De Week van het Beeldverhaal: Het achterhuis
Warning: als je echt alleen voor feelgood komt, dan wil je dit bericht waarschijnlijk niet verder lezen. Want het boek dat we vandaag bespreken is geen feelgoodboek. Maar de meiden van feelgood lezen bijna allemaal ook andere genre's en dan wil het wel eens voorkomen dat er meerdere zijn die een ander genre boek in huis hebben. Zo ging dat ook met Het achterhuis. Deze graphic novel stond bij Janneke, Renate en Sanne in de kast en ze besloten dit boek met elkaar te bespreken.
De Week van het Beeldverhaal
Deze week is het de Week van het Beeldverhaal. Een initiatief van de SF en Fantasy Club. Van 1 tot en met 7 juli staat de SFF-spot op Hebban volledig in het teken van het getekende verhaal. Stripboeken, graphic novels, comics etc. zetten zij deze week in het zonnetje. En daar doen wij natuurlijk graag aan mee! Wij gingen op zoek naar boeken met plaatjes in combinatie met tekst die zouden passen in het feelgoodgenre. Nu is Het achterhuis natuurlijk niet bepaald feelgood, maar omdat wij al eerder boeken hebben behandeld over de Tweede Wereldoorlog (bijvoorbeerd Oorlogskind en de tip die Janneke van Sanne kreeg) besloten we om deze toch te gaan lezen. Bovendien hebben we dan meteen voldaan aan de Hebban Reading Challenge categorie #4: Een graphic novel.
Over Het achterhuis
Zeventig jaar geleden werd Het Achterhuis voor het eerst gepubliceerd. Ter gelegenheid van dit jubileum verschijnt het verhaal van Anne Frank nu in stripvorm - het resultaat van een jarenlange samenwerking tussen het Anne Frank Fonds Basel en de bewerkers Ari Folman en David Polonsky (beiden bekend van Waltz with Bashir).
Het unieke samengaan van originele tekst en levendige dialogen, in combinatie met de verbluffende tekenstijl, zal jong en oud onmiddellijk aanspreken en raken. Deze stripbewerking is ook bij uitstek geschikt als eerste kennismaking met het onvergetelijke verhaal van Anne Frank.
Acht vragen over Het achterhuis
1. In een graphic novel draait het niet alleen om de afbeeldingen, maar gaat het om het samenspel tussen beeld en woord. Maar beeld is wel heel belangrijk bij een beeldverhaal. Wat vinden jullie van de afbeeldingen?
Janneke: Ik lees echt nooit stripboeken of graphic novels, maar aan deze wilde ik me toch wagen. Bovendien was ik na het volgen van de discussie (zie vraag 4) nieuwgierig geworden. De afbeeldingen vind ik erg indrukwekkend. Mooi en gedetailleerd. Ze geven de sfeer die je ervaart tijdens het lezen goed weer.
Renate: De tekeningen zijn heel mooi gemaakt. Ze laten het verhaal nu op een andere manier zien, door de tekeningen beleef je het verhaal op een andere manier. Sommige tekeningen kwamen ook echt wel binnen, die waren best heftig. Niet te heftig, maar ze gaven goed de sfeer weer van het verhaal en het boek en de blijvende angst die Anne en de andere bewonders moeten hebben gehad zo in het achterhuis.
Sanne: Ik vind de afbeeldingen erg mooi. Een paar jaar geleden had ik niets met graphic novels, ik maak de beelden zelf wel in mijn hoofd, tot ik er toch eens een probeerde. De beelden maken het extra speciaal. Deze afbeeldingen zijn precies en gedetaileerd. Niet grof maar elegant en bevatten humor. Met kleur wordt heel goed sfeer neergezet.
2. In het nawoord valt te lezen dat de schrijver en illustrator ongeveer elke 30 bladzijden uit het dagboek hebben samengevat in één pagina. Wanneer ze alles in stripvorm hadden moeten verwerken, zou het boek meer dan 3500 bladzijden vormen. Heb je Het achterhuis gelezen en heb je door het samenvatten belangrijke elementen gemist? Of wil je nu juist het volledige dagboek gaan lezen?
