Het was in februari 2019 dat Rosamunde Pilcher overleed en dat wij van de Feelgood Club een blog over haar en haar boeken plaatsten. Een schrijfster die duidelijk haar sporen had nagelaten op het gebied van mooie familieromans, want we kregen enorm veel reacties. Het boek De Schelpenzoekers werd regelmatig genoemd en het plan om dat boek te gaan herlezen kwam op bij een aantal van onze volgers. Dat idee werd opgepikt door andere lezers en door Marieke van de Feelgood Club met als resultaat een groepsread door de vrienden van de Feelgood Club.

- door Marieke -

Kasten werden overhoop gehaald, kringloopwinkels werden onder de voet gelopen en ouders werden ingeschakeld. Alles om maar een exemplaar van De Schelpenzoekers in handen te krijgen. Rosamunde Pilcher schreef het namelijk al in 1988! Daarna werd het ook vertaald naar het Nederlands en kende het verschillende drukken. Het blijkt zelfs te zijn uitgegeven onder de titel Cirkels in het zand. En dus hebben de lezers verschillende covers in handen, maar het verhaal is gelukkig hetzelfde in alle uitvoeringen.

Korte samenvatting

Penelope Keeling, dochter van een kunstschilder, kan terugblikken op een rijk en veelbewogen leven. Na een heerlijke, onbezorgde jeugd werd zij volwassen tijdens de bittere jaren van de Tweede Wereldoorlog, waarin ze zowel haar man als haar minnaar verloor. Maar ze is nooit bij de pakken neer gaan zitten en heeft haar eigen, artistieke weg gezocht. Penelope heeft drie geheel verschillende kinderen grootgebracht. Nancy, haar zorgeloze dochter, Noel haar hebzuchtige zoon en Olivia, haar 'speciale' dochter. Penelope houdt van haar kinderen en heeft geleerd ze te accepteren zoals ze zijn. Maar de onderlinge relaties komen onder hevige druk te staan als Noel en Nancy ontdekken dat het liefste bezit van hun moeder, het schilderij De schelpenzoekers van Penelope's vader, inmiddels een fortuin waard blijkt te zijn. Penelope is de enige die het tij kan keren, maar durft zij een moedige beslissing te nemen? De schelpenzoekers is een veelzijdige, meeslepende roman, even warm en wijs als Penelope zelf.

Samen lezen

Het was nog niet zo eenvoudig, want waar de een het boek zo uit de kast kon trekken, was het voor de andere even speuren naar een exemplaar. Ook het lezen ging niet bij iedereen even vlot, het hebben van genoeg leestijd is essentieel en het boek komt wat traag op gang. Maar we besloten om ieder op eigen tempo te laten lezen. Wie klaar was leverde een stukje tekst in over het verhaal, de personages en de leeservaring, zodat Marieke er een blog van kon maken. En ook de lezers die het niet helemaal uit kregen, leverden toch nog een bijdrage voor de blog.

Tijdens het lezen hielden we elkaar wel op de hoogte in het Feelgood Café, de ideale plek om lekker te kletsen over boeken en aanverwante dingen. Zo bleek dat iedereen wel kon genieten van het verhaal, maar dat het boek wel erg langzaam werd opgebouwd. De eerste hoofdstukken gaan dan ook traag, maar eenmaal over de helft van deze dikke roman leest het beter. Feit blijft dat Pilcher alles ontzettend uitgebreid beschrijft en dat de hoofdstukken daardoor erg lang zijn.

De lezers

Uiteindelijk hebben we het boek met negen personen gelezen: Ideke, EllyK, Barisca, Celesta, Stefanie, Amarins, Francisca, Martha en Marieke, waarvan twee nog in het boek bezig zijn als deze blog online gaat.

De Schelpenzoekers groepsread

De cover

Van alle verschillende covers die te zien zijn in de banner van dit artikel, kom de lichtgele cover met de titel in het rode kader en een illustratie / schilderij van mensen het meest voor.

