Op 29 januari jongstleden kwam dan eindelijk weer een boek  uit van Amerikaans auteur Deborah Harkness  via De Boekerij uitgeverij. Eerder schreef ze al de internationale bestsellertrilogie Allerzielen over heks en historicus Diana Bishop die een betoverd en verloren manuscript vind in de Bodleian-bibliotheek. Ze kan door de tijd reizen en begint een relatie met vampier Matthew. Allerzielen werd heel erg gewaardeerd onder de fantasyfans, maar dit nieuwe boek kwam uit als roman. SFF-er Yvette kreeg daarmee het idee om een genremelange te houden samen met de Feelgoodclub. Sff-ers Janneke (vanaf nu beter bekend als Janneke sff) en Vanessa (tevens Allerzielen-lezers/experts) en feelgood-ers Helma, Renate en Janneke (vanaf nu beter bekend als Janneke fg) voegden zich samen met Yvette voor een genremelange rondom De Eeuwige Tijd.

In het kort:

Op het slagveld van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog ontmoet de jonge chirurg Marcus MacNeil de mysterieuze Matthew Clairmont. Matthew doet Marcus een aanbod dat hij niet kan weigeren: een kans op een nieuw leven, een eeuwig leven. Marcus grijpt zijn kans, maar het leven van een vampier is niet zo zorgeloos als hij dacht.
Driehonderd jaar later valt hij als een blok voor de jonge Phoebe Taylor. Het lijkt het beste als Phoebe ook een vampier wordt, maar algauw blijkt dat het leven van een nieuwe vampier in het moderne Londen net zo zwaar is als in het Amerika van de 18e eeuw. Marcus realiseert zich dat de schaduwen waar hij driehonderd jaar geleden aan dacht te zijn ontsnapt, hen misschien wel eeuwig zullen achtervolgen.

Verwachting:

Vanessa: Aan de hand van de covertekst was de verwachting dat het verhaal los zou staan van de boeken van Allerzielen. Het was een fijne verrassing dat dit niet het geval was. Naast de verhaallijn van Marcus en Phoebe is er ook ruim aandacht voor de ontwikkelingen in de verdere levens van Matthew en Diana.

Renate: Toen Yvette met dit boek kwam om een genremelange mee te doen, dacht ik ja daar wil ik aan mee doen, de achterflap sprak mij aan. Ik vind vampieren altijd wel iets mysterieus hebben. Ik mocht ook altijd graag naar Buffy en True blood kijken, dus ik was gelijk enthousiast en ook nieuwsgierig naar het liefdesverhaal van Phoebe en Marcus. Maar ook naar de schaduwen die Marcus achtervolgen.

Helma: Ik ging er volkomen blanco in omdat ik eigenlijk nooit fantasy lees. Het verhaal gaat over vampieren en daar had ik natuurlijk wel een beeld van. Een beetje het klassieke beeld van Dracula: moordzuchtige bloedzuigers die niet tegen daglicht kunnen. Ik was dus wel heel benieuwd hoe je daar maar een stukje feelgood in zou kunnen verwerken.

Janneke (sff): Ik verwachtte met De Eeuwige Tijd terug te gaan naar de wereld van Allerzielen, een fantasywereld in hedendaags Frankrijk. Terug naar Matthew en Diana en de familie de Clermont. Ik kreeg niet helemaal wat ik hoopte maar heb desalniettemin genoten van begin tot einde.

Yvette: Ik verwachtte een boek zoals Interview with the vampire van Anne Rice gemengd met een historische roman.

Het verhaal:

Vanessa: Het verhaal is mooi opgebouwd. De verhaallijn in het heden waarbij je Phoebe’s transitie van mens naar vampier volgt en een deel in het verleden waar je meer te weten komt over Marcus zijn transitie. Het laatste deel van het boek bevat veel gebeurtenissen. Waar veel meer over verteld had kunnen worden. Er had misschien nog wel een boek aan verhaal ingezeten.

Helma: Ik was in de veronderstelling dat het een nieuwe trilogie was, maar ik begrijp nu dat het een voortzetting is van de Allerzielen trilogie waarin de hoofdrol is weggelegd voor Matthew en Diana. Diana speelt in dit boek een aardig grote rol, omdat een deel vanuit haar perspectief wordt verteld. Ik had het gevoeld dat ik midden in een verhaal stapte en de hoeveelheid aan karakters en familierelaties waren nogal verwarrend. Waarschijnlijk zal dit een stuk minder zijn als je de Allerzielen trilogie wel hebt gelezen, omdat je dan al kennis hebt gemaakt met al die personages.

