Eén keer per maand nemen we jullie mee in een magische wereld tijdens onze Magic Monday. Vandaag is het precies vijf jaar geleden dat het laatste deel van de bekende fantasyserie Het Rad des Tijds verscheen. In Het licht van weleer kwam het verhaal over de Herrezen Draak na bijna 23 jaar en 15 boeken ten einde. Deze maand nemen we je daarom mee naar de wereld die Robert Jordan voor ons gecreëerd heeft en die door fans ‘Randland’ wordt genoemd. Let op: dit artikel bevat kleine spoilers over de eerste paar boeken.

Robert Jordan staat bekend om de ontzettend uitgebreide wereld die hij bedacht heeft. De meest uiteenlopende personages van de meest bijzondere stammen bevolken zijn boeken. Met elk deel lijkt het aantal volken te groeien. Toch begint het verhaal klein, in het vredige boerendorpje Emondsveld in Tweewater, waar op de belangrijkste feestdag van het jaar meer vreemden zijn dan ooit. Als het dorp niet lang daarna aangevallen wordt door monsterlijke wezens blijkt dat er een paar bijzondere jongeren wonen… en dat de Duistere naar een van hen op zoek is.

Het concept

Absoluut uniek aan Het Rad des Tijds is het concept dat als uitgangspunt van het verhaal dient en waar de serie naar vernoemd is. Er is een Rad des Tijds dat ronddraait en dat het Patroon weeft. Het Patroon is de realiteit. Het bevat alle draden van het leven. Elke draad is een leven dat door het Rad in het Patroon verweven wordt. Het Patroon ligt niet helemaal vast, maar sommige dingen moeten gebeuren. Mensen moeten een bepaalde rol vervullen, steeds opnieuw. Sommige mensen zijn ta’veren. Zij zijn belangrijk in het Patroon en de draden schikken zich om hen heen. Ze kunnen de levens van iedereen om zich heen beïnvloeden. Eenmaal verweven blijft verweven. In elk leven dat je leeft in de eeuwen erna, na het ronddraaien van het Rad, zal je eenzelfde rol vervullen of iets vergelijkbaars meemaken.

 Het Rad des Tijds draait rond en rond. Eeuwen komen en gaan en laten herinneringen na die sagen worden. Dan vervagen de sagen tot mythen, tot ook die allang zijn vergeten bij de wederkomst van de Eeuw die deze verhalen schiep. In een Eeuw – door sommigen de Derde Eeuw genoemd, een Eeuw die nog moet komen, een Eeuw die al voorbij is – stak een wind op in de Mistbergen. De wind was niet het begin. Het Rad kent geen begin en de wenteling van het Rad kent geen einde. Maar het was een begin.

De Schepper maakte de wereld en het Rad. Toen hij dit deed kerkerde hij de Duistere die Shai’tan genoemd wordt, de bron van al het kwaad. Shayol Ghul werd de kerker van de Duistere, tot het einde der tijden. Zelf kan hij niet ontsnappen.
De Ware Bron laat het Rad des Tijds draaien. Uit deze Bron kan de Ene Kracht geput worden, waarmee mensen die daartoe in staat zijn draden kunnen weven of geleiden. Er zijn mannelijke en vrouwelijke geleiders. De eerste putten uit het mannelijke gedeelte van de Kracht, Saidin, en de laatste uit het vrouwelijke deel, Saidar. Om dit verschil op te lossen zochten geleiders naar een nieuwe bron. Zo stuitten ze op de Ware Kracht. Dit bleek het wezen van de Duistere te zijn. Bij het boren naar de krachtbron werd de Bres veroorzaakt, een gat in de kerker van de Duistere. Hierdoor kan hij de wereld aanraken. Deze Bres is verzegeld door Lews Therin Telamon. De zegels verzwakken echter en als Shai’tan niet opnieuw gekerkerd wordt dan zal hij ontsnappen. 

