Als we aan fantasy denken, denken we vaak  aan groots: series vol heldhaftige bravoure, aan megadraken, epische koninkrijken, zware hardcovers en ellenlange series. In de fantasy vloeien de verhalen en de fantasie rijkelijk. Er wordt hard en lang gewerkt aan worldbuilding en roemrijke avonturen met veel kleur en details. Hoe lastig is het dan om een kort fantasyverhaal sterk te houden? Als het dan gedaan wordt, dan is het vaak ook heel sterk. Korte fantasieverhalen hebben maar beperkte ruimte om universums en magiesystemen uit te leggen en toch met een afgeronde conclusie te komen. Auteurs die korte verhalen schrijven binnen de SFF wegen hun woordenaantal daarom des te meer af en dienen extra creatief te zijn in hun denkbeeldige werelden.

We kennen allemaal wel de grote jongens binnen de SF/Fantasy, maar ken je ook hun korte-verhalenouvre?  Vandaag daarom Grote jongens, kleine verhalen. Extra leuk: een aantal zijn zelfs gratis online te lezen. Je lunchpauze geeft al genoeg tijd om er een mee te pikken. Laat je dus eens verrassen (of wacht op de Klassieker Meeleesclub van maart).

Nb. Voor dit artikel hebben we als kort verhaal, verhalen tot 7500 woorden genomen (de norm bij Nebula en Hugo Awards). Veel van de korte verhalen zijn ondergebracht in verhalenbundels, magazines of zijn soms onderdeel van een grotere wereld (de 1.5 verhalen). Niet alle verhalen zullen daarom op Hebban te vinden zijn.

Nb 2. ”Jongens” slaat natuurlijk ook op vrouwen :).

The City Born Great – N.K. Jemisin

N.K. Jemisin creëert vreemde,  maar ook mooie werelden, landen en steden in haar boeken. In dit verhaal schrijft ze echter over een bestaande stad: New York. De metropool is oud genoeg geworden om herboren te worden, letterlijk en figuurlijk. Er komt een vroedvrouw aan te pas die de stad gaat verlossen, maar tegelijkertijd ook haar vijanden moet weghouden. Dit verhaal kun je gratis online lezen(zie de link).

Laurie – Stephen King

Stephen King is een echte grote jongen. Zo’n beetje elk volwassen levensjaar schreef hij wel een boek (en tevens bestseller), maar hij kan het ook klein houden.  Zo schreef hij al meerdere korte verhalen, novelles en verhalenbundels. Als voorgerecht voor zijn nieuwste boek De Buitenstaander schreef King het korte verhaal Laurie. Het is gratis te downloaden vanaf zijn eigen site. King kennende zit er altijd wel ergens een bovennatuurlijk of zelfs horrortintje aan een verhaal. Verder komen er een 65-jarige en een hondje in voor. De rest verklappen we niet.

The ones who walk away from Omelas - Ursula Le Guin

Dat Ursula Le Guin veel schreef mag duidelijk zijn, maar dat ze ook goed zijn mag ook benoemd worden. Ursula Le Guin kreeg een aantal Nebula, Hugo en Locus Awards voor romans, novelles, novelettes en korte verhalen. Veel van haar korte verhalen zijn (later) ondergebracht in verhalenbundels, zowel op fantasy- als op SF-gebied. Een van de korte verhalen waar Le Guin een Hugo voor won is: The ones who walk away from Omelas. Dit verhaal is later uitgegeven in de verhalenbundel: Unreal and the real volume 2.

The ones who walk away from Omelas bevindt zich op de grens van filosofische en/of speculatieve fictie en fantasy.  De verteller begint bij een zomerzonnewendefestival en vertelt over de utopische stad Omelas waar alles als een droom lijkt en er perfectie is. De stad kan alleen perfect zijn als er een een opoffering plaatsvindt en een enkel kind in misère leeft. Wie blijft in de stad van perfectie, ondanks dit miserabel kind en wie vertrekken doordat ze niet kunnen voortleven met dit gegeven?

Leuk feitje: op de naam Omelas kwam Le Guin toen ze door Salem, Oregon reed en in haar achteruitkijkspiegel keek.  Het verhaal heeft vaak tot discussies geleid, oa. over tot welk genre het hoort, wat een perfecte wereld is, over moraliteit en over de maatschappij in het algemeen. Voor een kort verhaal heeft het inmiddels al een grote indruk achtergelaten.