Barisca zegt: De kaft is lichtgeel, als het zand van Cornwall. Het schilderij dat er op staat, laat een park zien. Het laat geen schelp of Schelpenzoekers zien. Terwijl de titel en het boek over de Schelpenzoekers gaan. Celesta heeft dezelfde cover: Ik vind het eigenlijk nog steeds best een mooie kaft. Ik vind het niet echt een kaft die erg ouderwets aandoet. Stefanie heeft een speciale uitgave: Het gaat hier om een jubileumeditie uitgegeven ter ere van het 20-jarig bestaan van deze klassieker. Op de kaft staat een tekening van vier kinderen in het wit gekleed die schelpen aan het zoeken zijn op het strand. Het zou zomaar een afbeelding kunnen zijn van het schilderij waarover het boek gaat. Zelfs het rode emmertje is afgebeeld ! Ideke heeft ook een afwijkende cover: Op mijn versie staat een strand waarop een dame met hondje en een grote schelp in een cirkel. Duidelijk een nieuwe kaft, afwijkend van de standaard omslagen van vroeger. Eerst was elke omslag twee vierkanten in elkaar gehaakt. Daaraan kon je de boeken van haar herkennen. 

Het verhaal

De rode draad in het boek is het schilderij De Schelpenzoekers. Het is geschilderd door Lawrence Stern, de vader van Penelope en het is altijd in haar bezit geweest. Inmiddels is het heel veel geld waard, wat haar kinderen wel zouden kunnen gebruiken. Maar eigenlijk is dit boek het levensverhaal van Penelope.

Stefanie: Het boek gaat niet enkel over dit schilderij. Het is eerder het leven van Penelope Keeling dat hier uitgebreid omschreven wordt. Het neigt zelfs af en toe naar een historische roman. Celesta: Het leest toch vooral een beetje als het levensverhaal van Penelope, maar dat vond ik echt genieten! Wat een innemende vrouw, heerlijk eigenwijs en trekt haar eigen plan, ik hou er van! Martha: De titel van het boek is opgehangen aan het schilderij van Penelope’s vader Lawrence waarin hij haar moeder en haarzelf als kind heeft geschilderd op zoek naar schelpen op het strand. Zijn schilderijen zijn in de huidige tijd van het verhaal veel geld waard. Geld dat onder andere haar zoen Noel en haar dochter Nancy goed kunnen gebruiken. Barisca: Dit boek speelt zich af rond haar 64e wanneer er verschillende dingen gebeuren: Penelope heeft een hartinfarct gehad, haar vaders werk komt weer in de mode en wordt kostbaar en twee van haar drie kinderen willen dat zij het werk van haar vader verkoopt om het geld. Vooral het schilderij De Schelpenzoekers is veel waard. Penelope heeft nog nooit iets om geld gegeven, nu ook niet. Ideke: De titel in combinatie met de cover doet denken dat het verhaal zich aan een strand afspeelt, maar in werkelijkheid gaat het over een schilderij. Dit schilderij, het laatste wat haar vader heeft geschilderd en aan Penelope heeft geschonken, loopt als een rode draad door het levensverhaal van Penelope. Het heeft haar in de loop der jaren troost en een zeker onafhankelijkheid geboden.

Het verhaal heeft twee tijdlijnen, in het heden en in het verleden.

EllyK: Penelope is een vrouw van begin 60, die vol in het leven staat. Een beetje onconventioneel is en een pittig karakter heeft. Het heden wordt afgewisseld met het verleden en dat wordt prachtig in het verhaal verweven. En speelt zich af deels in Londen, ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en deels in Gloucestershire. Marieke: Het is een boek met twee tijdlijnen, waarbij het verleden van Penelope een belangrijke rol speelt. Als lezer krijg je zo een goed beeld van deze bijzondere vrouw en de keuzes die ze maakt.

Opbouw van het boek

In het boek heeft elk hoofdstuk de naam van een personage die in dat hoofdstuk ook een grote rol speelt naast Penelope. Over het algemeen zijn de hoofdstukken vrij lang en er wordt afgewisseld tussen heden en verleden.

