Eén keer per maand nemen we jullie mee in een magische wereld tijdens onze Magic Monday. Vorige week was het precies vijf jaar geleden dat het laatste deel van de bekende fantasyserie Het Rad des Tijds verscheen. In Het licht van weleer kwam het verhaal over de Herrezen Draak na bijna 23 jaar en 15 boeken ten einde. Deze maand nemen we je daarom mee naar de wereld die Robert Jordan voor ons gecreëerd heeft en die door fans ‘Randland’ wordt genoemd. Afgelopen maandag schreven we al over het concept, het verhaal, de boeken en de personages en vandaag gaan we meer in op het magische systeem en de verschillende volken en bijzondere wezens die de boeken bevolken.
Dit artikel is spoilervrij.

De Herrezen Draak

De Draak is de strijder van het Licht die het op moet nemen tegen de Duistere, de kwade macht die de wereld wil vernietigen. Lews Therin Telamon was de Draak in de Eeuw der Legenden. Hij redde de wereld én brak die. Volgens een profetie zal de Draak in de huidige eeuw herboren worden op de plek waar hij stierf en enkele voorspellingen vervullen die hem zullen aanwijzen als de reïncarnatie van Lews Therin.
De Herrezen Draak moet tegen de Duistere vechten om de troepen van het Licht een kans te geven op de overwinning. Zijn geboorte is een teken dat deze strijd ophanden is. Er is echter niet voorspeld dat hij zal overwinnen. En zelfs als hij hierin slaagt dan zal hij, net als Lews Therin destijds, de wereld ook vernietigen.
De Aes Sedai (zie: Aes Sedai) Moiraine weet dat de Herrezen Draak al geboren is en is al jaren naar hem op zoek. Het eerste boek van het Rad des Tijds, Het Oog van de Wereld, begint als zij in het boerendorpje Emondsveld drie jongens vindt van de juiste leeftijd.

Het magisch systeem

De Ene Kracht
De Ware Bron laat het Rad des Tijds draaien. Uit deze Bron kan de Ene Kracht geput worden, waarmee mensen die daartoe in staat zijn draden kunnen weven of geleiden. Hier heb je een gave voor nodig. Vroeger konden veel mensen geleiden, maar het aantal mensen dat geboren wordt met de gave is afgenomen en geleiders zijn ook minder sterk. Slechts een paar procent van de mensen kan de Ene Kracht in kleine of grote mate voelen of gebruiken. Afhankelijk van je gave kun je heel goed leren geleiden of zal je altijd redelijk zwak blijven.
Geleiders kunnen vijf verschillende soorten stromen geleiden: Aarde, Lucht, Vuur, Water en Geest. Soms is er maar één element nodig om iets voor elkaar te krijgen. Ingewikkelde handelingen vereisen meer stromen die op een specifieke manier geweven moeten worden. Alleen heel sterke geleiders zijn in staat goed genoeg te geleiden om dat voor elkaar te krijgen.
Er zijn mannelijke en vrouwelijke geleiders. De eerste putten uit het mannelijke gedeelte van de Kracht, Saidin, en de laatste uit het vrouwelijke deel, Saidar. Het mannelijke en vrouwelijke deel van de Kracht vullen elkaar aan. Vrouwen kunnen Saidin niet begrijpen en geleiden en andersom kunnen mannen Saidar niet begrijpen en geleiden. Het is dus niet mogelijk iemand van het andere geslacht te leren hoe hij de Ene Kracht moet gebruiken.
Als je geboren wordt met de gave om te geleiden dan zal je dit ooit proberen, ook al ben je je er niet van bewust. Bij meisjes kan dit al op jonge leeftijd gebeuren. Jongens komen er pas veel later achter dat ze kunnen geleiden. Zodra je ooit de Ware Bron hebt aangeraakt moet je de Ene Kracht leren beheersen, anders zal je sterven. Je raakt verslaafd aan het omhelzen van de Bron en zal steeds meer willen vasthouden. Dit is echter gevaarlijk. Meisjes die kunnen geleiden worden daarom naar Tar Valon gestuurd om in de Witte Toren opgeleid te worden tot Aes Sedai. Soms komen Aes Sedai oudere vrouwen tegen die zichzelf hebben leren geleiden en die daardoor niet gestorven zijn. Deze vrouwen, die te oud zijn om in de leer te gaan in de Witte Toren, worden Wilders genoemd.
Mannen die ontdekken dat ze kunnen geleiden hebben een zwaar en meestal kort leven. Doordat Saidin besmet is geraakt door Lews Therin zullen ze net als hij krankzinnig worden. Vroeger waren er ook mannelijke Aes Sedai, maar nu niet meer. Jongens kunnen dus niet meer leren hoe ze Saidin moeten geleiden en het gebruik ervan is verboden. Mannen die betrapt worden wordt hun vermogen om te geleiden ontnomen (zie: stillen en sussen).
Het magisch systeem uit deze serie is volgens de Hebbanredactie een van de mooiste.