Janneke: Ik heb Het achterhuis gelezen, maar echt lang geleden. Ik moet eerlijk zeggen dat ik voorafgaand aan het lezen het ook een samenvatting van het boek had verwacht. Dus vond ik het logisch dat niet alles erin verwerkt is. Maar nu ben ik toch wel van plan om de echte versie van Het achterhuis opnieuw te gaan lezen. Hij staat nog in mijn boekenkast.
Renate: Ik heb Het achterhuis op de middelbare school gelezen, denk in de eerste klas, misschien al wel in groep 8, want las toen al heel veel. Maar dat is al zo lang geleden dat ik niet het idee heb dat ik belangrijke dingen heb gemist. Ik vond het erg knap dat ze het op deze manier hebben kunnen doen door ook zo dicht bij het verhaal te blijven. Het maakt wel dat ik toch graag nog een keer Het achterhuis wil herlezen.
Sanne: Het achterhuis heb ik nooit gelezen. Natuurlijk kende ik haar verhaal wel, maar het leek mij altijd zo intiem om een dagboek van iemand anders te lezen. Ik weet ook niet of ik het nu alsnog zou gaan lezen. Ik vind deze graphic novel heel erg mooi, maar ben ergens bang dat het dagboek dan tegenvalt.
3. Een van de belangrijkste redenen om in de graphic novel een samenvatting te maken en er geen omvangrijk boekwerk van te maken, is dat het juist kinderen (die steeds minder lezen en vaker beeldschermen kiezen) moet uitnodigen om het te gaan lezen. Vind je het boek geschikt voor kinderen om te lezen?
Janneke: Volgens de richtlijn is het boek voor kinderen van 12 jaar en ouder net als Het achterhuis zelf. In mijn werk als Informatiemedewerker bij de Bibliotheek krijg ik regelmatig bezorgde ouders of grootouders met de vraag of hun kind van 12 jaar dit al wel kan lezen. Ik probeer ze dan altijd een beetje te helpen met inschatten of hun kind daaraan toe is. Uiteindelijk weten de ouders dat zelf het beste. Maar ik moet zeggen dat ik het stripverhaal een goede voorloper vind, voordat de kinderen het echte boek gaan lezen.
Renate: Voor oudere kinderen vind ik het boek zeker geschikt, verder is het voor volwassenen ook een hele interessante graphic novel. Het is een verhaal dat we moeten blijven vertellen, zodat we deze geschiedenis niet vergeten en mensen niet meer uitsluiten op ras of geloof. Als dit verhaal in deze vorm beter gelezen wordt dan vind ik dat een heel mooi middel. Zo blijft het verhaal toch leven waardoor we de geschiedenis niet vergeten.
Sanne: Voor wat oudere kinderen is het boek inderdaad erg geschikt. Het geeft een goed beeld van de Tweede Wereldoorlog en hoe het voor Joodse mensen was. Het geeft feiten en is daardoor erg leerzaam, zonder te overweldigen. Een mooie kennismaking met dit stuk van de geschiedenis.
4. Er zijn discussies dat je een werk als Het achterhuis niet in een stripvorm mag gieten, het zou niet respectvol zijn. Wat vind je daarvan?
Janneke: De strip is op geen enkel moment niet respectvol. Natuurlijk staat niet alles erin, dat zou veel te veel worden, maar het geeft een goede samenvatting weer van het verhaal. Bovendien als het kinderen helpt met lezen, waarom niet? Helemaal voor kinderen die misschien beter met beeld dan met tekst zijn, geeft deze graphic novel hun ook de kans om kennis te maken met het verhaal.
Renate: Ze hebben het op een respectvolle manier gebracht en zijn toch wel trouw aan het verhaal gebleven. Als je zo'n verhaal op een respectvolle manier brengt, heb ik daar helemaal geen moeite mee. Als het stripverhaal aanzet tot lezen, is het altijd goed.
