Koningsdag. Een ode aan Koning Arthur
Buiten is de wereld oranje gekleurd, mensen vieren feest. De vrijmarkten zijn begonnen. Het is weer koningsdag en dat wordt gevierd in het gehele land. Omdat ook de scifi en fantasyclub bij deze dag wil stilstaan, uiteraard gerelateerd aan onze club, brengen wij een ode aan een zeer bekende koning. Een koning die menigeen tot de verbeelding spreekt, waar vele verhalen over verteld zijn. Een koning uit het verre verleden, waarvan zijn roem nog steeds leeft. Koning Arthur. Wie was deze man, wat maakt hem zo populair, welke verhalen en legenden zijn er over hem, wat is waar en in welke boeken komen we deze legendarische koning tegen?
De legende
Velen kennen het verhaal van Koning Arthur en Merlijn de Tovenaar. De eerste keer dat deze twee samen kwamen in de legende was in de twaalfde eeuw toen Geoffrey of Monmouth deze opschreef. In deze vertelling van de legende van Arthur wordt zijn opvoeding mede bepaald door Merlijn, wordt hij koning op zijn vijftiende nadat zijn vader vergiftigd werd en trekt hij naar Gallië en verovert dit in negen jaar volledig. Na deze negen jaar wordt Arthur naar Rome gesommeerd om belasting te betalen. Nadat Arthur dit weigerde verzamelde hij een groot leger om tegen Rome ten strijde te trekken. Uiteindelijk bereikt Arthur Rome niet omdat zijn neef Mordred de troon in Brittannië over had genomen. Arthur keerde terug naar Brittannië om de troon terug te winnen. Hij raakte hierbij dodelijk gewond en ging naar het mythische eiland Avalon voor genezing. Monmouth schreef dat de slag bij Camlann, waar Arthur dodelijk gewond raakte, plaats vond in het jaar 542.
Een belangrijk werk
Onze hedendaagse blik op Koning Arthur hebben we te danken aan Sir Thomas Malory, die zijn Le Morte D'Arthur afronde rond 1470. Maar Malory was niet de bedenker van Koning Arthur, diens ridders en de avonturen die ze allemaal beleefden. In de zogeheten Middle English periode van Groot-Brittannië was het namelijk haast de norm dat je als schrijver andere werken kopieerde en samenvoegde in een nieuw werk. Dit zorgde voor autoriteit en toonde ook het nut aan van je werk. Bedenk je namelijk dat in deze tijd de drukpers nog niet was uitgevonden. Alle manuscripten moesten dus met de hand worden overgeschreven en waren heel spaarzaam. Een schrijver moest vaak grote afstanden afleggen om bepaalde manuscripten te kunnen inzien en gebruiken. Malory kopieerde van verscheidene Franse en Engelse bronnen en schreef uiteindelijk een werk dat meer dan 900 bladzijdes telt (en ook wel degelijk origineel werk van hemzelf bevat). Zijn werk vertelt het verhaal van Arthur vanaf het moment dat hij geboren werd tot zijn dood. Een apart feitje is dat Malory dit werk grotendeels in de gevangenis schreef. Als 'Sir' had hij privileges en kreeg hij papier en inkt om te schrijven.
Het verhaal
Het verhaal van Malory is het verhaal zoals velen hem nu kennen. Malory omschreef hoe de jonge Arthur, zoon van Uther Pendragon, na de dood van zijn vader op het strijdveld onder de hoede kwam van Merlijn. Merlijn bracht Arthur onder bij een lokale edelman zodat hij in veiligheid kon opgroeien. Intussen had Brittannië geen koning en raakte meer en meer verscheurd. Merlijn plaatste hierop een aambeeld met zwaard op de begraafplaats van Londen met de boodschap dat wie het zwaard uit het aambeeld zou trekken de wettiggeboren koning van Brittannië zou zijn. Het verhaal over Arthur, Merlijn en het zwaard in de steen is onder andere door Disney vertaald naar de film Merlijn de Tovenaar.