De Ware Kracht
Om dit verschil tussen Saidin en Saidar op te lossen zochten mannelijke en vrouwelijke geleiders naar een nieuwe bron. Zo stuitten ze op de Ware Kracht, die nog sterker en verslavender was den de Ene Kracht. Dit bleek het wezen van de Duistere te zijn. Het geleiden van de Ware Kracht is voorbehouden aan de Duistere zelf en zijn Uitverkorene. De Verzakers (zie: Verzakers) doen hun best om gekozen te worden tot Uitverkorene. 

Aes Sedai
De Aes Sedai hebben zich verzameld in de Witte Toren in Tar Valon. Hier worden meisjes opgeleid in de Ene Kracht. Meisjes worden hier soms heen gestuurd door ouders die hopen dat hun kind de gave heeft en andere worden gevonden door de Aes Sedai zelf.
In de Witte Toren zijn er drie rangen. Meisjes die binnenkomen worden ingeschreven in het Boek der Novices. Novices slapen in simpele kamers en hebben weinig vrijheden. Ze mogen de Ene Kracht niet eens aanraken als er geen Aes Sedai bij is. Na een paar jaar, als de Aes Sedai denken dat een meisje er klaar voor is, kan een Novice een proef afleggen tot Aanvaarde. Als ze hiervoor slaagt dan begint ze aan het tweede deel van haar opleiding die haar voorbereidt op de Beproeving tot Aes Sedai. Aanvaarden mogen wel zelfstandig geleiden, maar alleen binnen de Witte Toren. Novices en Aanvaarden mogen dit gebouw ook nooit verlaten.
Soms lopen er Novices of Aanvaarden weg. De Witte Toren doet altijd haar best dit soort vrouwen op te sporen en terug te brengen zodat ze in ieder geval leren hun gave zo goed te beheersen dat ze zichzelf en anderen geen kwaad meer kunnen doen. Novices die niet slagen tot de proef voor Aanvaarde worden weggestuurd. Omdat alleen Aes Sedai en vrouwen in opleiding mogen geleiden zullen ze de rest van hun leven de Bron niet meer mogen omhelzen.
De opleiding tot Aes Sedai is zwaar en duurt lang. De Beproeving is misschien echter nog wel zwaarder. Het gebeurt wel eens dat een vrouw hierbij sterft. Als je het overleeft en je slaagt dan wacht je de ultieme beloning. Je wordt verheven tot Aes Sedai en mag de Drie Geloften afleggen. Hierbij beloof je onder andere de Ene Kracht nooit als wapen te gebruiken en nooit iets te zeggen wat niet waar is. Deze Geloften zijn bindend en Aes Sedai kunnen simpelweg niets doen wat hiermee in strijd is.
Aes Sedai organiseren zich in verschillende Ajahs, groepen die elk naar iets anders streven. Dit zijn er zeven: de Rode (de wereld beschermen tegen mannelijke geleiders), de Blauwe (streven naar gerechtigheid), de Bruine (het vergaren van kennis), de Groene (de wereld voorbereiden op de Laatste Slag van de Herrezen Draak en de Duistere), de Gele (het helen van zieken), de Grijze (zoeken naar harmonie) en de Witte (zoeken naar de waarheid). Er gaan geruchten dat er nog een geheime achtste Ajah is die de Duistere dient, maar aan het bestaan van deze Zwarte Ajah wordt getwijfeld.
Aes Sedai van verschillende Ajahs beslissen samen over belangrijke zaken. De Amyrlin Zetel is het hoofd van de Witte Toren. Zij behoort tot geen enkele Ajah en vertegenwoordigt alle Aes Sedai.
Aes Sedai mogen een zwaardhand kiezen, een man die goed kan vechten en die hen beschermt. Een Aes Sedai en haar zwaardhand hebben een bijzondere band. Ze ervaren elkaars gevoelens en weten altijd waar de ander is. Sommige Aes Sedai, waaronder alle leden van de Rode Ajah, hebben geen zwaardhanden. Aes Sedai van de Groene Ajah hebben vaak meerdere zwaardhanden, met wie ze soms ook trouwen.
Aes Sedai zijn te herkennen aan hun leeftijdsloze uiterlijk dat ze krijgen als ze lang met de Ene Kracht werken. Ze kunnen heel oud worden. Ze worden alom gerespecteerd door hun vaardigheid in de Ene Kracht, maar worden ook gevreesd. Vaak worden ze ook gewantrouwd. Ze kunnen weliswaar niet liegen, maar ze zijn wel heel goed in om de waarheid heen praten. Aan de koninklijke hoven spelen ze een belangrijke rol als adviseurs. Feitelijk hebben ze niets te zeggen, maar heersers durven vaak niet tegen hen in te gaan.

