Lezen met mannen: Victor en Helma
Voor onze MeiMannenMaand deed Helma een oproep onder de mannelijke recensenten van Hebban.nl om samen met een van ons een feelgoodboek te lezen. Literatuurrecensent Victor de la Vieter had daar wel oren naar en ging in de reprise. Vorig jaar las hij al, samen met Guy Doms, voor een buddy met Mandy en Sanne Scoop van Iris Houx. Deze keer kozen we voor Wachten op Bojangles, het debuut van Olivier Bourdeaut. Het boek kreeg juichende kritieken in de Franse pers. We waren benieuwd of wij het boek ook zouden lezen met een lach en een traan of waren wij daar als Vlaming en Nederlandse toch te nuchter voor?
- door Helma –
Over Victor de la Vieter
Schrijft al tientallen jaren - maar dan in de zakelijke sfeer. Lost sinds kort belofte aan zichzelf in zijn talenten op het gebied van fictie te verkennen. Veellezer. Om een indruk te geven: Karel van het Reve, Hella Haasse, Kurt Vonnegut, Harry Harrison, Arto Paasilinna, Dave Barry, Gary Egan, George Simenon, Sjöwall en Wahlöo...
Over Wachten op Bojangles
Een jongetje leidt een leven als een sprookje met zijn ouders in een ruim Parijs appartement. Feesten, diners, bals, salons, rare huisdieren; ze leven alsof de moderne wereld niet bestaat. De motor van dit sprookjesleven is zijn moeder, voor wie niets te dol of te vreemd is. Zijn vader zorgt ervoor dat alles wat zij bedenkt, werkelijkheid wordt. Voor het jongetje komt hun liefde samen in ‘Mr. Bojangles’, het lied van Nina Simone, waarop zijn vader en moeder het liefst de hele dag door dansen.
Gaandeweg beseft het jongetje dat zijn moeder heel anders is dan andere mensen, en dat zijn vader uit liefde voor haar aan haar wanen toegeeft. Het leven met haar wordt zo moeilijk dat zij moet worden opgenomen. In de inrichting kwijnt ze weg, en vader en zoon besluiten haar te ontvoeren om ervoor te zorgen dat het feest kan doorgaan, koste wat kost. Maar het onvermijdelijke laat zich niet voorkomen.
Het samen lezen
We spraken af om onze bevindingen per mail te delen en zo onstond een interessante correspondentie:
Zaterdag, 5 mei
Hoi Victor,
Leuk dat je weer meedoet. Ik heb hem zelf, maar ik zal hem aanvragen voor jou bij Daphne. Mocht dat niet lukken, dan kan ik je mijn exemplaar toesturen als ik hem uit heb. Het zijn maar zo'n 140 pagina's, dus die heb ik zo uit.
Wordt vervolgd!
Zelfde dag reactie van Victor terug:
Ok! Ik heb al wat achtergrond gelezen, in Frankrijk zijn ze helemaal weg van 'm, hij appelleert misschien aan en bepaald sentiment daar, in Nederland werd dat door recensenten minder begrepen.
Vrijdag, 11 mei
Beste Helma,
Boek is aangekomen! Romantische, tango-achtige omslag. Al in de eerste bladzijden belooft dit een superemotioneel boek te worden, waarbij het maar de vraag is of het goed afloopt in de klassieke 'zij leefden nog lang en gelukkig'-zin. Ik lees dat Parijse forensen er lachend en huilend van in de metro zaten te snotteren.
In de e-mailcorrespondentie die ik me voorstel zou het doorvorsen van de Franse ziel gelijk op kunnen gaan met het ervaren van dit boek. Waarom vonden de Fransen dit zo prachtig? Dat Frankrijk, het land van rationalisme, Descartes die wist te vertellen dat dieren geen ziel hebben en dus geen pijn kunnen voelen, van trots op de TGV-techniek (en hun inefficiënte, arrogante Air France). Hun verstopte softe kant vind ik altijd wel treffend verbeeld in de enorme populariteit van Le petit Prince. Wij hebben hier als klassieker Hendrika de koe, daar kon ik zelfs als stadsjongen me goed in inleven, maar de kleine prins...
Kortom, al in de eerste bladzijden voel ik iets romantisch, dromerigs maar ook onheilspellends bij de bewondering van de jongen die hier aan het woord is voor zijn oplichterige vader. Er gaat ook iets liefdevols van uit. In hoeverre is die ook een autobiografische liefdesverklaring van een in de ouderschoot teruggekeerde zoon aan zijn ouders? (Ik las op de achterflap dat Olivier een zwart schaap is). Sommigen schrijven woedende afrekeningen à la Jeroen Brouwers, anderen krijgen als ze rijpen steeds meer begrip voor hun ouders. Bourdeaut lijkt in de laatste categorie te horen. Wat zeg jij?
