Nostalgie, wat een heerlijk woord. Het horen ervan brengt dat gevoel van vroeger met zich mee. Vroeger was alles beter... toch? Nee, zo mooi was het nou ook weer niet. Maar toch kan je soms met weemoed terugdenken aan hoe eenvoudig het leven vroeger was.

- door Marieke -

Bij het schrijven van de introblog van deze maand, kwam ik het woord 'nostalgie' tegen. Ik kreeg gelijk een warm gevoel en dacht terug aan mijn jeugd. Op zaterdagavond gezellig met het gezin voor de tv, dat was toen nog bijzonder. Ik kon buitenspelen en niemand die wist waar ik was en ik was ook onbereikbaar. Als ik maar thuis was voor het eten. Hele middagen bracht ik door op de manege, ik kreeg een brommertje en een rijbewijs was niet nodig. We gingen met een VW-busje op vakantie naar Zuid Frankrijk en de hele reis was ik wagenziek, maar niet zeuren, dat hoorde erbij.

Inmiddels ben ik al bijna 20 jaar moeder en maak ik me regelmatig zorgen als mijn pubers op pad zijn en ik niet weet waar naar toe. Met de mobiele telefoon is dat meestal snel verholpen. En dat terwijl ik eigenlijk dolblij ben dat ze naar buiten gaan en niet de hele middag op de telefoon, achter de computer of voor de tv zitten.

Wat las ik?
Ik kan me herinneren dat we nog een V&D hadden, en gelijk links stonden de boeken. Een kast vol met pockets, dat was mijn doel. Manege Picadero, Jacky en haar pony's, de Zwarte hengst (Ja ik was een paardenmeisje). Maar ook Pitty boeken, de Olijke tweeling, Blijf lachten Irmgard en de Vijf. Ik las wat af, later de boeken van Thea Beckman en nog veel meer door vele tochtjes naar de bibliotheek. Paarden en boeken, er is niet veel veranderd, alleen overheersen nu de boeken ipv de paarden.

Nog een generatie terug
Door deze maand ging ik nadenken over boeken van vroeger. Zo lazen Helma en Diane een echte klassieker uit de tijd dat mijn moeder jong was: Een zomerzotheid. En ik besloot mijn moeder te vragen wat zij zoal las toen ze jong was. Het was even graven (ze is 83), maar ik kreeg een hele lijst met boeken die zij graag las:

• Cissy van Marxveld: Zomerzotheid, Joop ter Heul trilogie en andere titels en een latere titel: Mijn dorp in Friesland
• Fenna Feenstra: Een zomer op Heidehoeve, Nelleke's opvoeding, Maar die vlag verlaten nooit en Terug naar het Vaderland.
• Top Naef: Schoolidyllen
• Sanne van Havelte: Het begin van een stortbui Hun geheim, Mieks moeilijkheden, Hanna's Vlucht, In de storm, Jetjes hongerkuur, Toen kwam Tjeerd, Het ene talent, De rozen van Hofwijk, De verborgen fontein en waarschijnlijk nog meer titels. Wat zo leuk was bij deze boeken, dat personages uit eerdere boeken weer in latere boeken voorkwamen.

Wat zo leuk is aan dit lijstje, dat ik ook weer titels herken die ik toch ook heb gelezen. Toen waren ze al niet meer van die tijd, en toch zijn de verhalen tijdloos.

Boeken over vroeger

Dat ik niet de enige ben die af en toe weemoedig terugkijkt naar hoe het vroeger was, blijkt wel uit het aanbod van boeken over vroeger.

Gouden jaren -  Annegreet van Bergen

'In 1952 deelde ik een stofzuiger met mijn schoonmoeder.'
'In 1961 zond de televisie 24 uur uit - per week.'
'In 1965 moesten we naar de buren om te bellen.'

Gouden jaren vertelt het verhaal van de ongekende naoorlogse groei die ons leven op alle fronten heeft veranderd. De wekelijkse teil werd een dagelijkse douche, het papieren loonzakje een digitale bankrekening en de boterham met tevredenheid een broodje gezond. Vertrouwde beroepen verdwenen, nieuwe deden hun intrede. Wie had er in de jaren vijftig al gehoord van mondhygiëniste of activiteitenbegeleider? 
Gouden jaren staat vol met herkenbare anekdotes, scherpe observaties en schitterende foto's. Het laat zien hoe compleet anders ons leven er een halve eeuw geleden uitzag en dat we rijker zijn geworden dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden.