Mannelijke geleiders
Hoewel Saidin besmet is worden er nog steeds jongens geboren met de gave om te leren geleiden. Zodra ze hiermee beginnen staat vast dat ze ooit krankzinnig zullen worden. Dit geldt zelfs voor de Herrezen Draak.
Sommige mannelijke geleiders of mannen die niet eens kunnen geleiden gaan zelf geloven dat zij de Herrezen Draak zijn. Ze worden Valse Draken genoemd. Soms verzamelen ze zo veel aanhangers dat ze oorlogen veroorzaken en dat er een heel leger nodig is om hen te verslaan. Valse Draken worden altijd gevangengenomen en gedood. Als ze kunnen geleiden dan worden ze gestild.

Sussen en stillen
Gevaarlijke geleiders en Aes Sedai die iets onvergeeflijks hebben gedaan worden afgesneden van de Ware Bron. Bij een vrouw wordt dit sussen genoemd en bij een man stillen. Een gesust of gestild persoon kan wel nog voelen dat Saidar of Saidin gebruikt wordt, maar kan het zelf niet meer geleiden.
Aes Sedai die als straf gesust zijn, worden vaak vlak daarna geëxecuteerd. Zelfs als dit niet gebeurt dan zullen ze uiteindelijk vrijwel altijd sterven. Ze voelen een leegte in zich, alsof er iets uit hen is weggesneden, en willen niet meer leven.
Mannen die kunnen geleiden worden opgejaagd door de Rode Ajah en worden altijd gestild omdat ze een gevaar zijn voor de samenleving. Behalve de Herrezen Draak. Die mag niet gestild worden voor hij de Laatste Slag heeft uitgevochten met de Duistere.

Opbranden
Geleiders kunnen opbranden als ze een fout maken bij het gebruik van de Ene Kracht, meestal als ze te veel hiervan proberen vast te houden. Dit komt vooral vaak voor bij Wilders die proberen zichzelf te leren geleiden. Zij snijden zichzelf dan per ongeluk af van de Ware Bron. Het resultaat is echter hetzelfde als bij sussen of stillen. Een geleider die opgebrand is zal uiteindelijk sterven, soms zelfs meteen. Lews Therin brandde zichzelf op en veroorzaakte hiermee het Breken van de wereld en zijn eigen dood. 

