Hamelen, bij een aantal van jullie gaat er vast een lampje branden of niet? Dat kan ook hoor, want deze tv serie voor de jeugd is al van 1972-1976. Vele jaren later (2003) volgde er een musical en nu is er het complete verhaal in een triolgie (2018-2019).

De rattenvanger van Hamelen

Hamelen, het sprookje van de rattenvanger van Hamelen, dat is toch wel bekend? Hamelen had een enrome rattenplaag en de burgemeester loofde een grote pot goud uit voor diegene die Hamelen van de ratten af zou helpen. De rattenvanger kwam, blies op zijn fluit en nam alle ratten mee. Toen hij zijn beloning kwam opeisen, bleek er geen goud te zijn en werd hij afgescheept met 1 dukaat. De volgende nacht nam hij wraak. Opnieuw ging hij fluitend door de straten van Hamelen en nam alle kinderen mee en ze kwamen nooit meer terug.

Harrie Geelen

De veelzijdige Harrie Geelen (1939) is een Nederlands animator, dichter, illustrator, regisseur, (scenario)schrijver, stemacteur, tekenaar en vertaler. Hij is tevens de geestelijk vader van de tv serie Hamelen, maar ook Oebele en Q&Q komen van zijn hand. 

De tv-serie

Harrie Geelen schreef het script voor de tv serie. Het sprookje van De rattenvanger van Hamelen is slechts het begin. In de tv serie gaat het verhaal verder. De rattenvanger lokte de kinderen mee en per ongeluk ook vier volwassenen: De poortwachter Aernout Koffij, de stadsomroeper Hildebrandt Brom, Lidwientje Walg en Betram Bierenbroodspot. Op Wikipedia is een hoop informatie te vinden over de serie. Verdeeld over 1972-1976 zijn er 45 uitzendingen geweest, waarvan er slechts 11 bewaard zijn gebleven.

Voor mij is Hamelen jeugdsentiment. Ik vond het geweldig en ik heb ook ergens de DVD met die bewaarde gebleven afleveringen in de kast (kan het alleen even niet vinden...)

De musical

In oktober 2003 kwam er een musical met Chantal Janzen en Casper van Kooten uit. Het verhaal van de rattenvanger en verdwijning van de kinderen en vier volwassenen uit Hamelen en de zoektocht naar huis. Een eigentijds sprookje met prinsen en de prinsentoto waarin de prinses de hoofdprijs is, sabotage door een valse prins Guurt en het avontuur met de heks Wenzela. Een musical met liedjes die enorm lang blijven hangen.

Op Youtube is de musical terug te vinden in vier delen. (waarschuwing, na het kijken van de musical zingen de liedjes nog lange tijd door in je hoofd en sta je voor je het weet in de supermarkt Het prinsenlied te neuriën!) In 2004 ging de musical in reprise, waar Chantal Janzen werd vervangen door Brigitte Nijman.

De boeken

Harrie Geelen had meer ideeen dan hij kwijt kon in de tv serie, gehinderd door de zwaartekracht, ruimte en geld. Hij besloot zijn Hamelen verhaal uit te werken in een trilogie, waarbij hij zijn fantasie los kon laten en grenzeloos kon laten zijn.

In 2018 kwam De weg naar Voorgoed uit, het eerste deel van zijn trilogie, dat in het begin de verhaallijn volgt van het sprookje De rattenvanger van Hamelen, maar eenmaal in het land achter berg Kei en opweg naar Voorgoed beleven de Hamelaars geweldige nieuwe avonturen en maken ze kennis met een nieuwe onwerkelijke wereld vol elfen, trollen, kobolden, reuzen, dwergen, nimfen, meermannen, heksen, tovenaars, prinsen en prinsessen en geweldige fantasiebeesten, zichtbaar en onzichtbaar. Zelf zijn de Hamelaars het meest raar, want elke kabouter weet: Mensen bestaan niet, alleen in sprookjes.

585 Pagina's waren bij lange na niet genoeg en in 2019 kwam het volgende boek Voorgoed weg met het tweede en derde deel met 920 pagina’s om van te smullen.

YA of Fantasy of toch een jeugdboek?

Waar moet je deze boeken indelen. Mijn bieb was er wat mee aan. Ze plakten er een sf icoontje op en zette ze tussen de 15+ YA boeken. Van Hebban kreeg ik het tweede boek en dat kwam vanuit de sf fantasy hoek. Ik denk dat het boek het beste pas bij fantasy, het is een sprookje voor volwassenen vol taalgrapjes en kwinkslagen. Het verhaal voelt aan als een jeugdboek, maar juist omdat er zoveel meer inzit qua teksten is het juist voor volwassenen erg leuk om te lezesn.

Deel 1: Op weg naar Voorgoed

Wat een geweldig boek. Het is een soort roadtrip door een sprookjes wereld. Er gebeurt zoveel en het gaat in een enorm tempo. Met heel veel personages wisselt het perspectief constant en verdwijn en verdwaal je als lezer net als de mensen uit Hamelen in dit nieuwe land. Standaard uitdrukkingen krijgen een heel nieuwe context. Zo is er de toestand van Kuddegedrag wat voortkomt uit het drinken van water, leidingwater wel te verstaan, water dat leidt! Voortaan kijk je heel anders aan tegen hele alledaagse dingen en dat komt allemaal voort uit de fantasie van Harrie Geelen en zijn talent om zijn gedachten om te zetten in een geweldig avontuurlijk verhaal.

