Marijke F Jansen is bibliotheekmedewerkster en schrijfster van YA en New Adult boeken. Ze is een enorm voorstandster van diversiteit in boeken. Niet alleen blanke man/vrouw relaties, maar juist divers door gebruik te maken van hoofdpersonen die net even anders zijn, die een andere etnische achtergrond hebben of die kiezen voor een andere relatie dan man/vrouw.

In het voorjaar ontmoette Marieke deze schrijfster op de Romantic Reads middag in Arnhem. Ze maakte kennis met haar boeken en was onder de indruk van de presentatie die Marijke F Jansen hield over diversiteit. In haar boek Liefde op Lowlands die we deze week hebben besproken in de buddy read zit ook een verhaal over lesbische liefde en een verhaal met een biseksueel personage. Daarbij vinden wij dat diversiteit in boeken wel wat meer aandacht mag krijgen.
We zijn dan ook zeer gelukkig dat Marijke F Jansen haar presentatie op onze blog wilde delen.

- door Marieke en Marijke F Jansen

Diversiteit in romantiek door Marijke F Jansen (ook bekend als schrijfster van New Adult onder haar pseudoniem Lily Frank).

Om een verhaal boeiend en geloofwaardig te maken, is het van belang dat karakters levensecht voelen, maar levensecht is niet automatisch divers. Diversiteit in karakters kan ervoor zorgen dat boeken in het romantische genre meer worden dan “simpele romannetjes”.

Op welke manieren kunnen de hoofdpersonen divers zijn?

Waar vaak gebruik van wordt gemaakt zijn blanke/slanke/hetero/gezonde hoofdpersonen in verhalen die zich afspelen in Westerse culturen. Maar waarom? Moeten hoofdpersonen altijd per se blond haar en blauwe ogen hebben, of kan daar mee worden gevarieerd? Het kan juist ook interessant zijn om eens een donkere hoofdpersoon te kiezen of iemand met een Aziatisch uiterlijk.

Lichaamsbouw
Waarom kiezen voor een hoofdpersoon die voldoet aan het ‘standaard schoonheidsideaal'? Er zijn juist heel veel mensen op onze wereld die daar niet aan voldoen en dat maakt ze nog steeds fantastische mensen. Chantal van Gastel bijvoorbeeld heeft een serie boeken geschreven waarin de hoofdpersoon een maatje meer heeft (Zwaar verliefd, zwaar verguld, zwaar beproefd).

Seksuele geaardheid
In romantische boeken wordt maar al te vaak uitgegaan van liefdesrelaties tussen mannen en vrouwen en waarom ook niet. Maar moet een vrouwelijke hoofdpersoon altijd vallen op een mannelijke hoofdpersoon? De wereld zit zo zwart/wit niet in elkaar. Lily Frank en Roos Hart hebben in hun boek Liefde op Lowlands dan ook een verhaal opgenomen waar een lesbische relatie centraal staat en een verhaal met iemand die biseksueel is. 

Gezondheid
Moet een hoofdpersoon op en top gezond zijn? Of kan een handicap iets toevoegen? Wendy Brokers koos voor het laatste en schreef Geluk bij een ongeluk, een boek waarin de hoofdpersoon in een rolstoel zit. Een ander voorbeeld is het boek Een van Sarah Crossan. Dat gaat over de ene helft van een Siamese tweeling; een kijkje in een heel bijzonder leven dat wij ons amper kunnen voorstellen. 

Cultuur
Wij zijn gewend aan onze Nederlandse/Europese cultuur, maar betekent dat dan ook dat verhalen in boeken zich altijd af moeten spelen binnen de Westerse cultuur en/of een Westers gezin? Er is zoveel meer mogelijk. Jen Minkman schreef bijvoorbeeld het boek Schaduw van de Tijd, een verhaal dat zich afspeelt rondom een Indianenreservaat.

Marijke F Jansen waarschuwt voor gebruik van ‘teveel’ aanpassingen, een Afro Amerikaanse hoofdpersoon met een extreem dikke buik op krukken kan net teveel van het goede zijn. Kortom: niet overdrijven, maar zorgvuldig doseren.

Andere Nederlandse schrijfsters die gebruikmaken van diversiteit zijn o.a. Suzanne Peters, Anita Verkerk en de in dit artikel genoemde Jen Minkman, Wendy Brokers, Chantal van Gastel en Lily Frank.

Waarom is diversiteit een goed idee?

• Lezers zoeken vaak naar een stukje herkenning, maar voor mensen die buiten het “standaard hokje” vallen, is die herkenning meestal ver te zoeken. Door hoofdpersonages divers te maken, kunnen minderheden die buiten het meestal gebruikte hokje vallen zichzelf ook herkennen in verhalen. Denk bijvoorbeeld aan het boek Geluk bij een Ongeluk met een hoofdpersoon in een rolstoel.
  
  
• Daarnaast is het ook heel leerzaam. Door te lezen over eigenschappen waar je weinig tot niet mee in aanraking bent gekomen, leer je nieuwe dingen bij. Denk maar aan het boek over de Siamese tweeling.
  
  
• Het is een verrijking van het verhaal. Door het neerzetten van levensechte en diverse karakters, wordt het verhaal rijker en de personages zullen sneller een blijvende indruk achterlaten. Denk opnieuw maar aan het boek over de Siamese tweeling; die hoofdpersoon wil eenmaal in je hoofd toegelaten nooit meer helemaal weg.
  
  
• En niet te vergeten: De maatschappij is ook divers. Het is dus geloofwaardiger als de karakters in de boeken diverser zijn.
  
  

Conflicten

Hoe groter de verschillen zijn tussen de karakters, hoe groter de kans is op conflicten en conflicten leveren spanning op in een verhaal. Een bekende formule die zowel voor de schrijver als voor de lezer goed uitpakt is dan ook ‘conflicten = spanning’.

Research

De schrijver of schrijfster die kiest voor diversiteit moet goed onderzoek doen. Research is van groot belang om geloofwaardig te blijven. Je kunt bijvoorbeeld wel een verhaal schrijven over iemand in een rolstoel, maar als je hier zelf helemaal niets over weet, is de kans dat je verkeerde aannames maakt groot. De kans dat een minderheid zich er dan in herkent is klein en je leert je lezer dan in feite ook niets, omdat wat je beschrijft niet klopt. Dan ga je als schrijver aan je eigen doelen voorbij. “Weet dus waar je over schrijft” en overdrijf niet.

Overmorgen plaatsen wij nog een artikel over diversiteit. Tinteling Romance komt namelijk deze maand met een nieuwe speciale boekenlijn. Houd onze blog in de gaten!

Wat vind jij van diversiteit in boeken? Waar zou je graag eens over willen lezen in een boek, of is er een bepaald type hoofdpersoon die je graag eens in een boek zou willen zien verschijnen? Wij zijn benieuwd.