Enkele volken

Aiel
De Aiel zijn een trots volk dat in de Woesternij woont, een woest en waterloos gebied waar het overdag heel heet is en ’s nachts ijskoud. Omdat ze in een ruig gebied leven hebben ze geleerd zichzelf goed te verdedigen. De Aiel zijn dan ook heel sterk en snel. Ze kunnen omgaan met veel wapens, maar weigeren zwaarden te gebruik. Vrouwen zijn net zo gevaarlijk als mannen.
De Aiel zijn een verdeeld volk. Stammen hebben vaak conflicten met elkaar. Ze komen echter bijna nooit hun land uit om met andere volken te vechten. De enige keer dat dit gebeurde, negentien jaar geleden, leidde het tot een oorlog die drie jaar duurde. Er is daarom nog steeds veel wantrouwen richting de Aiel.
De Aiel leven volgens de regels van Ji’e’toh, eer en plicht. Voor buitenstaanders is het vaak moeilijk de bijzondere regels hiervan te begrijpen.
Het verleden van de Aiel is in nevelen gehuld. 

Atha’an Miere
De Atha’an Miere zijn de bewoners van de eilanden in de Arythische Oceaan en de Zee der Stormen. Ze zwerven op hun zeilboten over de wateren tot de komst van de Coramoor, die ze volgens een voorspelling zullen dienen.
De Vrouwe der Schepen is de leider van het Zeevolk. Onder haar staat de Golfvrouwe, die aan het hoofd staat van een clan. Zij wordt bijgestaan door een Windvindster. Het Zeevolk doet nogal geheimzinnig over hoe zij zoveel weten van het weer.
De Atha’an Miere komen alleen maar aan land om goederen te ruilen. Ze staan bekend als bijzonder goede onderhandelaars.

Ogier
De Ogier zijn niet-menselijke, zachtaardige wezens die bij iedereen geliefd zijn. Ze zijn traag en bedachtzaam en houden van alles wat leeft. Hoewel ze door hun grootte aan Trolloks doen denken (zie: Trokkols), konden ze hier niet meer van verschillen. Ze worden alleen gevaarlijk als het echt nodig is.
De Ogier zijn goede architecten en hebben de mooiste dingen gemaakt. Zelf verblijven ze echter nooit lang in de menselijke bouwwerken van steen. Sinds het Breken van de Wereld zijn ze gebonden aan hun Steddingen, vredige plekken vol bomen en planten waar de Ene Kracht niet gebruikt kan worden. Ze verlaten deze bijna nooit. Ogier die te lang weg zijn van hun Stedding worden ziek van heimwee.
Kennis verzamelen is heel belangrijk voor de Ogier. Ze lezen graag. De Ogier kunnen heel oud worden en maken dan ook veel mee. Ze nemen overal hun tijd voor, zeker voor belangrijke beslissingen. ‘Jonge’ Ogier van honderd jaar en mensen, die uiteraard meestal nog jonger zijn, beschouwen ze als onwetenden die veel te veel haast hebben.

Seanchanen
De Seanchanen zijn het volk van Arthur Haviksvleugel, een legendarische strijder die ongeveer duizend jaar geleden leefde. Ze wachten op de Terugkeer, het moment dat ze het land dat volgens hen eens aan hen toebehoorde weer op zullen eisen en ze de huidige inwoners aan zich zullen onderwerpen. Aan het hoofd van de Saenchanen staat de Keizerin, moge ze eeuwig leven. Rangen zijn erg belangrijk voor dit volk. Bovenaan staan de leden van het Bloed, de nazaten van Arthur Haviksvleugel en mensen die door een bijzondere daad verheven zijn tot deze begeerde positie. Helemaal onderaan staan de slaven. Deze da’covale worden als eigendom beschouwd.
De Seanchanen willen zo min mogelijk te maken hebben met de Ene Kracht. Mannelijke geleiders worden gedood en vrouwelijke worden beteugeld. Deze Damane dragen een halsband die ze niet af kunnen doen. Ze zijn de laagste da’covale en moeten hun trainsters, die Sul’dam genoemd worden, dienen. Dit doen ze uiteindelijk ook graag. Alleen sommige vrouwen kunnen Sul’dam worden, maar de reden hiervoor is onbekend. Samen zijn de Sul’dam en haar Damane sterke wapens. 