De boeken

James Oliver Rigney schreef onder diverse namen boeken in verschillende genres. Hij werd vooral bekend toen hij als Robert Jordan de Wheel of Time-serie uitbracht. Jordan begon in 1984 met het eerste boek The Eye of the World, dat gepubliceerd werd in januari 1990. In 1994 kwam de Nederlandse vertaling Het Oog van de Wereld uit.
In eerste instantie zou de serie slechts zes delen tellen. Dit werden er uiteindelijk echter veel meer. De boeken zijn zonder uitzondering dikke pillen. Het dunste boek is het achtste deel, Het Pad der Dolken, dat 607 pagina’s telt. Met maar liefst 1054 pagina’s is deel zes, Heer van Chaos, het dikst. De meeste delen hebben een proloog en sommige hebben (ook) een epiloog. In 2004 verscheen ook nog een zelfstandig te lezen proloog die 20 jaar voor de gebeurtenissen uit het eerste boek speelt. Een Nieuw Begin gaat over Moiraine die opgeleid wordt tot Aes Sedai. Als zij en haar vriendin Siuan ontdekken dat de Draak herboren is gaan ze op zoek naar het jongetje dat het op zal moeten nemen tegen de Duistere. Hun zoektocht blijkt niet zonder gevaren en deze komen soms uit onverwachte hoek. Voor fans is dit verhaal niet alleen leuk omdat het inzicht geeft in hoe Moiraines zoektocht begon, maar ook omdat hierin verteld wordt hoe ze haar latere zwaardhand Lan leert kennen.
Robert Jordan had grootse plannen voor zijn magnum opus. Hij schijnt nog ideeën te hebben gehad voor meer los te lezen boeken. Helaas heeft hij zijn serie niet eens zelf af kunnen ronden. Hij stierf in 2007 terwijl hij aan het twaalfde en laatste boek werkte. Ruim een jaar eerder had hij te horen gekregen dat hij niet lang meer te leven had. Hij besloot zo veel mogelijk aantekeningen achter te laten zodat een andere auteur eventueel zijn werk zou kunnen voltooien. Ook schreef hij nog zelf de epiloog. Een paar maanden na zijn overlijden werd bekend dat Jordans vrouw en redacteur Harriet McDougal de fantasyauteur Brandon Sanderson uitgekozen had om Het Rad des Tijds af te maken. Tijdens het schrijven concludeerde Sanderson dat het einde te complex en uitgebreid was om in één boek te passen. Hij deelde het daarom op in drie delen, waarvan de laatste de oorspronkelijke titel Het licht van weleer meekreeg. Uiteindelijk telt Het Rad des Tijds daardoor dus 14 delen (plus een proloog) in plaats van de geplande 12 of zelfs 6. 

Het verhaal

Het is 3000 jaar geleden sinds de Draak Lews Therin Telamon de wereld redde én brak. Na zijn overwinning op de Duistere ontdekte hij dat de mannelijke helft van de Kracht besmet was, dat hij waanzinnig geworden was en dat hij zijn vrouw en kinderen gedood had. Uit verdriet verwoestte hij een groot deel van de wereld, waarna hij stierf. Hiermee eindigde de Eeuw der Legenden. Een voorspelling zegt dat degene die zal strijden tegen de Duistere opnieuw geboren zal worden, op de plek waar Lews Therin overleed.
De Aes Sedai Moiraine is een van de weinigen die deze voorspelling kent. Al 20 jaar is ze op zoek naar het jongetje dat geboren werd op de ‘Drakenberg’. Haar zoektocht voert haar naar Emondsveld, ooit een belangrijk gebied, maar inmiddels een onbeduidend boerendorpje met weinig inwoners dat vrijwel volledig geïsoleerd is van de rest van de wereld. Hier ontmoet ze Rhand, Mart en Perijn, drie jongens van de juiste leeftijd met wie iets bijzonders aan de hand is. Haar vermoeden dat een van hen wel eens de Herrezen Draak kan zijn blijkt terecht als de dienaren van de Duistere ook interesse voor hen tonen. De strijd om het lot van de wereld is ophanden. En de Duistere weet dat nu ook.
Hoewel Mart en Perijn ook belangrijk zijn duurt het niet lang voordat blijkt dat Rhand degene is die deze last draagt. Niet iedereen accepteert hem echter als de ware Herrezen Draak. Hij gaat een moeilijke tijd tegemoet, waarin hij regelmatig te maken krijgt met de dienaren van de Duistere. Ondertussen probeert hij zijn krachten als mannelijke geleider te ontdekken en leert hij over alle volken en koningshuizen. Gelukkig hoeft hij dit allemaal niet alleen te doen. Hij wordt geholpen door Moiraine en haar zwaardhand Lan, zijn vrienden Mart en Perijn, zijn dorpsgenoten Egwene en Nynaeve en allerlei vrienden die hij in de jaren daarna ontmoet. Allemaal hebben ze een eigen rol te vervullen. 