Sanne: Ook ik vind dat het heel respectvol is gedaan. Als je het nawoord leest geeft het ook nog wat extra achtergrondinformatie. Anne Frank had graag journaliste willen worden en schreef naarmate haar dagboek vorderde steeds beter. Ter nagedachtenis aan Anne Frank en om de geschiedenis niet te vergeten is dit een erg waardevolle manier om een breder publiek te bereiken.
5. Hoe vind je dat Anne Frank is neergezet in het boek?
Renate: Als je de cover ziet heb je weinig tekst en uitleg nodig om te zien dat dit om Anne Frank gaat. Ze is neergezet als een wijs, slim, vlot en totaal niet schuchter meisje die opgroeit in het achterhuis. Wat ze ook doet, ze staat altijd onder een vergrootglas bij haar moeder en mevrouw van Daan, waar ze het gevoel heeft dat ze het nooit goed doet. Ze is neergezet als een meisje van 13 waar iedereen wel iets van herkent.
Sanne: Je zou gedurende het boek haast vergeten dat ze nog maar een kind was. Ze was zo wijs en had een erg sterk analytisch vermogen. Het feit dat ze opgesloten zat in het achterhuis is erg verdrietig, maar ik vond het ook erg verdrietig om te lezen dat haar band met haar moeder zo slecht was. Ook kwam ze erg zwaarmoedig op mij over. Wat heeft dat meiske het verschrikkelijk gehad. Ik kan het niet beschrijven.
Janneke: Ik moet zeggen dat ik haar door de tekeningen soms wat harder vond overkomen, dan wat ik me van het boek kan herinneren. Maar verder kan ik me alleen maar aansluiten bij wat Renate en Sanne hierboven hebben gezegd. Zo slim en pienter meisje en dan zo te moeten leven om te proberen te overleven.
6. Kun je toch nog iets feelgoods zeggen over Het achterhuis?
Janneke: Het is belangrijk dat we verhalen zoals die van Anne Frank blijven lezen en vertellen. Het maakt je dankbaar voor de vrijheid waar we vandaag in leven. De tekeningen vind ik echt prachtig gemaakt en brengen allerlei emoties in mij naar boven. Dat gebeurt bij mij tijdens het leven van een goede feelgoodroman ook.
Renate: De strip was niet weg te leggen, zo mooi gemaakt. Een verhaal wat je echt ontroert, maar ook hele mooie, lieve en grappige tekeningen heeft.
Sanne: Ik ben blij dat ik het boek, dat hier al een half jaar lag, heb gelezen. Ik vind het afschuwelijk wat er is gebeurd in de Tweede Wereldoorlog en verstandelijk weet ik dat er nog steeds veel kinderen slachttofer zijn door oorlog en geweld. Ik voel me erg gezegend met mijn kinderen, wat hebben wij het goed. Ik geef ze vanavond nog een extra knuffeltje.
7. Tot slot: zou je vaker een graphic novel willen lezen?
Janneke: Nee ik niet. Geef mij maar een 'gewoon' boek. Ik wilde dit boek heel graag lezen omdat ik nieuwsgierig was naar hoe het was gedaan.
Renate: Ja zeker. Ik ben van kleins af aan al een enorme stripliefhebber, Kuifje, De blauwbloezen en Suske en Wiske waren niet weg te leggen, nog steeds koop ik altijd de nieuwste Suske en Wiske als die uitkomt. Dus graphic novels ga ik zeker vaker lezen. Zo wil ik bijvoorbeeld heel graag die over Nick Cave lezen. Ben wel benieuwd naar echte feelgood graphic novels.
Sanne: Ja absoluut. Hoewel ik me eerst niet kon voorstellen dat ik het iets zou vinden, vind ik het toch wel heel erg mooi. Ik merk dat ik de beelden bij een graphic novel belangrijker vind dan het verhaal en dat ik een beeldverhaal alleen al zou kopen om de beelden. Ik hoop gauw weer iets te ontdekken.