Yvette: Het verhaal bestaat uit drie verhaallijnen, maar eigenlijk was 1 verhaal voor mij genoeg. Drie verhaallijnen werken niet goed voor de diepgang en het voelt ook heel erg overbodig. Als het puur om Marcus, de oorlog en zijn transitie tot vampier zou gaan en tot de ontmoeting van Phoebe zou leiden, dan was dat genoeg geweest. Ik heb Allerzielen niet gelezen, dus ik voel de eerdere connectie niet. Waarschijnlijk als je dat wel al kent, vind je het leuk om ook over Matthew en Diana en hun kinderen te lezen (wat al een verhaal/boek op zich was).

Het gehalte fantasy:

Vanessa: Het magie systeem in dit verhaal en de zoektocht van Matthew en Diana over de magische consequenties van hun keuzes uit Allerzielen voelt goed doordacht aan. In dit verhaal is er veel aandacht voor het mensen subras de vampieren en hun ontstaan. De transitie van mens naar vampier is logisch beschreven en komt geloofwaardig over.

Janneke sff: Het gehalte fantasy is een stuk minder dan de Allerzielen trilogie. Allerzielen draaide echt om heksen, vampiers en ontwikkeling van een verboden liefde. Samen met een magisch manuscript en tijdrijzen. De Eeuwige Tijd is meer een historische omschrijving en een coming of age verhaal van zowel Marcus als Phoebe. We zien hun jeugd, hergeboorte en toekomst in twee tijdstromen.

Een echte genremelange of niet?

Helma: Best lastige vraag. Ik denk dat het toch meer richting fantasy gaat. Ik verwacht eigenlijk niet dat het boek echte feelgoodliefhebbers zal aanspreken. Ik vond het leuk om een uitstapje te maken en een fantasy boek te lezen. Dat is wel voor herhaling vatbaar. Ik kijk nl. wel heel veel fantasy, maar ik lees het eigenlijk nooit. Geen idee waarom eigenlijk niet.

Janneke fg: Hier twijfel ik een beetje. Ik vind het boek namelijk geen feelgoodroman ondanks het historische perspectief. Ik ben dan geen SFF kenner, maar ik vind hem toch meer onder fantasy vallen. Vooral vind ik omdat er een goed liefdesverhaal ontbreekt. Dat klinkt een beetje oppervlakkig zoals ik het nu zeg, alsof feelgood alleen maar over liefde gaat. Maar de liefde zat er wel in, alleen de uitwerking miste ik. Hoe hebben Marcus en Phoebe elkaar leren kennen? Of Matthew en Diana? Zoals Helma volgens mij al eerder zij, ze kiezen voor elkaar voor altijd. En zonder de geschiedenis te weten, vind ik dat niet overtuigend overkomen.

Janneke sff: Ja, ik vind De Eeuwige Tijd een genremelange. Een vleugje fantasy maar dit heeft zeker niet de overhand in het verhaal, een tikje romantiek/feelgood maar vooral veel historie wat goed aansluit op de eerder genoemde twee genres.  Ik zou hem in de markt zetten als een historische roman (met een vleugje fantasy).

Yvette:  De eeuwige tijd is voor mij een duidelijke genremelange: het past eigenlijk in geen enkel hokje. Ja het bevat vampieren en de uitleg erover en af en toe komt er dan een mini-stukje over een fantasiebeest, maar hoofdzakelijk is het geen typisch fantasyboek. Er zit wat weinig verhaal in en te weinig actie rondom de fantasie-elementen. Het is meer een beschrijving of een soort geschiedenis of zelfs een biografie van een totstandkoming van een vampier. Maar eigenlijk wilde Harkness gewoon een reden hebben om lekker over de geschiedenis te kunnen schrijven (ze is historicus) en dan met name de Amerikaanse Burgeroorlog en ziektes. Er komt mij te weinig liefde in voor, dus ik zou dit boek niet helemaal tot de feelgood rekenen, daar ligt teveel de focus op andere elementen voor.

Vanessa: Allerzielen was romantisch. Dit verhaal voelt minder als roman, de liefde tussen Marcus en Phoebe is sterk, maar de nadruk ligt in dit verhaal meer op de transitie van mens naar vampier en de historische gebeurtenissen dan dat hun liefde centraal staat.

