Jack Vance (1916-2013) was een Amerikaanse sciencefiction- en fantasyschrijver die in de loop van zijn leven meer dan vijftig boeken en ongeveer honderd korte verhalen schreef. Op de Dag van het Fantastische boek maakten we kennis met uitgeverij Spatterlight, die de boeken van Jack Vance opnieuw uitbrengt in Nederland. Merel, Kim, Janneke en Marc lazen naar aanleiding van een gesprek met Spatterlight een kort verhaal van Jack Vance als kennismaking. Wat vinden wij van De Maanvlinder?

De Maanvlinder

Edwer Thissell woont sinds drie maanden op Sirene als vertegenwoordiger van de thuisplaneten. Onverwacht krijgt Thissell de opdracht om de sluipmoordenaar Haxo Angmark in hechtenis te nemen en bij tegenstand te doden, maar op het moment dat hij deze opdracht ontvangt, is Angmark al aan land. Er zit niets anders op dan een zoektocht op poten te zetten, maar dat valt niet mee in een land waar iedereen maskers draagt en communicatie omslachtig verloopt.

Merel

Dit korte verhaal wordt aangeprezen als een gelegenheid om kennis te maken met Vance op z’n best. Ik had nog niet eerder iets van Vance gelezen, dus een kort verhaal leek mij inderdaad een goed startpunt.
Vance wist me meteen te verrassen door een ongebruikelijke wereld neer te zetten met een ietwat vreemde cultuur. Mensen betalen niet met geld, maar krijgen goederen in de mate waarin ze aanzien hebben, strakh genaamd. Het maakt niet uit welk masker je draagt, als het maar bij jouw strakh past. Ook de manier waarop je anderen mag aanspreken is hierop afgestemd. Alhoewel, aanspreken… aanzingen is een betere term, want boodschappen worden gezongen onder begeleiding van een van de vele muziekinstrumenten. Al deze gebruiken vind ik eigenlijk te belachelijk voor woorden, maar die mening lijkt hoofdpersoon Thissell met mij te delen. Resultaat: Ik erger me niet aan die gekke wereld en leef extra met de hoofdpersoon mee. Doordat Thissell te licht over deze gebruiken denkt, maakt hij diverse sociale blunders (hij zet het verkeerde masker op, gebruikt het verkeerde instrument) en dit is zowel grappig als aandoenlijk. Doordat ik verrast werd door het einde, sloeg ik dit kleine boekje met een voldaan gevoel dicht. Ja, ik vond het een goede eerste korte kennismaking. De Maanvlinder nodigt wat mij betreft zeker uit tot het lezen van meer van Vance’ werk!

Kim

Ik maakte voor het eerst kennis met Jack Vance toen ik anderhalf jaar geleden een bundel met kortverhalen las die speelden in de wereld van zijn Stervende Aarde-reeks. De verhalen waren niet door Vance zelf geschreven; ze waren van de hand van enkele bekende fantasy- en sciencefictionschrijvers die als eerbetoon aan wat voor ieder van hen een groot voorbeeld bleek terugkeerden naar de wereld waar ze vroeger met zo veel plezier over gelezen hadden. Ik kreeg een aardig beeld van de Stervende Aarde en van de verhalen van Vance, hoewel het lezen van door Vance geïnspireerde verhalen natuurlijk niet hetzelfde was als het lezen van zijn eigen werk.
Ik vond de setting van een afstervende planeet erg origineel, maar de meeste verhalen spraken me niet zo aan. Ik kreeg het idee dat de boeken van Vance niet echt iets voor mij waren. Er waren twee dingen waar ik wel nieuwsgierig naar was geworden: het personage Cugel de Slimme en de geheimzinnige overwereld. Het kwam goed uit dat ik over beide meer kon lezen in De ogen van de overwereld. Dat boek viel me echter enorm tegen, waardoor ik toch echt wel moest vaststellen dat in ieder geval de Stervende Aarde-reeks niet aan mij besteed was.
Ik was dan ook een beetje huiverig om aan De Maanvlinder te beginnen. Na een recente positieve ervaring met een ander door Vance geïnspireerd kortverhaal (nota bene met Cugel) durfde ik een kortverhaal echter wel aan. Ik moet zeggen dat ik er geen spijt van heb dat ik het gelezen heb. De Maanvlinder heeft me positief verrast. Vance laat zien dat hij ontzettend originele werelden kan bedenken. Ik vond het idee voor een plek waar iedereen maskers draagt waardoor niemand eigenlijk weet wie de ander is net zo krankzinnig als briljant. Dit gekke gegeven maakt de nog veel vreemdere jacht op de geheimzinnige moordenaar nou juist zo leuk. Vance verwoordt het allemaal met flair. Ik had een vermoeden van hoe het verhaal af zou lopen, maar natuurlijk deed Vance het allemaal net weer even anders – iets wat ik op basis van mijn eerdere ervaringen met Vance-achtige verhalen natuurlijk had kunnen weten. Ik vond dit korte verhaal beter dan alle verhalen uit die bundel. Hoewel ik nog steeds denk dat De Stervende Aarde niets voor mij is, ben ik door dit verhaal toch wel nieuwsgierig geworden naar ander werk van Vance.

Janneke