiten de recensies laten want het voegt niets toe aan je mening over het boek en het verhaal. We lezen tenslotte allemaal ter ontspanning! De een doet dat met een thriller, de ander met een fantasy, YA, jeugdboek of een roman. Stop met boeken in hokjes plaatsen en geniet gewoon van wat je leest!

Heb jij wel eens een boek als 'tussendoortje' aangemerkt?