Als afsluiter van het Stephen King weekend bespreken Reader Lieke en SFFclublid/Reader Demi een aantal verfilmingen van King boeken en onze mening - maar misschien nog belangrijker, de mening van King - over deze films. Zijn Kings boeken onverfilmbaar of zitten er toch een aantal pareltjes tussen?

Shawshank Redemption - Demi

De film zag ik al half toen ik een jaar of tien was. Mijn ouders keken de film op tv en ik weet nog dat ik het vrij eng vond - vooral de scène waarin een van de gevangenen in het donker wordt opgewacht door een gevangenenbewaarder en in elkaar geslagen wordt. Ik keek de film dus niet echt, maar af en toe ving ik een scène op als ik van mijn boek (waarschijnlijk een deel van Harry Potter in die tijd) durfde op te kijken. 

Jaren later werd ik een steeds grotere Stephen King fan en verslond ik zijn boeken. Vorig jaar kreeg ik toen Different Seasons voor mijn verjaardag, waarin een kort verhaal genaamd Rita Haysworth and the Shawshank Redemption zat. Ik begon gelijk met dit verhaal en binnen een dag had ik het uit. Ik herkende veel van wat ik toen al die jaren terug had opgevangen van de film, maar nu had ik context. En wát een goed verhaal was dit. Het is niet bepaald origineel om over een man in de gevangenis te schrijven die onschuldig is, maar King weet er toch een bijzondere draai aan te geven. Je begint mee te leven met de mannen waarmee hoofdpersoon Andy bevriend raakt. Vooral Red, één van de weinige gevangenen die niet beweerd onschuldig te zijn, is een personage die je bijblijft. Door de jaren heen weet Andy kleine overwinningen te halen binnen de gevangenis zodat het leven van de gevangenen nét iets verdraagbaarder wordt. Door zijn voormalige baan als bankmedewerker begint hij een belangrijke rol te krijgen als belastingadviseur van de gevangenenbewaarders. Zo krijgt hij meer privileges en weet hij ook meer voor elkaar te krijgen. Tot die ene dag arriveert en blijkt waar Andy al die jaren écht mee bezig is geweest, zonder dat iemand ook maar iets had vermoedt...

Ondanks dat dit korte verhaal heel goed is, is de film bij wijze van uitzondering net wat beter. Het vult veel van de gaten in van het korte verhaal en is verder heel trouw aan het bronmateriaal. De personages zijn goed gecast en de film is op een sympathieke, maar niet oversentimentele manier gefilmd. Perfect dus voor dit verhaal. Interessant is ook dat deze film al jarenlang op nummer 1 staat in IMDB's best movies of all time. Nog boven de eerste twee Godfather films. Of je het hier nu mee eens bent of niet, de film blijft één van de beste verfilmingen ooit en dankzij de thema's van hoop en vriendschap in een hopeloze plek blijft het een film die relevant blijft. Stephen Kings eigen oordeel?

"When I first saw it, I realized he'd [Frank Darabont] made not just one of the best movies ever done from my work, but a potential movie classic. That turned out to be the case, but he continued working almost up to the moment the film was released. (...) He's gone on to make other great films, two from my work, I'm happy to say, but Shawshank is its own thing--an American icon--and I'm delighted to have been a part of it."

- Stephen King in 2014, ter gelegenheid van het 20ste jubileum van de film.

Stand By Me - Lieke 

Stand By Me is misschien wel mijn favoriete verfilming van een boek van King. De novelle, ‘The Body’ uit de bundel Different Seasons, is ook goed, maar de film tilt het bronmateriaal naar een hoger niveau. King is het trouwens met me eens, want naar verluidt noemde hij de verfilming: “The finest thing that’s ever been made of my work.”

Gedurende een lang, heet weekend gaan vier vrienden van twaalf jaar oud eropuit om een lichaam te vinden, want ze hebben gehoord dat een jongen is aangereden door een trein. Dat is eigenlijk het hele plot, maar King en de regisseur van de film, Rob Reiner, doen er zoveel mee. Het nostalgische effect – boek én film worden verteld vanuit het perspectief van een van de vrienden, Gordie, als schrijver op middelbare leeftijd – is verpletterend. De boodschap is niet zozeer dat vroeger alles beter was, maar dat alles op die leeftijd intenser is. Vooral de vriendschap tussen de vier jongens is ijzersterk en levensecht.

King zou King niet zijn als hij de personages niet blootstelde aan de meest hartverscheurende dingen. Gordie wordt na de dood van zijn oudere broer bijkans genegeerd door zijn ouders, zijn beste vriend Chris is al bij voorbaat verdacht vanwege zijn criminele ‘white trash’ familie en de vader van Teddy heeft PTSS en is gewelddadig. Vern komt er het beste vanaf; al is hij dik en onzeker. Aan het einde van de novelle lepelt King er nog een lading ellende bovenop. Reiner houdt zich in, maar dat maakt het slot van de film niet minder tragisch.

Ik denk niet dat ik ooit een mooiere, meer realistische, bitterzoete film over opgroeien heb gezien.

"I never had any friends later on like the ones I had when I was twelve. Jesus, does anyone?"

IT (2017) - Demi

IT kan bij vlagen schokkend en walgelijk worden genoemd, maar het is tegelijkertijd ook een sterk verhaal over het opgroeien van kinderen en de trauma's die zij moeten verwerken. De tijdlijn van de kinderen vind ik leuker dan die van de volwassenen, maar al met al is dit boek absoluut één van Kings beste werken. 

