Jullie weten misschien wel dat ik erg geïnteresseerd ben in historische romans die zich afspelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De typiste van Lody van de Kamp trok daarom direct mijn aandacht. Ik was eigenlijk verbaasd dat het boek was gecatogoriseerd als feelgood, zeker omdat zijn andere fictie boeken, die zich stuk voor stuk ook tijdens de oorlog afspelen, het stempel 'literatuur & romans' meekreeg. Eigenlijk maakt het mij niet zoveel uit in welk genre het boek valt, maar ik zou het wel erg jammer vinden als het boek hierdoor door een groot lezerspubliek dat geen feelgood leest gemist zou worden.

- door Renate -

Over De typiste

De Joodse Lien de Vries is weduwe en moeder van twee kinderen. In oorlogstijd vindt ze een kantoorbaan bij de Joodse Raad in Amsterdam. Dagelijkst typt Lien berichten voor het Joodsche Weekblad, waarin maatregelen van de Duitse bezetter worden bekendgemaakt aan de Joden.

Vanaf haar eerste werkdag slaat de twijfel toe. Kan ze voor de vijand blijven werken om haar kinderen te onderhouden en hun veiligheid te garanderen, terwijl ze weet welk vreselijk lot haar gemeenschap te wachten staat?

Over Lody van de Kamp

Lody van de Kamp (1948) is onder andere auteur en publicist, rabbijn, directeur van reisorganisatie Jehoeda Services die project- en studiereizen naar Oost-Europa en Israël verzorgt en is betrokken bij de multiculturele jongerenstichting Saïd & Lody. En dan heb ik nog lang niet alles genoemd. Duidelijk is dat Van de Kamp op een breed vlak zeer sociaal betrokken is.

Zijn boeken spelen zich allemaal af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader heeft twee jaar vastgezeten in concentratiekamp Auschwitz en zijn moeder heeft de oorlog overleefd terwijl ze ondergedoken zat. Niet zo vreemd dus dat die oorlog, ondanks dat hij die zelf niet heeft meegemaakt, een enorme stempel op zijn leven zal hebben gedrukt. Het is duidelijk dat hij weet waar hij het over heeft in zijn boeken en dat zijn research op orde is.

Mijn mening

Het was eerst wel even inkomen. Dat kwam vooral omdat er af en toe een jiddisch woord voorkwam waar ik de betekenis niet van kende. Gelukkig was er achterin het boek een vertaling van de Jiddische woordenlijst opgenomen. Omdat ik het e-book las was het wat onhandig om steeds heen een weer te springen en hield het de voortgang in het lezen wat tegen. Ik besloot de woorden over te schrijven, zodat ik ze direct bij de hand had. Dat zorgde ervoor dat ik de leesflow goed op gang kon houden en zat ik al snel in het verhaal.
Het is iets wat ik nu zeker vaker ga doen, want het zorgt er meer voor je dat je lekker door kunt blijven lezen. Het was vooral prettig dat die lijst in het boek was opgenomen. Natuurlijk ken ik wel wat woorden, maar ik kwam nu woorden tegen die ik echt nog niet eerder had gezien.

Van de Kamp heeft een prettige schrijfstijl waarmee hij me het interessante verhaal van Lien binnentrok. Ik vond zijn schrijfstijl wel wat zakelijk. Een mannelijke auteur benadert dingen soms toch anders dan een vrouwelijke auteur dat zou doen. Hierdoor blijft Lien wat afstandelijk als personage. Maar dat neemt niet weg dat het verhaal me van begin tot eind bleef boeien, vooral omdat ik nieuwsgierig was naar Lien en hoe zij en haar familie de oorlog uit komen.

Het hartverscheurende dilemma waar zij voor gesteld wordt, wordt met veel gevoel beschreven. In dit boek geeft de auteur je een goed beeld van hoe er in die tijd naar de Joodse Raad werd gekeken, maar vooral ook hoe moeilijk het is om te overleven. Het zorgt ervoor dat je gaat begrijpen dat je dan dingen gaat doen om te zorgen voor brood op de plank die je in een 'normale' situatie niet eens zou overwegen. Er was gewoonweg eigenlijk geen andere keuze.

Het verhaal wordt in een tijdsbestek van 3 januari 1941 tot augustus 1942 verteld. Een periode waarin er veel gebeurde en waar er steeds weer een nieuwe wet bij kwam, die Lien weer moest typen voor het Joodsche weekblad. Het zijn steeds weer nieuwe wetten, die het leven steeds moeilijker maakten en waarvan je niet kan begrijpen dat die aan een bevolkingsgroep werden opgelegd.

De opbouw in korte hoofdstukken leest prettig, hoewel dat misschien een beetje vreemd klinkt omdat het verhaal af en toe behoorlijk heftig is. Je leeft mee met Lien en haar kinderen Roosje en Rubi. Het is dan fijn om te lezen dat er in die zwarte tijd ook mensen waren die ondanks alles wilde helpen. De schrijver krijgt het met dit boek ook voor elkaar dat je gaat denken wat je zelf zou je doen in zo'n situatie en ook naar hoe jezelf soms naar andere dingen kijkt.

Het laatste hoofdstuk met de verantwoording is ook zeer de moeite waard om te lezen, omdat je hierdoor een nog beter beeld krijgt van hoe het allemaal in zijn werk ging. Het doel van Van de Kamp was om de menselijke en emotionele kant van de geschiedenis te laten zien en daar is prima in geslaagd. 

Een klein minpuntje is dat het boek wat aan de dunne kant is met maar 225 pagina's. Ik had heel graag nog veel meer willen lezen over Lien, zeker omdat het verhaal voor mijn gevoel nogal abrupt eindigde. Dat had wat mij betreft iets meer uitgewerkt mogen worden. Ik hou altijd van een meer afgerond verhaal, maar dat is natuurlijk persoonlijk.

Tot slot vind ik het jammer dat het boek het etiketje Feelgood heeft gekregen. Begrijp me niet verkeerd: ik hou van feelgood, maar het is niet van toepassing op deze indrukwekkende historische roman. Wat niet wil zeggen dat je het als feelgoodliefhebber links moet laten liggen. Het boek is zeker de moeite waard om te lezen. Het geeft je een kijkje over een onderwerp dat nog niet erg vaak is beschreven in fictie boeken over de oorlog: de Joodsche raad. Het heeft me ook nieuwsgierig gemaakt naar de televisieserie die momenteel wordt uitgezonden en die ik zeker ga proberen (na) te kijken.

De typiste was een aangename kennismaking met de boeken van Lody van de Kamp en het zal beslist niet het enige boek zijn wat ik van hem ga lezen.

Hebben jullie al eerder een boek van Lody van de Kamp gelezen? Zo ja, welk boek moet ik zeker als eerste lezen?