Het eerste deel heb ik dan ook met zeer veel plezier gelezen. Alles moest er in huis voor wijken, ik zat overal met het boek op schoot en kwam er bijna niet meer los van. Mijn recensie is hier te lezen.
Het is ook zo knap dat de verhaallijn waar het eigenlijk om draait: De prinsen toto, met prinses Madeleine als inzet, uiteindelijk alleen de rode lijn is in het verhaal. Wie de samenvatting leest van deel 2 ziet dat de zoektocht van Prins Tor naar een bruid nog niet is afgerond. Je vraagt je af wat er in het eerste deel dan allemaal is gebeurd. Nou veel, heel erg veel!

Deel 2 en 3: Voorgoed weg

De trilogie gaat verder, maar deel 2 en 3 zijn samen in Voorgoed weg gebonden. Het is dus een trilogie, maar in twee boeken. Waarschijnlijk door de ongelijk verdeling van de verhalen. Deel 2 De bruiloften van prins Tor telt zo'n 600 pagina's  en deel 3 De grootmoeder van het kwaad 'slechts' 320.
Het is dus een enorm dik boek, maar met een kussen op schoot, of gewoon zittend aan tafel is het goed te lezen. Opvallend is ook dat het eerste hoofdstuk gelijk nummer 99 is. Het lezen van het eerste boek is dus echt wel nodig, want het verhaal gaat gewoon verder waar het in deel een stopte.

‘Dat is een lang verhaal.’
’Kort! Je was net hier niet!’
’Ja, dat is een lang verhaal.’

Ik moet zeggen dat ik toch even ontmoedigd raakte in het begin. 900 Pagina's voor de boeg en weer veel van hetzelfde. Een constante stroom van nieuwe namen en fantastische figuren, de vele hoofdpersonen die constant te maken krijgen met vreemde gebeurtenissen en daar wonder boven wonder niet van paniek raken, maar meegaan in de flow en oplossingen vinden, daar waar ik ze niet zoeken zou. Maar al snel was ik weer helemaal verdwenen in Voorgoed en las ik mee met die heerlijke flow en genoot ik opnieuw van de bizarre situaties, de subtiele humor, het herkennen van uitdrukkingen en liedjes. Geen enkel kinderliedje is veilig bij Harrie Geelen, en elke uitdrukking wordt weer letterlijk uitgewerkt. Een snorvormig bos en een woud dat Neus & Lippen heet, Wildeweg een plek zonder plek, trollen Olleke, Knol en Reubesol en een Hertogin van Falda van Rier en Rom, in Voorgoed weg is dat heel gewoon.

De prins glimlachte bitter. ‘U wilt dat wij naar haar toe gaan? Na klokslag Trol? Als Kalkedot voorbij is? En Troel terug? Lang en breed? Want Fee Kalfsvel woont wijd wijd weg, mensje. Wijd wijd wijd. Zij is zo oud dat zij onvindbaar is. Vergeet haar.’

Zinnen als hier genoemd zijn vaste kost in Voorgoed weg, maar net als bij het eerste boek wordt het zo opgebouwd dat het compleet logisch is. De meest vreemde zinnen lees je alsof het hele normale gangbare zinnen zijn over hele normale zaken. Een knappe uitwerking van een complex verhaal. Opnieuw zijn prins Tor en zijn Madeleine en de wens om te trrouwen een rode draad, maar voordat dat zover is gebeurd op opnieuw heel erg veel. Met veel personages die soms samen zijn, dan weer gescheiden is het een constante wisseling van locatie, waarna uiteindelijk alles gewoon weer klopt en het volgende zich aandient. Het laat je niet los tot het einde van het boek.

Harrie Geelen schreef ook liedjes voor de serie van Hamelen. De teksten ervan zijn opgenomen in de boeken, als gedichten tussen de gebeurtenissen en vullen zo de verhalen aan. Helemaal achterin in het boek is een namenlijst opgenomen van alle in hete boek voorkomende namen, maar iets opzoeken gaat niet echt, want de volgorde is op z’n Voorgoeds. Wel is de uitleg erg grappig’ omdat je inmiddels alles herkent en de omschrijvingen ook op z’n Voorgoeds zijn.

Horizonvervuiling
Vaste reuzen (zie vaste reuzen) kunnen hinderlijk aanwezig zijn, al was het maar in de verte. Vermoed wordt dat zij het zelf weten, men ziet reuzen zelden aan de horizon. Hier is weinig over geschreven.

Vaste reuzen
Reuzen die er het hele jaar zijn (zie horizonvervuiling)

En dan zijn bij het lezen ineens de laatste 100 pagina's aangebroken en dan schemert Hamelen tussen de regels door. Hamelen, je zou bijna vergeten dat ze daarnaartoe terug wilden. Gaat het ze lukken? Mag de Rattenvanger nog zijn verhaal kwijt? Worden alle vragen beantwoord en heeft het een happy end?

Voor wie dat wil weten, die zal het zelf moeten lezen. Ik zeg er niets over. Ik weet alleen dat ik heimwee zal hebben naar Voorgoed als het boek helemaal uit is, want het leven is daar bijzonder.

Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen meneer? Het is voor mij een prachtige reis en ontdekking geweest. Ik heb genoten van begin tot einde van deze bijzondere boeken. Wat een geweldige schrijver is Harrie Geelen en wat een briljante fantasie heeft die man. Stiekem hoop ik op een deel vier, want dit kan het einde toch niet zijn?

Was of ben jij een Hamelen fan? Ik hoor het graag.