De verfilming van 2017 was een goede, betrokken poging om het monster van een boek op het witte doek te krijgen op een manier die trouw blijft aan het bronmateriaal, maar toch ook nieuwe elementen vindt die beter werken in onze huidige tijd. Het was geen film die je de stuipen op het lijf jaagt en het voelde allemaal een beetje houterig en versneld aan. Dit is echter onvermijdelijk wanneer je kijkt naar de korte tijd die de regisseur heeft om een groot verhaal op een goede manier te vertellen. Je zou kunnen zeggen dat het misschien beter was geweest als het boek in een serie was gemaakt, maar zelf denk ik niet dat het boek geschikt is als serie. Er zijn te veel 'rustige' momenten die zich niet lenen voor een serie waarin je als kijker overtuigt moet worden om verder te kijken. IT is veel meer dan een horrorverhaal - het is een verhaal over opgroeien, trauma's verwerken, angsten overwinnen en je onschuld verliezen. De film doet een aardige poging om al die leden van de Losers Club een eigen stem te geven, maar het blijft een onderbelichte film. Als King fan zul je deze verfilming wellicht wel tot één van de betere verfilmingen van Kings werk zien. Ikzelf vermaakte me prima tijdens de film en ik genoot van de humoristische momenten in de film. Een hoogtepunt was toch wel Eddie, die vaak de anderen waarschuwde voor onsanitaire situaties, en niet een maar twéé 'fanny packs' bij zich droeg met medische spullen die hij onderweg nodig zou kunnen hebben. Gekoppelt met zijn hoge jongensstem en bloedserieuze gezichtsuitdrukking was hij echt hilarisch. Tot je zijn moeder ziet en langzaamaan begrijpt hoe Eddie de nerveuze, ziekelijke jongen is geworden die hij nu is. 

Conclusie: de film kan niet tippen aan het boek, maar dat is eigenlijk in (bijna) alle gevallen zo. (Voor één van die uitzonderingen: zie hierboven!) De Losers zijn goed neergezet. Het is onvermijdelijk echter dat de diepgang mist, en veel iconische scènes missen. Wel is het een enorm pluspunt dat al het dierenleed en DE scène in het riool zijn weggelaten. Ik ben benieuwd naar IT: Chapter Two, zoals de tweede film zal heten. En Stephen King zelf? die zei het volgende:

"I had hopes, but I was not prepared for how good it really was. It’s something that’s different, and at the same time, it’s something that audiences are gonna relate to. They’re gonna like the characters. To me, it’s all about character. If you like the characters… if you care… the scares generally work."

Benieuwd naar de boek vs film van IT? Klik dan hier!

The Shining - Lieke

Laat ik beginnen met een bekentenis: ik heb The Shining niet onder ideale omstandigheden gekeken. Tegen middernacht. Stikdonker en stil. Ouders niet thuis. Een film over een man die langzaam zijn verstand verliest als hij met zijn vrouw en zoon in de wintermaanden een verlaten, boosaardig hotel moet onderhouden. Alle ingrediënten aanwezig (of afwezig) om eens lekker te kunnen griezelen, zou je denken. Helaas was mijn broer er wel en wij delen een familietrekje: horror werkt soms op onze lachspieren. Dat effect wordt nog eens versterkt als we samen zijn. Zo ook bij het kijken van The Shining. We hebben ons er werkelijk doorheen gelachen. Vooral de scène waar Jack Wendy ervan probeert te overtuigen om de basketbalknuppel aan hem te geven, was favoriet. Wij lagen dubbel. In de verfilming is Wendy dan ook bloedirritant.

Stephen King is het daarmee eens. Ook met de casting van Jack Nicholson als Jack Torrance was hij niet blij. Daar kan ik me wel in vinden. Je kunt moeilijk naar totale waanzin toewerken met een acteur die er al permanent uitziet alsof hij thuishoort in een dwangbuis. Het hielp ook niet dat Nicholson toendertijd met name bekend was van de film One Flew over the Cuckoo's Nest. Kings grootste probleem met de film van Stanley Kubrick is dat het niet dezelfde verhaal vertelt als het boek:

“Kubrick just couldn’t grasp the sheer inhuman evil of The Overlook Hotel. So he looked, instead, for evil in the characters and made the film into a domestic tragedy with only vaguely supernatural overtones.”

Nou ja, het boek bevat beide elementen. Lang voordat de familie het Overlook betreedt, is Jack Torrance al een verbolgen, gewelddadige alcoholist. De horror in The Shining gaat over huiselijk geweld én een kwaadaardig hotel, maar vooral over wat er gebeurt als die twee bij elkaar komen. Zo verkeerd heeft Kubrick het dus niet gezien, denk ik. Mijn grootste probleem met de film is dat hij simpelweg niet zo eng is als het boek. De bewegende heg-dieren en de betonnen tunnel in de speeltuin zijn veel angstaanjagender dan een met een bijl zwaaiende Jack. De film mag dan iconisch zijn; het boek laat je pas echt bibberen!

Heb jij ooit een verfilming gezien van een Stephen King boek? Zo ja, wat vond je ervan (eventueel in vergelijking met het boek als je dat hebt gelezen)?