Johnny Memo (Johnny Mnemonic) - William Gibson

Johnny Memo, in het Engels Johnny Mnemonic, herkent men misschien als de cyberpunkfilm met Keanu Reeves in de hoofdrol. Het verhaal is echter gebaseerd op het korte verhaal van Amerikaanse schrijver William Gibson, dat in 1981 verscheen in het Scifi-blad Omni en later opgenomen werd in de verhalenbundel Burning Chrome (Technopunk SF in het Nederlands). Johnny Memo is een datakoerier die computerdata vervoert in het bionisch implantaat dat hij in zijn hoofd heeft laten inbrengen. Hij verdient  zijn geld met het vervoeren van deze geheime informatie voor bedrijven, misdaadsyndicaten of rijke privépersonen, maar bij zijn laatste opdracht raakt hij in de problemen: de data in zijn hoofd blijken te zijn gestolen van de Yakuza, een Japanse criminele organisatie. Zij sturen een huurmoordenaar op hem en de beoogde ontvanger af. Johnny slaat op de vlucht en krijgt hulp van Molly, die een aantal bionische hulpmiddelen heeft laten implanteren, waaronder vingernagelmessen. Een aardig feitje is dat Molly ook terugkomt in Gibson’s boek Zenumagiër.

The Truth is a Cave in the Black Mountains – Neil Gaiman

Als je het over grote jongens in de fantasywereld hebt, zeker wat betreft korte fantasyverhalen, dan kom je automatisch uit bij Neil Gaiman. Van begin tot eind is het verhaal The Truth is a Cave in the Black Mountains een klassieke Gaiman: een donkere reis naar een verschrikkelijke waarheid met genoeg magie en oude mythes die je tegenkomt op je pad.  The Truth is a cave in the Black Mountains is opgenomen in de korte verhalenbundel Stories van Neil Gaiman en Al Sarrantonio, maar kan hier gratis online gelezen worden.

How to talk to girls at parties - Neil Gaiman

Voor dit korte verhaal kreeg Neil Gaiman de Locus Award en het leverde hem een nominatie op voor de Hugo van 2007.  ENN is een vijftienjarige jongen die nog groen is achter de oren wat betreft meisjes. Zijn vriend Vic daarentegen weet er alles van. Ze krijgen beiden de shock van hun leven als ze op een buurtfeest komen waar de meisjes heel anders zijn dan ze dachten. Dit mini coming-of-age-verhaal zit op de bekende rand van het magisch realisme, science fiction en jeugdverhaal dat Neil Gaiman zo eigen is. In 2015 kwam de film uit met oa. Elle Fanning en Nicole Kidman en inmiddels is er ook een graphic novel verschenen van het verhaal.

Button, Button - Richard Matheson

Richard Matheson schreef een aantal bestsellers zoals I am Legend, Stir of Echoes en What dreams may come, maar hij schreef ook vele korte verhalen waarin hij vaak elementen van sciencefiction, horror en fantasy vermengde. Naast boeken schreef Matheson de scripts van 14 afleveringen van The Twilight Zone, in meerdere gevallen gebaseerd op zijn eigen verhalen. Het werk van Matheson leent zich uitstekend voor films en series, er zit dikwijls een sterke twist of verrassende ontknoping in het verhaal. Button, button is een kort verhaal dat de mensen niet zo bekend in de oren zal klinken, maar het wel heeft geschopt tot een grote film met de naam The Box met o.a. Cameron Diaz in de hoofdrol. Button, Button werd in 1970 voor het eerst gepubliceerd in de Playboy (!) en gaat over Arthur en Norma Lewis die op een dag een mysterieus doosje met een knop erop ontvangen. Het bijbehorende briefje licht nog toe dat binnenkort dhr. Steward op bezoek zal komen en hun een aanbod zal doen. Als ze de knop zouden indrukken, zullen er twee dingen gebeuren: ze ontvangen 200.000 dollar en iemand die ze niet kennen zal sterven.

The Way of Cross and Dragon - George R.R. Martin

Dankzij Game of Thrones is de populariteit van George R.R. Martin enorm gestegen de laatste tien jaar. De focus van de lezers ligt vooral op Het lied van ijs en vuur, waardoor zijn werk met minder pagina’s nog nauwelijks is opgepikt. Hij schreef al sinds de jaren 70 menig kort verhaal, novelle, novellette en verhalenbundel. In 1980 ontving hij zelfs een Hugo en Locus voor zijn korte verhaal The Way of Cross and Dragon. Dit verhaal gaat over Damien Har Veris, een priester van de One True Interstellar Catholic Church die in de verre toekomst ketterpraktijken onderzoekt. Hij krijgt opdracht van ruimtewezen/aartsbisschop Knight Inquisitor om een sekte die Judas Iscariot tot heilige heeft verklaard te onderzoeken. De overeenkomsten en knipogen naar het Katholicisme en religie in het algemeen zijn overduidelijk, waardoor het gevoel ontstaat dat dit Martins vorm van kritiekuiting is op het hele gelovige.  

Het mooie is ook dat dit verhaal zich afspeelt in het universum van Thousands Worlds, dezelfde fictionele wereld die ook terugkomt in zijn ander werk zoals Dying of the Light, Sandkings, verhalenbundel Tuf Voyaging en de onlangs op Netflix verschenen verhalenbundel Nightflyers.  Er vindt zelfs kruisbestuiving plaats met andere schrijvers in deze wereld. Zo is bekend dat Roger Zelazny ook verhalen schreef in de Thousands Worlds.

Welk kort verhaal spreekt jou vandaag aan?