Renate: Normaal komen vampieren, demonen en heksen niet echt in Feelgood, dat is toch meer een fantasy toevoeging, dus vind het zeker een melange, maar moet eerlijk toegeven dat ik niet echt heel bekend ben met het sff genre

Yvette stelt een vraag aan de feelgooddames:  Ik zie dit boek meer als een historische roman, valt dit voor jullie ook onder de feelgood?

Janneke fg: Bij de Feelgood Club behandelen we vaak historische romans. Wij merken dat feelgoodlezers ook vaak van dit soort romans houden en ook heel goed passen binnen dit genre. Alleen vind ik dit boek geen typische historische roman. Er zijn natuurlijk wel de wisselingen van tijden, maar ik vind het hoge fantasy gehalte overheersen. Het historische perspectief wordt gebruikt om het verleden van de vampierenfamilie uit te lichten, daarom vind ik het daar meer bij passen. Daarnaast is het wel leuk dat je nog wat meekrijgt over de verschillende periodes uit de geschiedenis. Helma: Historische romans zijn heel vaak wel onder de noemer feelgood te scharen, maar ik zie er persoonlijk niet zo heel veel feelgood in terug. Maar historisch is het zeker. Het is goed te merken dat ze professor geschiedenis is want ze vertelt er met veel kennis van zaken over. Het leven van Marcus wordt gebruikt als een soort geschiedenisles. Natuurlijk best interessant, maar de fictie binnen de non-fictionele geschiedenis had wat mij betreft wat meer aanwezig kunnen zijn. Er zat in mijn beleving meer fantasy dan feelgood in omdat de personages ofwel vampier of wel heks ofwel demon zijn. Maar eigenlijk hadden het bijna gewone mensen kunnen zijn. De feelgood zit misschien in de liefde tussen Diana en Matthew en de liefde voor hun kinderen. De liefde tussen Marcus en Phoebe is eigenlijk maar een heel klein stukje van het verhaal, terwijl ik had verwacht dat het verhaal over hun liefde zou gaan. Want het is nogal wat om te kiezen voor een eeuwig samenzijn.

Renate: Veel historische romans vallen wel onder feelgood, en deze past in mijn ogen ook prima onder de historische feelgood roman, aan de ene kant ga je terug naar de onafhankelijkheidsoorlog. Aan de andere kant lees je het liefdesverhaal van Phoebe en Marcus, al draait het wel vooral om de verandering van mens naar vampier bij Phoebe. Had meer liefde verwacht.

Wat is onze conclusie?

Vanessa: Dit verhaal is vlot geschreven en is een mooie aanvulling op Allerzielen. Het einde voelde een beetje beknopt. Het verhaal hangt tussen de 3 en vier sterren in, maar omdat het fijn leest krijgt het voor mij 4 sterren.

Renate: Achteraf was het misschien handig als ik de Allerzielentrilogie had gelezen. Denk dat er dan wel meer duidelijk was. Door de vele personages was het lastig om het soms te volgen. Vooral omdat soms weer een stuk uit de ik-vorm kwam, wat later Diana bleek te zijn. Nu hielp het bij mijn niet dat ik in die tijd veel migraine had. Dan is het lezen toch al moeilijker. Maar toen ik er eenmaal echt in zat heb ik wel echt met plezier dit boek gelezen. Ik had wel meer verwacht om over Phoebe te lezen en vooral waarom ze het wilde. Het is nogal wat, zeker als je daarna nog een hele tijd van elkaar gescheiden moet leven.

Yvette: In het begin had ik grote moeite om in het verhaal te komen. Het voelde alsof ik te laat op een feest kwam, waar iedereen elkaar al kende en iedereen aan het praten was met elkaar. Ik voelde me een beetje verloren, er kwamen teveel namen op me af en geen enkel interessant aspect waardoor ik verder wilde lezen. Maar na pakweg 150 blz. begon het uitgebreide verhaal van Marcus (waar ik denk dat Harkness ook de meeste diepgang van karakter in heeft gestopt) en dat was wel interessant met leuke kleurrijke personages, Ik denk dus wel dat het handig is dat je EERST Allerzielen leest voordat je hier aan begint. Voor hen is er meer herkenning. Ik vind het zelfs jammer dat door dit boek ik minder snel Allerzielen zal oppikken, terwijl ik daar alleen maar positieve verhalen over heb gehoord. Al met al, dit is een boek dat me weinig heeft gedaan, dus krijgt het 3 sterren (niet slecht en ook niet super).