Het huis vol - Anita Terpstra

17 januari 1945, de geboortedatum van Martje, het oudste kind van Hendrik en Antje Borger. Na Martje zullen nog dertien kinderen volgen. Een van die veertien kinderen is de moeder van Anita Terpstra. Anita's vader komt uit een gezin van zeven kinderen en dat waren er hoogstwaarschijnlijk meer geweest als zijn moeder niet op jonge leeftijd was overleden. Haar leven lang is Anita gefascineerd door de jeugd van haar ouders. Hoe was het leven in dat grote gezin? Was het gezellig of kwamen ze aandacht te kort? En hoe werd het huishouden gerund zonder elektrische apparaten? Hoe werden alle monden gevoed, kinderen gekleed, de orde bewaakt, hoe ging het er op school aan toe, en wie lette er op wie? Maar vooral hoe heeft hun plek in dat grote gezin de levens van haar vader, moeder en ooms en tantes beïnvloed?
Het huis vol geeft een indrukkend beeld van het grote gezin in het naoorlogse Nederland van de jaren vijftig tot diep in de jaren zeventig en verschaft inzicht in de emoties van de generaties die opgroeiden in grote gezinnen.

Pure nostalgie - GT Rovers

Weet u nog dat brood op de bon ging en dat trouwjurken van parachutestof werden gemaakt? En dat warm water voor de was bij de waterstoker werd gekocht? We luisterden naar hoorspelen op de radio en telefoneerden met een bakelieten telefoon in de gang. 
Herinnert u zich de nozems, de Solex en de SRV-wagen nog? Of de zitkuil met oranje ribfluwelen kussens?

In Pure nostalgie van GT Rovers (bekend van haar columns in TrosKompas) worden tal van dit soort mooie herinneringen opgehaald, rijkelijk geïllustreerd met prachtige niet eerder gepubliceerde foto’s uit de archieven van Het Nationaal Archief en Spaarnestad. 
Pure nostalgie is daarmee hét cadeauboek voor iedere generatie! Leuk om te lezen en te bekijken met ouders en grootouders.

Het goede leven - Annegreet van Bergen

Nederland is in korte tijd rijker geworden dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. Nieuwe wetenschappelijke inzichten en technische mogelijkheden zagen het licht. Het goede leven laat zien hoe door dit alles de wereld letterlijk en figuurlijk werd opengebroken. Met bromfiets of auto kwamen we steeds verder van huis. Televisie bracht onbekende landen en volkeren de woonkamer binnen. De zondag veranderde van een rustdag in een dag om erop uit te trekken. In Het goede leven pakt Annegreet van Bergen de draad op van haar bestseller Gouden jaren en laat ze met nieuwe observaties en anekdotes zien hoe de grote naoorlogse groei het leven in Nederland onherkenbaar heeft veranderd. Huismoeders doen hun boodschappen niet meer met een netje in de hand bij de kruidenier om de hoek. De tijd is voorbij dat verloofde stellen jaren moesten sparen voor hun uitzet of dat mensen maanden op een telefoonaansluiting moesten wachten. Welke vrouw wordt nu nog ontslagen als ze gaat trouwen? Wie biedt zijn gasten nog een rokertje aan? En: welk kind spaart tegenwoordig nog sigarenbandjes?

De lagere school  - Wim Daniels

Een heerlijk boek, dat je terugvoert naar een tijd waarin alles nog overzichtelijk leek, met taal en rekenen als de belangrijkste schoolvakken en met gedrag, vlijt en netheid als een heilige drie-eenheid op het rapport.

De lagere school van vroeger was een totaal andere school dan de basisschool van nu. Uiteraard zonder alle moderniteiten zoals de computer, het digibord en het leerlingvolgsysteem. En ook zonder tienminutengesprekken, plusklassen, remedial teaching en voortdurend en uitvoerig toetsen. De leerlingen van toen hadden te maken met een onderwijzer(es) die een gezag en een autonomie had die voor kinderen en ouders vanzelfsprekend waren. Aan de lagere school van vroeger kleeft ook het beeld van de schooltandarts, die eens per jaar met de gevreesde bus kwam voorrijden, het schoolsparen, schoolmelk, de kroontjespen, het inzamelen van zilverpapier, de ouderwetse schoolreisjes naar de speeltuin, de handwerklessen (alleen voor meisjes!) en nog veel meer.
Het komt allemaal aan bod in het rijk geïllustreerde De lagere school, geschreven door Wim Daniëls, die zelf in de jaren zestig op zo'n lagere school zat. Hij schetst in zijn boek het wel en wee van de lagere school in de twintigste eeuw, met de nadruk op de periode vanaf 1930.

De Mulo  - Wim Daniels

Mieters! - Wim Daniels