Helma, Diana, Janneke, Mandy, Renate en Sanne mochten Witte chrysant van Mary Lynn Bracht lezen. Een historische roman die ons direct aansprak bij het lezen van de omschrijving van het boek. In dit artikel kon je al zien hoe onder de indruk we alleen al waren van het omslag. Vandaag vertellen we je wat we van het verhaal vonden. 

Door Janneke

Over het boek

Korea, 1943. Het land wordt al jaren bezet door Japan. Hana en haar kleine zusje Emi wonen op een eiland voor de zuidkust, waar ze deel uitmaken van de haenyeo, de vrouwen die voor de kost duiken naar zeeoren. Als Hana duikt, houdt Emi de wacht. Wanneer Hana vanuit zee een Japanse soldaat op haar zusje ziet aflopen, zwemt ze snel terug naar de kust. Net op tijd kan ze haar zus waarschuwen dat ze zich moet verstoppen, en Hana wordt zelf in haar plaats meegenomen. Ze wordt gedwongen om als troostmeisje te werken. Maar haenyeo zijn sterke vrouwen - Hana is ervan overtuigd dat ze zal ontsnappen. 

Over de auteur

Mary Lynn Bracht is van Koreaanse komaf en woont in Londen. In 2002 bracht ze een bezoek aan het dorpje in Korea waar haar moeder was opgegroeid en hoorde daar voor het eerst over de troostmeisjes. Witte chrysant is haar debuutroman en is gebaseerd op de verhalen die haar werden verteld. 

Cover

Het omslag van het boek spreekt ons allemaal erg aan. Mandy: “De cover heeft zachte pastelkleuren met een meisje met een visnet. Het trekt niet heel erg de aandacht en ook de titel doet nog niks vermoeden.” Janneke: “Het omslag trok in eerste instantie mijn aandacht door de afbeelding van de vrouw die naar de zee kijkt. Maar wat de relatie met de titel was, dat was voor mij nog onduidelijk.” Diana: “De cover straalt veel rust uit.” Sanne: “De cover vind ik mooi, het straalt rust uit, over de schouder van de vrouw kijk ik mee de zee op. Waar zal ze over nadenken? Wat is haar verhaal?”

Na het lezen kwamen we er al snel achter dat er een heel verhaal achter de afbeelding van het omslag schuilgaat. Sanne: “De omslag zet me in eerste instantie op het verkeerde been. En dat heeft meer met de titel te maken. Ik begreep de combinatie van zee, een vissersvrouw en bloemen niet zo goed. Maar nu ik het boek heb gelezen had het geen passendere titel kunnen krijgen.” Helma: “De cover is zacht, lieflijk en bijna romantisch en staat bijna in schrille tegenstelling tot het heftige verhaal dat in het boek wordt verteld. Toch is het passend omdat de hoofdpersonen haenyeo zijn: vrouwen die voor kost duiken naar zee-oren.” Renate: “De cover vind ik heel mooi, en zeker na het lezen van het verhaal is het een cover die echt past bij het boek, omdat het leven van de haenyeo een grote rol spelen.”

De sticker op het omslag: Voor de lezers van Seringenmeisjes en Haar naam was Sarah zorgde ook voor een positief gevoel. Mandy: “En dus ben ik om, want Haar naam was Sarah vond ik een van de allermooiste boeken aller tijden. Ook heb ik nog niet eerder gelezen over de Tweede Wereldoorlog in Korea/Japan, dus ik ben erg nieuwsgierig geworden.” Sanne: “Seringenmeisjes ken ik niet (die wil ik nu wel snel lezen!), maar Haar naam was Sarah wel. Het boek heeft me aangegrepen. Zou Witte Chrysant dat ook doen?”