Helma: Het duurde even voor ik erin kwam. De hoeveelheid personages en ook het feit dat die personages nogal eens hun naam aanpasten vond ik erg verwarrend. Ik had het gevoel alsof ik midden in een verhaal terechtkwam. En dat blijkt eigenlijk ook wel zo te zijn. Het is een voortborduren op de Allerzielentrilogie, waar je als die gelezen hebt, al ‘kennis hebt gemaakt’ met een groot aantal personen. Af en toe had ik het idee dat ik een geschiedenisboek aan het lezen was. De schrijfstijl van Harkness is zeker niet verkeerd, maar het had van mij allemaal iets pittiger gemogen. De personages bleven een beetje vlak. Je zou het bijna een coming of age roman kunnen noemen: de overgang van mens naar vampier en de groei die ze doormaken van baby naar puber tot volwassen vampier.
Er was weinig aandacht voor de liefde van Marcus en Phoebe, terwijl ik had verwacht dat dit de hoofdmoot van het verhaal was. Ik miste ook de voorgeschiedenis van Marcus en Phoebe. Ik vond het zo uit de lucht komen vallen dat ze ervoor heeft gekozen om ook vampier te worden. Hoe hebben ze elkaar ontmoet, hoe lang hebben ze al een relatie? Allemaal vragen waar ik niet echt een antwoord heb gekregen.Mijn idee van vampieren is wel compleet bijgesteld. Deze vampieren zijn net mensen. Ze kunnen zich gewoon in daglicht vertonen, er zijn mensen die ze vrijwillig tegen betaling van hun bloed laten drinken en daar niet het leven bij laten. Een klein detail waar ik geen antwoord heb gekregen. Vampieren vinden heksen echt stinken. Hoe kan het dan dat vampier Matthew en heks Diana getrouwd zijn? Waarschijnlijk stond het antwoord daarom ook in de eerdere boeken. Ik heb me er op zich wel mee vermaakt, maar ik denk dat als de Allerzielen trilogie gelezen had, ik meer van het verhaal genoten had. Ik blijf nu steken op drie sterren.

Tenslotte: aan wie zou je dit boek willen aanraden:

Yvette: Als je een boek zoekt dat niet helemaal te plaatsen is in 1 genre, maar overlap heeft met heel veel genres. In ieder geval voor mensen die interesse hebben in de Amerikaanse historie en omgang met ziektes in die tijd. Dat gedeelte vond ik het interessants en zelfs spannends. Het hele vampiergedeelte wordt heel gewoon en zelfs klinisch behandeld, dus zelfs als mainstreamlezer val je daar niet over. Voor de fantasylezer is dit boek als alleenstaand boek niet zo interessant, tenzij je de Allerzielenreeks leest van te voren.  Af en toe had het overlap met Diana Gabaldon's Outlander stukken over de Amerikaanse burgeroorlog, maar dan zonder de liefdesscènes.

Helma: Ik zou het wel aanraden aan liefhebbers van historische romans, maar er wel bij vermelden dat je open moet staan voor fantasy. Mijn advies zou wel zijn om eerst de Allerzielen trilogie te gaan lezen omdat ik toch een hoop voorkennis miste.

Janneke sff: Ik zou hem aanraden aan iemand die al de Allerzielentrilogie gelezen heeft en die historie kan waarderen. Harkness gebruikt bestaande gebeurtenissen en past daar de personages op aan. Zo had Lafayette banden met vampiers wat natuurlijk een heerlijk stukje fantasy-fictie is. Daar moet je wel van houden en mee om kunnen gaan.

Renate: Toch ook wel aan feelgoodliefhebbers die ook wel toe zijn aan even wat anders, die willen wegdromen bij vampiers en demonen etc, maar ook van heel veel personages in een boek houden, met een vleugje romantiek!

Janneke fg: Ik denk dat een typische Feelgoodlezer dit boek niet heel erg kan waarderen, tenzij je ook een af en toe fantasy leest. Want zoals ik al zei vind ik het meer fantasy dan feelgood. Ook is het zeker een aanrader om de vorige trilogie te lezen. Ik had het idee dat ik soms informatie miste daardoor. Vooral in de verwijzingen van Diana naar haar verleden en de tijdreizen die ze samen met Matthew heeft gemaakt. Ook denk ik dat je de personages beter kent als je die voorkennis hebt. Ik had soms best wel moeite met al die verschillende personages en namen.

De feelgooddames schreven hun belevenissen ook in een artikel, dat kun je hier vinden.

Zouden jullie dit boek ook willen lezen?