Arthur was intussen schildknaap van zijn adoptiebroer Sir Kay geworden. Hij vergat op een dag het zwaard van Sir Kay en ging terug om een zwaard te zoeken. Hij vond tijdens zijn zoektocht het zwaard in het aambeeld en trok het er moeiteloos uit. Het was een moeilijk te geloven verhaal en zeker in de eerste periode heerste er verdeeldheid in Arthurs regering. Hier kwam echter een einde aan toen Arthur zijn tegenstanders versloeg en Camelot stichtte. De bekende ronde tafel uit Camelot ontving Arthur als huwelijkscadeau toen hij trouwde met Guinevere waarop hij de Orde van de Ronde Tafel oprichtte. Bekende ridders van de ronde tafel waren Lancelot, Bedevere en Galahad. Met de Ridders van de Ronde Tafel ondernam Arthur de queeste om de Heilige Graal te vinden.
In deze periode brak Arthur zijn zwaard en vroeg hij om een nieuw zwaard. Nimue, de Vrouwe van het Meer gaf hem hierop Excalibur. De schede van Excalibur beschermde Arthur tegen verwondingen zo lang hij het in zijn bezit had. Op de dag dat hij stierf liet hij zijn rechterhand, sir Bedevere, het zwaard teruggeven aan het meer. Ook in deze hedendaagse vertelling van de legende moet Arthur ten strijde trekken tegen zijn familie. Dit gebeurt nadat Guinevere en Lancelot een relatie krijgen. Guinevere moest hierop berecht worden door Arthur wegens overspel. Wanneer Lancelot Guinevere komt redden van de brandstapel worden er twee broers van Walewijn, mede ridder van de ronde tafel, gedood. Hierop ontketent Arthur een oorlog richting Lancelot. Later vertrekt Arthur ook in deze legende richting Frankrijk waarop Mordred, die in deze legende zijn zoon is in plaats van zijn neef, zijn kans grijpt om op de troon te komen en met Guinevere te trouwen. Arthur trekt ten strijde tegen Mordred en raakt gewond waarna hij naar Avalon gaat voor zijn laatste rust.
Het heden
Vandaag de dag moeten we het doen met de mythen over een dappere legerleider die een koninklijke held werd. Het personages Arthur heeft de status van onsterfelijkheid bereikt. Al 1500 jaar wordt zijn naam genoemd. En tegelijk met zijn naam denkt men aan Merlijn, Lancelot, Guinevere, Excalibur, Camelot en het zwaard in de steen. De archeoloog Miles Russel heeft de conclusie getrokken dat Arthur zelf nooit echt heeft bestaan. Volgens hem is Arthur een samenvoegsel van verschillende historische figuren. Hoe dan ook, of Koning Arthur nu wel of niet echt heeft bestaan, zijn naam zal niet in de vergetelheid raken en altijd zijn mystieke sfeer behouden.
Populariteit
Wat maakt dat iedereen wel de verhalen rondom deze koning kent? In nagenoeg alle legenden bereikt Arthur een bijna goddelijke status. Het lijkt erop dat het komt door de spannende mix van mystiek, avontuur, romantiek, intriges en geschiedenis. De verhalen spreken tot de verbeelding. De underdog die een fenomenaal leider wordt. Het is waarschijnlijk dat het met name door de mystiek rondom de verhalen komt dat Koning Arthur zo populair blijft en iedereen er wel iets over weet. En zolang de mix van elementen mensen zal aanspreken, kunnen we net als de auteur T.H White zeggen dat Arthur koning is, voor eens en altijd.
Waar komen we King Arthur tegen?
De lijst met boeken waarin we deze spraakmakende koning tegen komen is immens lang. Daarom hebben we een sellectie gemaakt. Mocht je iets missen waarvan je vindt dat het absoluut moet worden benoemd, laat het dan vooral weten.
