In de Week van het Beeldverhaal besteedt de Hebban Scifi & Fantasy Club van Tien speciale aandacht aan getekende verhalen in al hun vormen. We duiken in de wereld van strips, comics, manga’s, graphic novels en cartoons. In dit artikel belichtten we de stripcultuur. Hoe ziet het striplandschap eruit? Waarom heeft Nederland zo’n moeizame relatie met het beeldverhaal? Wat doet België beter?

Boekjes zonder enige waarde

In 1948 riep de heer F.J.Th. Rutten, minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, op tot het verbieden van strips in Nederland. Hij schreef scholen en gemeentebesturen aan en op 25 oktober verscheen in de kranten zijn bericht over: “Deze boekjes, die een samenhangende reeks tekeningen met een begeleidende tekst bevatten, zijn over het algemeen van sensationeel karakter zonder enige andere waarde.” Hij gaf aan het te betreuren dat uitgevers van deze verwerpelijke boekjes niet strafrechtelijk vervolgd konden worden. Ook vond dhr. Rutten het jammer dat papier vrij beschikbaar was op de vrije markt, anders viel het te overwegen om drukkerijen hun papier te ontzeggen. Het was nog maar twee jaar geleden dat de eerste Nederlandstalige Kuifje was verschenen. Terwijl in Amerika strips als Captain America gebruikt waren om soldaten te werven voor de zeer recente wereldoorlog en Wonder Woman in de winkels lag als rolmodel voor jongens en meisjes, moest je in Nederland je strips heel goed verstoppen. ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg,’ heeft veel invloed gehad op ons leesgedrag.

Strips in de lage landen

Nederland begint langzaam op te krabbelen van zijn stripschaamte. In de jaren tachtig nam de populariteit van strips enigszins toe. Vooral kinderen konden genieten van tijdschriften als Eppo, Sjors en Sjimmie en Donald Duck. De volwassener strips waren slechts voor een select clubje. Dankzij series als The Big Bang Theory zijn we de nerd-cultuur steeds meer gaan waarderen. Veel films en series zijn gebaseerd op Amerikaanse en in mindere mate, Europese en Japanse strips. Zo ontdekken we langzaam wat ze in België al jaren weten: strips zijn leuk. In België staan zelfs in de kleinste boekhandel de kasten er vol mee. Hier zijn vooral de familiestrips terug te vinden. Strips zoals Kiekeboe, F.C. De kampioenen, Jommeke, Urbanus en Suske en Wiske zijn verhalen voor het hele gezin. De kleintjes kunnen smullen van de verhalen en voor de ouders zitten er genoeg knipogen in. Ze worden in grote getale verkocht en er verschijnen twee of meer stripboeken per jaar. De meeste reeksen lopen dan ook op tot in de honderden albums. In Nederland mag een verhaal van geluk spreken als er 5000 exemplaren van worden verkocht. In Brussel kun je wandelen langs muren van bekende strips en de kust bij Middelkerke wordt gesierd door standbeelden van stripfiguren.

Boekjes met waarde

Stripboeken zijn natuurlijk meer dan kinderachtige verhalen. Voor wie het aandurft eens wat nieuws te proberen zijn er volwassen strips met ongekende diepgang. Historisch gezien zijn beeldverhalen de oudste verhalen. Ook in recente geschiedenis kennen ze hun waarde. Toen de wereld moeilijk te bereizen was liet Kuifje lezers de wereld zien. Toegegeven, vaak met stereotypes die vandaag de dag niet meer door de beugel zouden kunnen. Strips werden gebruikt om mensen te overtuigen om op te komen voor vrijheid. Natuurlijk laat elke strip je opnieuw wegdromen en glimlachen. Laten we niet vergeten dat de afbeeldingen ook gewoon mooi kunnen zijn. Sommige strips zijn een visueel cadeautje, gemaakt door echte kunstenaars Alsof je door een museum mag lopen dat tegelijk een meeslepend verhaal vertelt. Ze doen bovendien wat een schrijver van boeken niet zou kunnen. Waar een auteur pagina’s vol saaie opsommingen nodig heeft om een wereld of personage te beschrijven kan een strip het je laten zien. Op elk plaatje kan een wereld worden weggezet die tot leven komt. Met kleding, architectuur, cultuur, alle lagen die een wereld echt laten voelen. Voor een strip is dat alleen nog maar het decor! Een beeld zegt meer…

Wil je meer?

Voor iedereen is er wel een beeldverhaal. Laat je informeren bij je lokale stripwinkel. Het zijn stuk voor stuk kanjers. Enkele voorbeelden in Nederland:

• De Stripspecialist (Breda)
• Yendor (Rotterdam)
• Mijn persoonlijke favoriet: Señor Hernandez (Nijmegen) zelfs de naam is geweldig!

België:

• Mekanik (Antwerpen)
• Slumberland (Brussel) nabij het Stripmuseum
• Mijn nummer twee: De Striep (Brugge) rokerig en knus

Naast stripwinkels zijn er natuurlijk de verschillende stripbeurzen. Laat Comic Con links liggen als je meer wilt dan flanerende cosplayers, maar bezoek 14 of 15 oktober het Stripfestival in Breda. Wie weet kom ik je daar tegen.

Wat vind jij van strips? Zijn ze kinderachtig of kunnen ze net zo goed zijn als boeken?

Door: Toon van Miert 
Twitter/Instagram: @toonvanmiert / @TvMiert