Ik werd uitgenodigd om een gastartikel te schrijven over de twee grootste uitgeverijen van stripboeken ter wereld, Marvel Comics en DC comics. Dit naar aanleiding van het grote succes van de film Black Panther, die deze winter in de Vlaamse en Nederlandse bioscopen verscheen. Een film gebaseerd op een Marvel stripreeks. Dat deze film zelfs een grotere culturele impact heeft dan de strips, daar praat ik je graag over bij.

Marvel vs. DC

Marvel Comics en DC Comics zijn niet alleen de grootste uitgeverijen van strips, ze vissen ook nog eens in dezelfde vijver. Een vijver gevuld met gespierde superhelden.

Marvel Comics is een tak van Marvel Worldwide, Inc. Hun oorspong ligt in 1939 en ze zijn bekend van superhelden als Spider-Man, Iron Man, Thor en de Hulk. (Voor de leesbaarheid zal ik hier stoppen met de opsomming van helden.) Het bedrijf verwerft op dit moment enorme bekendheid in Europa dankzij hun succesvolle bioscoopfilms. De strips worden in de Lage Landen vooralsnog minder gelezen dan door onze Amerikaanse buren.

DC Comics staat voor Detective Comics Comics. Jawel, twee keer ‘Comics’. De Detective Comics was een stripreeks die gelanceerd werd in 1937. In die reeks dook Batman voor het eerst op. Ook staat DC bekend om Superman en Wonder Woman. Zij zijn in Europa dankzij hun (teken)films en niet door hun strips bekend geworden. Blijkbaar vinden wij Jommeke en Suske en Wiske al voldoende heldhaftig.

Ages of comic books

Toen de tweede wereldoorlog uitbrak werden strips een populaire vorm van escapisme, vooral voor de soldaten. Deze periode heet door deze opleving de golden age of comic books. Na WO2 daalde de verkoop van strips. Stripboeken kregen de schuld van veel jeugdcriminaliteit, terwijl de eigenlijke oorzaak in de bevolkingsgroei lag. De uitgeverijen krikten in 1956 de kwaliteit van de verhalen op. Dit wordt de silver age of comic books genoemd. In de jaren zeventig werden de verhaallijnen weer sociaal relevant en volwassener, net als in de golden age. Ze gingen o.a. over druggebruik en vervuiling. Dit is de bronze age of comic books. Tegenwoordig leven we in de modern age of comic books. Deze donkere stroming met psychologische complexiteit werd met name in gang gezet door het geniale Watchmen (1986).

Sociale relevantie superhelden

Captain America is de vaderlandslievende goedzak van Marvel Comics. De strips verschenen voor het eerst in 1940 en gaan over de slungelige Steve Rogers. Tijdens een experiment krijgt hij een serum toegediend waarmee hij bovenmenselijke krachten krijgt. Met zijn onbreekbare schild en kleding met de sterren en strepen van de Amerikaanse vlag, gaat hij de strijd aan met nazi-Duitsland. Na de tweede wereldoorlog verdwijnt hij tot hij jaren later teruggevonden wordt in een blok ijs.

Vandaag de dag lijkt Captain America overdreven patriottisch, maar in de context van het jaar 1940 met een wereldoorlog als decor, stak Steve Rogers de Amerikaanse lezers een hart onder de riem. Hij was voor velen de inspiratie tot intekenen bij het Amerikaanse leger. Een strip speelde dus een rol bij de bevrijding van Europa.

Vrouwen kunnen natuurlijk ook superhelden zijn. Wonder Woman (DC) is een amazone, een vrouwelijke krijger uit de Griekse oudheid. De verhalen rond Wonder Woman werden ook tijdens de tweede wereldoorlog gecreëerd en natuurlijk streed ze tegen de Duitsers. Dit doet ze met haar bovenmenselijke kracht en behendigheid. Soms gebruikt ze hulpmiddelen als de ‘Lasso der Waarheid’ of een onzichtbaar vliegtuig. Wie door de lasso gevangen wordt kan niet liegen. Het onbreekbare materiaal is het ontwerp van de Griekse god Hephaistos, de smid van de goden.

Wonder Woman strijdt voor gelijke rechten en met name de emancipatie van de vrouw.

Waar te beginnen?

Van de grote namen zijn ondertussen duizenden strips verschenen. Veel superhelden spelen een gastrol bij andere superhelden als ze samen een universum delen. Doen ze dat niet? Dan is er altijd wel de een of andere wetenschapper die een poort opent om een zogenaamde cross-over mogelijk te maken. Zowel DC als Marvel spreken over een multiversum. Zo heeft een held als Spider-Man eigenlijk tien aparte reeksen.

Het is een onoverzichtelijke wirwar aan verhaallijnen, zeker voor nieuwelingen. Gelukkig komt het DC universum niet samen met die van Marvel. Hoewel Stan Lee, geestelijk vader van veel Marvelhelden als Peter Parker, Bruce Banner en Doctor Doom, in 2001 met de verrassende reeks Just Imagine kwam. Zijn kijk op het DC universum met bekende helden als Batman en Superman, waarin hij het niet kon laten om lekker veel allitererende namen te gebruiken.

In 2011 deed DC Comics een geniale zet door alle lopende series te stoppen en de 52 favorieten een nieuwe start te gunnen. Deze comics staan bekend als The New 52. Een stevig instappunt voor nieuwe fans. Je hoeft dus niks van de eerdere strips gelezen te hebben, om kennis te maken met de helden van DC.

Marvel Comics, met een archief dat meer dan 8000 karakters bevat, deed in 2012 dezelfde zet met Marvel NOW! Het initiatief om een frisse start te maken met de bekendste series, elk album beginnend bij deel 1.

De betere stripzaak zal met enige regelmaat een doos dunne Amerikaanse comics ontvangen, maar het is overzichtelijker om een ‘volume’ te kopen. Een dikker boek, waarin losse comics gebundeld zijn. Natuurlijk hebben beide uitgeverijen ook een app, waarmee je hun strips (en volumes) digitaal kunt lezen

Cinematic Universe

Dat strips veel betekenen voor emancipatie of als hoop tijdens WO2 zegt veel over hun waarde. Nu de strips hun weg vinden naar de filmzalen treffen ze een breder publiek dan bleke nerds als ik. Een podium om hun sociale rol te versterken.

Zo verscheen in februari Black Panther in de bioscoop. Een film met een overwegend Afro-Amerikaanse cast en crew. Een film die veel deed voor mode, muziek en zwarte rolmodellen. DC kwam met de eerste superheldenfilm met een vrouwelijke hoofdrol én regisseur Wonder Woman. Marvel volgt dit goede voorbeeld in 2019 met Captain Marvel en daarna met Ms. Marvel waarin de hoofdrol voor een moslima is weggelegd. Directeur van Marvel Studios, Kevin Feige, beloofde vorige week dat in de toekomst meer dan de helft van de Marvelhelden in de bioscoop vrouwen zullen zijn.

Met de grote invloed van Hollywood op cultuur, lopen de superhelden voorop als het gaat om gelijkheid. Zoals ze dat altijd hebben gedaan. Zoals het hoort. Dát is de kracht van stripboeken.

Welk stripfiguur heeft jouw leven beïnvloed?

-Toon-

(Boekenblog Toonaangevend)