Heftig verhaal

Alle zes zijn we enorm getroffen door de heftigheid van het verhaal. De verschrikkingen die Hana meemaakt en de rest van het gezin ook. Het is onvoorstelbaar. Renate: “Dit is nu echt een verhaal wat vertelt moet worden. Wij leren veel over de Tweede Wereldoorlog in Europa, maar wat zich in de Pacific heeft afgespeeld, daar weten we te weinig over.” Janneke: “Dit verhaal blijft nog heel erg lang in mijn hoofd zitten, vooral omdat dit duizenden vrouwen en gezinnen echt is overkomen. Ik kan daar nog steeds niet bij. Vooral niet omdat ik zo weinig weet over dit deel van de Tweede Wereldoorlog maar ook de tijd nog daarna. Eigenlijk zou iedereen dit boek moeten lezen!” Mandy: “Het verhaal is heel erg heftig en leest daardoor niet altijd even makkelijk weg, maar wel een verhaal dat verteld moet worden. Dit is namelijk niet alleen iets uit het verleden, waar niet alleen de mannen slachtoffer waren van de oorlog, maar vrouwen dus net zo goed. Ik denk dat dit nog steeds dagelijks gebeurt in landen waar oorlog heerst. Daarom is het belangrijk iedereen van deze gruwelijkheden op de hoogte te stellen. En dat heeft de schrijfster op een bijzonder indrukwekkende manier gedaan.” Sanne: “Witte chrysant is echt een ontiegelijk heftig verhaal, een verhaal dat verteld moest worden en dat Bracht op een respectvolle manier heeft neergezet. Door de spanning in het verhaal is het boek moeilijk weg te leggen, je wilt weten hoe het met de twee zussen af loopt. Wat is hun verhaal?” Helma: “Wat een ongelooflijk heftig verhaal! Ik had wel eens van troostmeisjes gehoord, maar eigenlijk nooit goed begrepen welke onmenselijke gruwelijkheden deze jonge meisjes zijn overkomen. Mary Lynn Bracht heeft deze jonge vrouwen op een indringende wijze een stem gegeven. Maar ook de rol van het eigen politieapparaat, waar bij mij helemaal niets over bekend was, was bijna net zo erg.” Diana: “In een ruk heb ik het verhaal uitgelezen. Het enige wat ik nu uit kan brengen is dat ik het enorm heftig vind. Er wordt zoveel geschreven over de Tweede Wereldoorlog in Europa, maar de niet-westerse landen blijven vaak onderbelicht. Dat was ook hetgeen dat me zo trok aan dit boek.”

Perspectiefwisseling

De auteur maakt gebruik van perspectiefwisselingen in het verhaal. De verhaallijnen wisselen op die manier tussen Hana en Emi. Sanne: “Middels perspectiefwisselingen krijgen we het verhaal van Hana in 1943 mee, en het verhaal van Emi in 2011 wanneer het vredesmonument wordt onthuld. Maar daarnaast krijgen we door flashbacks van beide zussen nog veel meer mee uit het verleden, niet alleen uit 1943, maar ook over de jaren ervoor en de jaren tussen de oorlog en de onthulling van het monument. Hierdoor krijg je als lezer een beeld van het leven van de gezinnen in Korea.” Helma: “Door de herinneringen van Emi kom je te weten hoe haar leven is verlopen. Het deel van Hana vertelt over wat er met haar gebeurt vanaf het moment dat ze ontvoerd wordt. Ook zij kijkt terug op gelukkigere tijden met haar familie om zich af te sluiten voor de deerniswekkende omstandigheden waarin ze leeft.” Janneke: “De perspectiefwisselingen zorgen dat je meer komt te weten over Hana en Emi en vooral de hoofdstukken van Emi vond ik waanzinnig goed opgebouwd. Het heden en verleden loopt naadloos in elkaar over. Je merkt pas dat je in een flashback zit als het verhaal zich weer op een het heden concentreert. Enorm knap gedaan van de auteur.”

Personages

Sanne heeft in een paar zinnen heel mooi kunnen verwoorden wat de belangrijkste personages zijn en waar ze mee te maken krijgen. Bijna allemaal deelden we de mening van Sanne: “Het verhaal draait om twee zussen; de oudste zus Hana en haar jongere zus Emiko. Het duurt lang voor we door hebben hoe de twee personages elkaar raken, hoewel er al snel vermoedens zijn. Beide zussen hebben met enorm verlies, verdriet en geweld te maken gehad, maar zijn zulke vechters. De gruwelijkheden die ze (hebben) moeten verwerken, hebben ze gemaakt tot de sterke, krachtige vrouwen die ze zijn. Hana die een heel groot plichtsbesef en verantwoordelijkheidsgevoel heeft als oudste zus en Emi die met een enorm schuldgevoel rondloopt omdat haar zus haar heeft moeten beschermen. Twee hoofdpersonages die door Bracht zo zijn neergezet dat je alleen maar met ze mee kan voelen.” Janneke: “Hana probeert haar zusje te beschermen en dat doet ze ook. Het verdrietige alleen is dat niemand aan deze oorlog kan ontkomen en ook Emi verschrikkelijke dingen mee moet maken. Voor beide vrouwen heb ik zoveel bewondering gekregen. Zij staan symbool voor duizenden vrouwen die deze en andere verschrikkelijke oorlogen mee moesten maken. Het enorme schuldgevoel waar Emi mee worstelt, maakt haar alleen maar aandoenlijker in mijn ogen.”

