Geschreven door Martijn.

Muziek in boeken kan personages en lezers inspireren, de sfeer zetten en zelfs van belang zijn voor de ontwikkeling van personages en plot. In SF en fantasy kan het nog een belangrijke uitwerking hebben: het oproepen van een gevoel van verwondering (sense of wonder). Daar bedoel ik dan mee dat muziek gebruikt wordt om het vreemde, het geweldige, het andere van de beschreven fantastische wereld te benadrukken.

De ooit in de Lage Landen zeer populaire schrijfster Ansen Dibell (haar boeken kwamen gelijktijdig of eerder uit in Nederland dan in Amerika waar ze vandaan kwam) had twee centrale figuren in haar boekenserie Het Bewind van Een: Jannus en de Shai. Die laatste is een walvisachtig wezen dat tot ruimteschip was omgevormd. De Shai – en later ook Jannus – houdt van wat het zelf ‘kubistische muziek’ noemt. Die muziekvorm bestaat uit losse tonen, soms kort, vaak lang, die over jaren gespeeld worden. Gek idee, tot je er over na gaat denken. De Shai vloog soms eeuwen tussen verschillende sterren én stamt af van enorme aquatische wezens. Dan is het niet zo gek dat het luistert naar een muziekvorm die over veel langere perioden gespeeld wordt dan wij gewend zijn. In een van de latere boeken schrikt een van de personages zich lam als tijdens een gesprek met Jannus opeens één van die kubistische akkoorden door zijn vertrekken schalt. Alleen als je een lang genoege aandachtspanne hebt, hoor je de melodieën en thema’s. Geweldige verwondering!

Ik denk dat veel liefhebbers van Het Lied van IJs en Vuur van George R.R. Martin niet onberoerd zullen blijven als ze de liedtitel The Rains of Castamere horen (zeker nu de Red Wedding in Game of Thrones is verfilmd, met een daadwerkelijke uitvoering van het lied). Ook de liederen uit In de ban van de Ring (van Hobbit-drinkliedjes tot Elven-hymnes) zullen liefhebbers direct in de juiste sfeer brengen.

Wat zijn jouw meest geliefde scènes uit SF en Fantasy waar muziek een belangrijke rol speelt? In een lezing tijdens de Middag van het Fantastische Lied op 26 oktober in literair café ‘Kroeg van Klaas’ in Groningen ga ik hier dieper op in. Fantasyauteurs/ muzikanten Peter Schaap en Martijn Adelmund treden op. Klik hier voor meer info en tickets. Kom je ook?

Er is al heel wat geschreven over muziek bij boeken en muziek die helpt bij het schrijven en er zijn veel boeken over muziek. In 2018 was er zelfs een Hebban Reading Challengecategorie: #39 - Lees een boek waarin muziek een rol speelt. De Hebban Scifi/Fantasy Club heeft daar voor de fantastische genres een mooi overzicht aan toegevoegd: Boeken met muziek erin.