Francisca: Het boek vertelt het verhaal van Penelope's leven. Via een soort van flashbacks in diverse hoofdstukken die elk ook een tweede persoon in de hoofdrol zetten. Omdat de verhalen van de diverse personen soms kort en soms lang zijn wisselen de hoofdstukken ook flink van lengte. Door de verschillende hoofdstukken krijg je een mooi beeld van het bewogen leven van Penelope dat ups en downs kende maar  absoluut niet saai was. Stefanie: Rosamunde neemt heel mooi de tijd om haar verhaal te vertellen. Elk hoofdstuk heeft een personage als titel en onderwerp en in de volgende hoofdstukken komen de vorige personages vaak terug. Dat zorgt ervoor dat je alle personages heel goed leert kennen en het gehele verhaal langzaam uit de doeken wordt gedaan. Ideke:  In de proloog maken we kennis met de hoofdpersonage Penelope, de moeder van Nancy, Noel en Olivia. Ze wordt gelijk neergezet als een sterke dame met een eigen wil. Daarna worden de andere personages beschreven, ieder in een apart hoofdstuk. Als het ware wordt er een spinnenweb geweven om het levensverhaal van Penelope. Ieder hoofdstuk, ieder personage is een nieuwe draad in het verhaal. Elke persoon krijgt een goede beschrijving van zijn/haar verhouding ten opzichte van Penelope.
.

Personages

In het boek De Schelpenzoekers maken diverse personages hun opwachting. Zoals hierboven staat beschreven heeft elk hoofdstuk de naam van een personage. Allemaal krijgen ze de ruimte om van zich te laten horen. Maar het is hoofdpersonage Penelope die al snel de harten van de lezers weet te veroveren.

Celesta: Penelope heb ik vrijwel direct in mijn hart gesloten. Zij heeft me vanaf de eerste bladzijde geboeid. Ik heb meegeleefd met haar jeugd, de eerste jaren als jonge moeder, haar vallen en opstaan, haar verdriet en vreugde. Marieke: Wat een sterke vrouw met een groot hart, ik heb grote bewondering voor haar.

Penelope heeft drie kinderen, Nancy, Olivia en Noël, alle drie totaal verschillend. Nancy en Noël zijn behoorlijk egoïstisch, maar Olivia is gelukkig totaal anders.

Francisca: In de eerste drie hoofdstukken leren we de drie kinderen van Penelope kennen, Nancy de oudste, Olivia die een jaar of vier jonger is en Noel die tien jaar jonger is. Dat de kinderen verschillen van elkaar is al snel duidelijk, je zou zelfs denken dat ze wellicht niet dezelfde vader hebben. Celesta: Ik verkneukelde me om de manier waarop Penelope Nancy en Noel van repliek diende en uiteindelijk haar eigen gang ging, waarmee ze hen enorm tegen de haren in heeft gestreken. Hun verdiende loon, want voor die twee kon ik weinig sympathie opbrengen. Dochter Olivia daarentegen vond ik een fijn personage. Barisca: De enorme hebzucht van twee van de drie kinderen van Penelope stond me enorm tegen. Vooral dat ze de waarde van immateriële zaken niet zagen, negeerden. Daardoor kreeg ik een afkeer van ze. Voor mij was het moeilijk voor te stellen hoe een warme persoon als Penelope het niet was gelukt haar warmte over te brengen aan haar kinderen. Terwijl Olivia, de middelste dochter, die een heel ander leven leidde dan haar moeder, wel oog had voor haar moeder.

Een boek geschreven in 1988

Wanneer een boek dertig jaar oud is, kan het bij het lezen nogal gedateerd of traag overkomen. Hoe is dat bij De Schelpenzoekers?

Francisca: Doordat het grootste deel van het boek zich in het verleden afspeelt merk je bijna niet dat het heden in het boek ook al zo’n dertig jaar geleden plaatsvond. Er was maar een zin waardoor ik dat echt merkte: dat gezegd werd dat het voordeel van reizen met een trein was dat je niet gestoord kon worden door de telefoon. Dat is tegenwoordig helaas niet meer zo of je moet in de stiltecoupé gaan zitten, maar zelfs daar heb ik mensen horen telefoneren. Martha: Wat me nu gelijk opviel was dat iemand van in de 60 als oud wordt gezien. Terwijl tegenwoordig mensen van die leeftijd en zelfs ouder nog volop in het leven staan. Amarins Ik vind het lange hoofdstukken met erg veel informatie, naar mijn mening soms te veel. Het voelt als langdradig. Het is jaren geleden dat ik andere boeken van haar las, maar het langdradige heb ik nooit ervaren. [..] Het verhaal gaat erg langzaam. Tegenwoordig hebben we meer vaart in de verhalen waardoor het je meestal ook sneller pakt. Het taalgebruik in het boek is prima, daaraan merk je niet meteen dat het al een verhaal is uit 1987. Ook worden de personages mooi omschreven. Stefanie: Het moet op de een of andere manier rustig gelezen worden. Net als de tijd waarin het geschreven is. Toen ging ook alles nog niet zo snel als nu.