Helma herkende ook een paar andere belangrijke rollen, naast die van Emi en Hana. Helma: “De zusjes Emi en Hana spelen de hoofdrol, maar eigenlijk is een minstens zo grote rol weggelegd voor de Japanse bezetter (voor Hana in de persoon van Morimoto) en na de Tweede Wereldoorlog het eigen Koreaanse politieapparaat (voor Emi in de persoon van HyunMo), die een levenslange stempel op het leven van de twee zussen drukken en die bij alles wat er gebeurt (zowel op de voorgrond als de achtergrond) onderdeel van hun leven uitmaken.” Renate heeft ook geen goed woord over voor de bezetters: “Een echte klootzak heb je ook in dit boek. Ik zou niet weten hoe ik korporaal Morimoto anders zou moeten omschrijven, wat een zwijn.” 

Diana dacht daar iets anders over: “Natuurlijk hebben de soldaten ook een belangrijke rol. En ondanks dat ze gruwelijke dingen met de (troost)meisjes deden, kreeg ik soms het gevoel dat zij ook slachtoffer waren van het regime in hun land. Daardoor voelde ik op bepaalde momenten best wat sympathie voor de soldaten. Vooral Morimoto lijkt soms ook een speelpop van het regime te zijn, terwijl hij dat juist niet wil. En dat maakt hem vooral een mens en niet alleen een misdadiger. Ik vind dat knap beschreven ven Mary Lynn Bracht.”

Conclusie

Renate: “Ik vond het een erg heftig verhaal. Het komt niet vaak voor dat ik moeite heb met lezen, maar dit is zo sneu. Een echte tranentrekker. Ondanks dat het best zwaar is, is het wel een mooi verhaal wat vol staat van liefde die de zussen voor elkaar hadden, die ze ook hielp. De hoop die ze hadden en de kracht die ze daaruit haalden. Het is wel duidelijk dat Mary Lynn Bracht veel research voor dit boek heeft gedaan.”

Mandy: “Een heftig maar zeer prachtig verhaal dat de gruwelijkheden laat zien die iedereen – en troostmeisjes in het bijzonder – in de Koreaanse oorlog hebben meegemaakt. De perspectiefwisselingen geven een compleet beeld van hoe het eraan toeging in die tijd. Een mooi boek over een nog onbelicht onderwerp dat zeker gelezen moet worden.”

Sanne: “Een verhaal zonder lach, maar met tranen. Een aangrijpend boek over twee zussen. Over een verhaal dat verteld moest worden, zodat niemand het kan vergeten. Mary Lynn Bracht heeft dit op een heel erg aangrijpende maar mooie manier beschreven. Een boek dat ik iedereen, ondanks of juist door, het heftige thema kan aanbevelen te lezen.”

Janneke: “Dit boek moet iedereen lezen. Zeker als je in het nawoord leest dat Japan de gebeurtenissen nog steeds niet wil erkennen. Hartverscheurend vind ik dat en door boeken zoals de Witte chrysant zal het ze niet lukken om deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis te halen. Wat een ijzersterk boek van Mary Lynn Bracht.”

Helma: “Het is een aangrijpend boek dat je gewoon niet weg kan leggen en waar je na lezing stil van bent. Een boek dat nog lang in je gedachten zal blijven. Als je dan in het nawoord leest dat Korea en Japan in een verdrag hebben vastgelegd dat het Vredesmonument Pyeongwabi, het gedenkteken voor de troostmeisjes, in Seoul zal worden weggehaald en dat er nooit meer over deze zwarte bladzijde in de geschiedenis gesproken zal worden, is duidelijk dat zowel Japan als Korea na al die jaren de troostmeisjes nog steeds misbruiken door te doen of ze nooit bestaan hebben en hen voorgoed het zwijgen op te leggen. Door boeken als Witte Chrysant zal dit gelukkig nooit helemaal lukken.”

Diana: “In het nawoord staat beschreven dat Japan en Korea niet willen dat er ooit nog over deze periode wordt gesproken, zeker niet door de troostmeisjes zelf. Het is daarom enorm belangrijk dat dit verhaal juist wel verteld wordt. De geschiedenis is een leermoment voor de toekomst. Deze boodschap moet verteld worden en alleen daarom al is dit een boek dat niet op je leeslijst mag ontbreken.”

Alle duimpjes omhoog dus voor Witte chrysant. Hebben we jou kunnen overtuigen?