Helma reageert terug:
Hoi Victor,
Ik ben t/m maandag op vakantie op Malta. Als ik terugkomen ga ik ook aan het boek beginnen en meld ik me weer z.s.m. Ondertussen buig ik me over je vraagstelling.
Zondag, 13 mei
Kattenbelletje van Victor:
Ok! Veel plezier daar en ik hoor van je!
Vrijdag, 18 mei
Beste Victor,
Terug van vakantie op Gozo ben ik van Maltese sferen nu overgestapt naar Franse sferen met Wachten op Bojangles. Je stelt wel direct een lastige vraag, zeg. Waarom vinden de Fransen het boek zo mooi? Misschien zijn ze wat emotioneler en reageren ze wat heftiger op l'amour dan wij als nuchtere Nederlanders en Vlamingen. Maar als ik de waarderingen op Hebban bekijk, zie ik dat ook wij blijkbaar gevoelig zijn voor het verhaal dat Olivier vertelt.
Ik denk met jou dat de schrijver met het ouder worden en het misschien verliezen van zijn wilde haren niet langer de behoefte heeft om zich tegen zijn ouders af te zetten. De wijsheid komt tenslotte toch met de jaren. Ik zie er vooralsnog geen autobiografische liefdesverklaring in, maar ik ben benieuwd of jij daar toch anders tegen aan kijkt.
Zondag, 20 mei
Hoi Victor,
Ik ben benieuwd hoe jij daar tegenaan kijkt.
Zelfde dag schrijft Victor terug:
Ha Helma,
Emotie: Helemaal mee eens. Er zijn mensen die bij menige film (zoals bij Titanic bijvoorbeeld, dat ik uiteindelijk ben gaan zien op aandringen van kennissen en waar ik uitgelopen ben - wat een draak van een film) betraand de bios verlaten en dan ook bij boeken regelmatig moeten snotteren. Misschien is Een Brok In De Keel wel het hoogst haalbare. Dat is voor mij ook al een tijd geleden, kijken of me na een nachtje slapen een titel te binnen schiet.
Af en toe een glimlach was bij dit boek zo ongeveer alles bij mij. Des te wonderlijker dat die Fransen er zo van gingen stuiteren. Sommige grappig bedoelde boeken 'doen' het bij mij overigens sowieso niet, maar ze zijn er wel.
Aan zijn lot over: ja, de ouders zijn sowieso vrij egoïstische mensen in mijn ogen, de zoon mag meedoen in hun 'spannende' leven en als het dan misloopt stappen ze eruit zonder gedag te zeggen. Die sprookjesachtige jeugd was eigenlijk een soort leugen. Ik zou dan niet zo makkelijk zo'n liefhebbend boek hebben kunnen schrijven.
Het thema is dan eigenlijk meer de tragiek van het gezin dat uiteindelijk kapseist door de gekte van de moeder waar de vader te lang in is meegegaan? Ik moest overigens bij het personage van de moeder sterk aan die ene hebefrene vrouw denken uit de VPRO-serie Lunatik, ken je die nog?
Nu eentje voor jou: is dit eigenlijk wel een feelgood-boek? Feelgood is toch als ze mekaar krijgen en het met iedereen incl. de hond goed afloopt? Niet een alleen-op-de-wereld-einde? Zoals films waarbij het niet goed afloopt meestal naar de 'arthouse'-pagina bij de filmverhuursite gaan, gaan boeken met zo'n afloop toch algauw naar 'literatuur'?
Maandag, 21 mei
Beste Helma,
Een paar autobiografische elementen zitten er wel in, ik weet niet hoe goed je Frans is, maar hij heeft het er in dit fragment over bij 4.30.
Niet dat dit zijn ouders waren, die leven nog en vonden het maar een wonderlijk project. Zijn moeder leeft ook gewoon nog, en die vond het maar een waardeloos boek toen hij het manuscript liet lezen... ...net als meer dan tien uitgevers die hem afwezen.
Hij heeft het er in interviews over dat hij een 'cancre' (stomkop) was, uit z'n appartement moest, z'n baan en z'n vriendin kwijtraakte en toen hij met z'n 35e weer thuis woonde bij zijn ouders in zeven weken deze roman schreef.
Hij beschrijft zichzelf wel als iemand met veel fantasie, maar veel verder gaat het niet inderdaad.
Opvallend ook dat deze interviewster verklaart dat ze beaucoup pleuré (veel gehuild) heeft om deze roman, waarvan er al meer dan 100.000 zijn verkocht daar. Wonderlijk, wonderlijk.
Dinsdag, 22 mei
Hoi Victor,
Ja, Lunatik: daar keken mijn kinderen altijd naar en ik keek graag met ze mee (net als Buurman en Buurman trouwens, maar dat is natuurlijk iets totaal anders). Ik denk dat je gelijk hebt voor wat betreft het thema. De vader liet zijn liefde voor zijn vrouw boven de liefde voor zijn kind gaan. En dat blijft hij doen als zijn vrouw op het eind het leven van haar zoon boven dat van haarzelf stelt, waardoor hij eigenlijk haar offer teniet doet en de jongen nogmaals aan zijn lot overlaat.