De schrijfstijl

Het boek is goed te lezen, ook al is het al dertig jaar oud. Pilcher weet de sfeer goed neer te zetten en de personages goed uit te werken en het leest langzaam maar heerlijk weg.

Barisca: Prachtig geschreven, vol gevoel. Ze kan als geen ander sfeer beschrijven. Al lezend worden alle zintuigen geprikkeld. Het verhaal slurpt de lezer op, het is zó beeldend beschreven. EllyK: Korte zinnen en een hele fijne schrijfstijl. Stefanie: Het is totaal niet vergelijkbaar met de schrijfstijl van de huidige succesvolle schrijvers (zoals Lucinda Riley). Maar daarom niet minder mooi. Een echte klassieker dus. Francisca: De schrijfstijl deed mij wel wat denken aan die van Barbara Taylor Bradford en Barbara Bickmore. Wellicht omdat ik van beiden ook een boek ken wat een kroniek van het leven van een sterke vrouw betreft?

Conclusie

Bijna allemaal zijn we het er over eens: De Schelpenzoekers is een prachtig tijdloos boek, dat langzaam moet worden gelezen zodat alles wat Pilcher erin heeft gestopt er ook uit komt. Bijzondere personages, mooie omgeving en een prachtig levensverhaal.

Francisca: Ik ga zeker vaker een boek van deze auteur lezen, in het begin kwam het enigszins langzaam op gang, maar het was later niet weg te leggen. Amarins (heeft het boek nog niet uit): Dat dit boek één van de allergrootste bestsellers aller tijden schijnt te zijn kan ik op dit moment nog niet begrijpen. Maar ik ga het zeker uitlezen want ik ben toch wel heel nieuwsgierig hoe het verhaal gaat aflopen. Martha (is ook nog aan het lezen): Ik ga hem uitlezen, want ik zat gelijk in het verhaal. Celesta: Ik ga absoluut meer herlezen van Rosamunde Pilcher, want ik geniet nog altijd van haar schrijfstijl en de prettige karakters. Lekker lezen, tijdens mijn vakantie, wanneer ik de tijd aan mezelf heb, geen haast heb en dus wéken kan doen, over deze ‘slow’ boeken! Stefanie: Het boek was door mij nog niet uitgelezen toen ik dit artikel schreef. Ik kan het ook niet snel even uitlezen. Dat zou ook zonde zijn; daarvoor is het verhaal veel te mooi. Barisca: Het was goed dit boek weer te lezen. Toen ik dit boek las, zal ik begin 20 geweest zijn. Sommige dingen kon ik me herinneren, andere stukken wist ik niet meer. Het verhaal heb ik ook iets anders ervaren. Nu las ik hoe de hang naar geld alles kapot maakte, dat was in herinneringen aan dit boek niet zo bijgebleven. EllyK: Dit verhaal laat je beseffen, dat het verstandig is om zaken van belang tijdig te regelen. Dat je je momenten moet pakken en niet uitstellen.  Dat het geluk je zomaar kan ontglippen. Ik heb ontzettend genoten van dit, soms emotionele,  verhaal.  De karakters zijn heel goed uitgewerkt. Volledig geloofwaardige gebeurtenissen en emoties. Een verhaal met een gouden randje!! Marieke: Met veel plezier heb ik dit boek gelezen, hoewel het af en toe wat traag was heb ik genoten van de mooie uitwerking van de personages en de zorgvuldige opbouw van het verhaal. Ideke: Ik ben blij dat ik mijn ‘vroegere’ favoriete schrijfster weer herontdekt heb. De schelpenzoekers is een warme, liefdevolle roman. Het is een compleet verhaal, op een bijzondere wijze geschreven. Daarom mijn waardering van 5 sterren!

Met negen vrienden van de Feelgood Club lazen we samen hetzelfde boek. Het was een enorm leuke ervaring en is voor herhaling vatbaar. Heb jij een boek dat je zou willen (her)lezen tegelijk met andere lezers om het daarna terug te zien in een groepsread? Je mag een voorstel doen voor een titel onder deze blog, zodat anderen daar weer op kunnen reageren en wie weet wordt jouw voorgestelde titel dan het onderwerp van een nieuwe blog.