Tuatha’an
De Tuatha’an zijn het Trekkende Volk. Door buitenstaanders worden ze Ketellappers genoemd. Ze wonen in felgekleurde wagens en trekken rond. Het zijn zachtaardige mensen die de Weg van het Blad volgen. Dit houdt in dat ze tegen geweld zijn. Toch worden ze in veel dorpen en steden geweerd vanwege geruchten dat ze mensen proberen te bekeren en dat ze kinderen roven. De Aiel en de Tuatha’an ontwijken elkaar over het algemeen.
De Tuatha’an zoeken sinds het Breken van de Wereld naar een lied. Ze weten niet precies wat het voor lied is, maar ze zeggen dat ze het zullen herkennen als ze het vinden. 

Het kwaad

De Duistere
De Duistere is een kwaadaardige kracht in het universum. Hij zorgt voor chaos en vernietiging. Zijn ware naam is Shai’tan. Toen de Schepper de wereld maakte kerkerde hij de Duistere op een plek buiten de realiteit en het patroon. Sindsdien probeert hij vrij te breken en het Rad des Tijds te vernietigen om de wereld naar zijn eigen beeld te herscheppen of deze volledig te vernietigen.
Toen geleiders boorden naar de Ware Kracht, die het wezen van de Duistere bleek te zijn, veroorzaakten ze een Bres in zijn kerker. Hierdoor kan hij de wereld aanraken. Als de Bres niet gedicht wordt dan zal hij uiteindelijk ontsnappen. De Herrezen Draak is de enige die het tegen hem kan opnemen en die de Bres mogelijk kan herstellen.

De Verzakers
De Verzakers zijn mannelijke en vrouwelijke geleiders die ooit de kant van de Duistere kozen en die hem sindsdien dienen. Deze term wordt gebruikt voor de dertien sterksten die samen met de Duistere opgesloten werden door Lews Therin. Hoewel ze daarbij spoorloos verdwenen worden hun daden en namen nog steeds herinnerd. Als de zegels die hen gekerkerd houden verzwakken, zullen ze ontsnappen.
De Verzakers worden sterk geleid door egoïsme. Ze verlangen naar macht, eer, wraak of onsterfelijkheid. Ze spannen tegen elkaar samen omdat ze de Nae’blis willen worden, de Uitverkorene die rechtstreeks onder de Heer van het Duister staat. De Duistere moedigt hun onderlinge strijd aan omdat hij wil dat enkel de sterksten hem dienen. 

Trolloks
Trolloks zijn wezens die op mensen lijken en die tevens dierlijke kenmerken hebben. Ze hebben vaak een snuit of een bek, hoeven of veren en grote handen. Trolloks zijn ongeveer even groot en sterk als Ogier, maar ze zijn veel wreder. Ze waren bedoeld als een soort supersoldaten die gemaakt werden om de legers van de Duistere aan te vullen. Ze zijn echter niet erg slim, waardoor het vooral goede vechters zijn. Hoewel Trolloks erg bloeddorstig zijn en ze van geweld houden zijn ze ook laf en zullen ze altijd kiezen voor zelfbehoud. Het is daarom nodig dat ze geleid worden door een Myrddraal die voorkomt dat ze vluchten tijdens gevechten.

Myrddraal
Myrddraal of Schimmen zijn afstammelingen van de Trolloks die zijn teruggefokt naar het menselijk ras dat gebruikt is om de Trolloks te scheppen. Ze zien eruit als mannen op paarden die geen enkel geluid maken en ze dragen een mantel die niet beweegt in de wind. Myrddraal zien zo scherp als een arend, zowel overdag als ’s nachts, maar ze hebben geen ogen.
Weinig dingen zijn zo gevaarlijk als vechten tegen een Schim. Myrddraal kunnen Trolloks aan zich binden en zo een hele vuist aanvoeren in de strijd. Als een Myrddraal sterft dan sterven ook alle Trolloks die aan hem gebonden zijn.

Wil je meer lezen over de wereld van Het Rad des Tijds? Sla de appendices van de boeken erop na, struin online wat rond of lees The Wheel of Time Companion. Of begin gewoon in de serie en geniet van het mooie verhaal.

Wat vind jij van de wereld van Het Rad des Tijds? Heb je de boeken al gelezen of ben je er nu nieuwsgierig naar geworden? Laat het ons hieronder weten.

Lees hier de vorige aflevering van Magic Monday, over De drakenrijders van Pern.