De personages

Rhand Altor groeide in Emondsveld op als zoon van Tham Altor. Hij blijkt in werkelijkheid echter de zoon van een Speervrouwe en een Aielstamhoofd te zijn. Tham vond hem kort na zijn geboorte, waarbij zijn moeder stierf. Rhand is de gevreesde Herrezen Draak, de reïncarnatie van Lews Therin. Als mannelijke geleider zal hij net als de Draak krankzinnig worden door het putten uit de Bron. In de loop van de boeken moet Rhand niet alleen een gevecht voeren tegen de Duistere, maar ook tegen zichzelf en het stukje Lews Therin dat nog in hem zit.

Mart Cauton is een boerenzoon die in Emondsveld bekendstaat om zijn streken die hem vaak in de problemen brengen. Hij houdt van dansen, van stevige boerenmeisjes en van gokken. Met dit laatste heeft hij ‘het geluk van de Duistere’.

Perijn Aybara is de leerling van de dorpssmid. Hij is een rustige, serieuze jongen die goed is in zijn werk. Het wapen dat hij het liefst gebruikt is een hamer. Perijn heeft een bijzondere band met wolven, op wie hij steeds meer gaat lijken.

Moiraine Damodred is een nicht van de koning en een van de sterkste geleiders van haar tijd. Vlak voor haar Beproeving tot Aes Sedai hoort ze een voorspelling over de geboorte van de Herrezen Draak. Vanaf dat moment staat haar leven in het teken van de zoektocht naar het jongetje dat geboren werd op de Drakenberg. Als ze Rhand eindelijk vindt wil ze hem zo goed mogelijk voorbereiden op zijn taak.

al'Lan Mandragoran is geboren in de Grenslanden. Hij is de laatste Malkier uit de koninklijke lijn. Toen hij nog een baby was is zijn koninkrijk opgeslokt door de Verwording, het gebied dat bezoedeld is door de nabijheid van de Duistere. Hij voert een eenzame oorlog tegen de Schaduw. Lan is een groot strijder. Hij is de zwaardhand van Moiraine.

Egwene Alveren is de dochter van de herbergier en dorpsmeester van Emondsveld en de leerling van Wijsheid Nynaeve. Het is de bedoeling dat ze ooit met Rhand zal trouwen. Dat loopt anders als hij de Herrezen Draak blijkt te zijn. Zelf kan ze een sterke vrouwelijke geleider worden. Ze gaat met Moiraine mee om in Tar Valon opgeleid te worden tot Aes Sedai.

Nynaeve Almaeren is de Wijsheid van het dorp. Ze kan mensen genezen die ten dode opgeschreven lijken. Nynaeve is koppig en opvliegend. Die eigenschappen hebben haar op jonge leeftijd al ver gebracht. Ze is sterk in de Ene Kracht, die ze vaak onbewust gebruikt tijdens het helen. Ze heeft echter moeite met het aanraken van de Bron en ze vertrouwt de Aes Sedai niet. Om de jongeren uit haar dorp te beschermen reist ze toch met Moiraine mee.

Elayne Trakand is de dochter van koningin Morgase. Het is traditie dat ze als erfdochter van de troon van Andor in Tar Valon in de leer zal gaan bij de Aes Sedai. Elayne blijkt de eerste erfdochter in tijden die daadwerkelijk kan geleiden.

Thom Merrilin is een rondtrekkende speelman die toevallig in Emondsveld is als het dorp aangevallen wordt. Hij draagt altijd zijn kleurrijke mantel en doet niets liever dan liederen spelen. Ooit was hij hofbard aan het koninklijk paleis in Caemlin. Het gerucht gaat dat hij een bijzondere band had met koningin Morgase.

Min Farsen is een jonge vrouw met een bijzonder talent. Ze ziet beelden bij mensen en weet daardoor soms van volslagen vreemden met wie ze zullen trouwen. De Aes Sedai zijn geïnteresseerd in haar vermogen om het Patroon te lezen.

Loial is een jonge Ogier. Hij is van huis vertrokken om andere door de Ogier gemaakte plekken te bekijken. Loial is zachtaardig en slim en hij houdt van lezen. Hij wil een boek schrijven over de Herrezen Draak en volgt Rhand en zijn vrienden daarom op hun reis.

In de loop van de boeken komen er nog veel meer personages bij.

Tot zover deze introductie in de wereld van het Rad des Tijds. Volgende week lees je meer over het magische systeem en de verschillende stammen, groeperingen en bijzondere wezens die Robert Jordan bedacht heeft.