Wat is feelgood? Het is lastig daar een label op te plakken. Dit boek is natuurlijk wel een liefdesverhaal en niet alle liefdesverhalen lopen goed af. Bij de Feelgood Club trekken we het dan ook een stuk breder dan alleen maar de 'happily ever after' boeken. Ik heb geen verstand van literatuur, dus ik zou eerlijk gezegd niet weten of dit boekje daaronder gecategoriseerd zou moeten worden.
Met mijn beperkte school-Frans kon ik jammer genoeg helemaal niets van het fragment verstaan. Ik weet dus niet wat er allemaal gebeurd is in zijn leven, maar ik vermoed dat hij met het schrijven van dit boekje afrekent met zijn verleden en alle domme dingen die hij gedaan heeft. Met andere woorden: ik heb ervan geleerd en ik heb meer in mijn mars dan ik vroeger heb laten zien. Maar misschien lacht hij stiekem wel in zijn vuistje dat iets wat hij wellicht uit balorigheid en onder invloed (ik zie er toch wel een paar halucinerende trekjes in) geschreven heeft, nu de hele natie aan het lachen en huilen maakt. En ja, je zou wel gek zijn als je daar dan niet in mee gaat. Wat denk jij?
Vrijdag, 25 mei
Ha Helma,
Voor de laatste ronde:Ik las net een artikel in de rubriek genremelange, mooi woord dacht ik. Daar heeft dit boek ook wel wat van, een melange.
Ik heb het boek met genoegen gelezen, maar wel met enige verwondering. Misschien wel omdat ik bijgeschoold moest worden over wat Feelgood werkelijk is. Zoals vaak had ik daar misschien een te plat beeld bij, Nicolas Sparks, Bella Andre - romantische boeken waarin ze elkaar altijd krijgen, fortuinen ten goede keren, slechte exen worden gestraft.
Dit is niet zo'n boek.
De droomwereld waarin de ouders leven spat uiteen - ouders zweven weg - zoon blijft achter op aarde. Dat wijst meer op een 'roman'- achtig roman. Aan de andere kant staat de psychologische ontwikkeling (nog zo'n 'dit is literatuur'-criterium) van de zoon niet centraal. Er is ook niet een heel sterke boodschap volgens mij. Hoewel. Dit had gemakkelijk een heel boos (Jeroen Brouwers-achtig), hoe ik worstelde en bovenkwam (Alex Boogers) of verdrietig (Hector Malot) boek kunnen worden, maar nee. Dit lijkt meer op wat in flapteksten een Pleidooi Voor Onvoorwaardelijke Liefde genoemd wordt.
Met verbazing heb ik - net als jij volgens mij - de hype gevolgd die hierover in Frankrijk is ontstaan. Maar goed. Misschien zijn ze daar net zo verbaasd over het reusachtige succes van Wees onzichtbaar in Nederland - wat is er leuk aan een gast die het moeilijk heeft in de banlieue - die wereld bestáát niet eens voor de Parijse bourgeoisie, laat staan dat je er tranenwekkende boeken over koopt.
Hoewel ik wel drie interviews met de auteur heb bekeken blijft hij iets raadselachtigs houden, misschien ligt daar de sleutel: hij was 'slecht', stortte in, mocht weer thuiswonen. Misschien is 'vergeving' dan wel het thema. De zoon verwijt de ouders niets, ziet de positieve kanten van hun onwereldse leefstijl en accepteert die. Voor mij ('lot of anger in me') werkt dat zeker feelgood-achtig als ik terugkijk hoe ik mijn jeugd met getraumatiseerde ouders heb beleefd. Misschien is dát wel wat die Fransen herkennen.
Kortom, een lief boek, een leuk avontuur en een interessante emailconversatie.
Ik kan mannen aanraden vaker een Feelgoodboek te lezen - je leert nog 's wat bij over die moeilijke dingen die 'emoties' heten - en wie weet tot wat voor perspectieven die confrontatie met je zachte kant allemaal kan leiden.
Groet,
Victor
Zaterdag, 26 mei
Beste Victor,
Met je conclusie en laatste statement kan ik het alleen maar eens zijn. De hype om het boek begrijp ik net als jij inderdaad niet. Ik vond het geen standaard feelgood, maar wel een lief boekje. Ik heb genoten van onze emailconversatie. Door erover te praten heb ik het boekje meer aandacht gegeven. Waarschijnlijk had ik anders het boekje gelezen, me er hooguit over verwonderd en daarna weer direct overgegaan tot de orde van de dag.
Dan rest me alleen nog maar om je te bedanken! Volgend jaar weer?
Groet,
Helma
Hebben jullie Dansen met Bojangles gelezen? En zijn jullie het met ons eens of hebben julllie het boekje totaal anders ervaren? We zijn benieuwd naar jullie reacties!