Arthur, koning voor eens en altijd van T.H White: Dit boek wordt door kenners de bijbel der Arthurromans genoemd. De boeken zijn gebaseerd op de 15e eeuwse Le Morte d'Arthur van Sir Thomas Mallory, maar Terence White heeft ze op onvergetelijke wijze herschreven, vol esprit, wijsheid en humor.
Le morte d'Arthur van T.Malory: De magie van tovenarij, een verboden liefde en de zoektocht naar de Heilige Graal, samengebracht in en ridderlijk verhaal dat al eeuwenlang wordt verteld.
Arthurs val van J.R.R Tolkien: Het verhaal over koning Arthurs laatste veldtocht, waarvan hij moet terugkeren als Mordred hem heeft verraden. Arthur is de klap van Guineveres ontrouw met de nu verbannen Lancelot nooit te boven gekomen en moet al zijn kracht aanwenden om Mordreds huurlingen het hoofd te bieden. Het verhaal wordt verteld in dichtvorm.
Nevelen van Avalon van Marion Zimmer Bradley: Het legendarische verhaal verteld vanuit het standpunt van de vrouwen die in Arthurs wereld leefden. Het boek beschrijft niet alleen de wereld van koning Arthur en zijn ridders van de Ronde Tafel, maar ook de magische wereld van Avalon.
Arthur koning van alle tijden van K. Crossley-Holland: In deze verzameling legendes, anekdotes en historische feiten wordt de betoverende wereld van Koning Arthur en zijn ridders van de Ronde Tafel tot leven gewekt.
Koning Arthur van Jaap ter Haar:Koning Arthur, pas tot koning gekroond, ziet de onrechtvaardigheid, het bijgeloof en de angst van zijn onderdanen. Hij wil recht en barmhartigheid laten gelden in zijn rijk en komt op voor het arme volk. Daarin wordt hij bijgestaan door de wijze ziener Merlijn, de Ridders van de Ronde Tafel en de kleine hofnar Guy.
King Arthur's Bones van The Medieval Murderers:Tijdens graafwerkzaamheden bij de Abdij van Glastonbury wordt een eeuwenoud loden kruis ontdekt. Op het kruis staan de woorden: Hic iacet sepultus incitus rex arturius ... Hier ligt de beroemde koning Arthur begraven. Onder het kruis zijn skeletresten. kunnen dit echt de overblijfselen zijn van de legendarische koning Arthur en zijn koningin Guinevere?
Story of king Arthur and his knights van Howard Pyle:Deze fantasierijke hervertelling van de klassieke legendes vertelt het verhaal van Arthur's vorming van de ridders van de ronde tafel, het betoverde zwaard Excalibur, zijn relatie met Lady Guinevere en vele andere geliefde Arthur-verhalen.
De graal en de ridders van de ronde tafel van Sarah Merczel: Doorkruis de gebieden waar koning Uther Pendragon heerste.
Kom te weten hoe de tovenaar Merlijn verraden werd door de fee Viviane. Ontdek de kracht van Excalibur. Lees over het leven van Lancelot van het meer en over de grootse avonturen van de ridders van de Graal. Ontdek het verhaal van Arthur Pendragon, koning van het licht en de rechtvaardigheid, die de Saksen overwon en de zwakken verdedigde.
Prins Valiant van Hal Foster: Een serie stripverhalen. Het verhaal speelt zich af rond de Arthurlegende. Valiant raakt verzeild in allerlei historische gebeurtenissen op allerlei plaatsen.
De stem van de zee van Mara Li: Volg het verhaal van de jonge Arthur door de ogen van Nimue, zijn zus, en laat je meevoeren naar een postapocalyptisch Europa vol mythologie en wonderlijke verschijningen.
Wat is jouw favoriete verhaal over Koning Arthur? En wat denk jij? Heeft hij echt bestaan?