Simon Sebag Montefiore: Geschiedenis komt tot leven
In de MeiMannenMaand zochten we naar een boek dat geschreven is door een mannelijke auteur. Het boek Sashenka bleek bij Marieke, Sanne, Renate en Janneke klaar te liggen om te lezen. Een historische roman over het Rusland aan het begin van de 20e eeuw. Was het enkel kou, macht en ellende, of is er ook nog iets feelgoods in deze roman te ontdekken? Wij namen het dikke boek ter hand en begonnen met lezen.
Simon Sebag Montefiore
Simon Sebag Montefiore (1965) is journalist, biograaf en romanschrijver. Hij is de bekroonde auteur van onder andere de non-fictie-bestsellers De Romanovs en Stalin. Zijn boeken worden in 35 talen gepubliceerd en wonnen reeds verschillende prestigieuze prijzen. Hij woont in Londen met zijn vrouw Santa Montefiore en hun twee kinderen.
Het Drieluik
Het boek Sashenka is het eerste deel in een trilogie over de geschiedenis van Rusland. Het tweede deel is Een koude winternacht en de trilogie wordt afgesloten met Rode dageraad.
Sashenka
Korte samenvatting
Sint-Petersburg, winter 1916. Rusland staat aan de vooravond van een revolutie. De mooie en koppige Sashenka Zeitlin is net zestien geworden. Terwijl haar moeder feest met Raspoetin en diens losbandige vrienden, glipt Sashenka de koude nacht in om haar rol te spelen in een gevaarlijk spel van samenzwering en verleiding. Twintig jaar later is Sashenka getrouwd met een machtig man met wie ze twee kinderen heeft. Om haar heen verdwijnen mensen, maar haar familie is veilig. Maar dan begint ze een verboden liefdesaffaire, die verwoestende consequenties zal hebben. Sashenkas verhaal blijft een halve eeuw verborgen, tot een historicus in de privéarchieven van Stalin duikt en een hartverscheurend verhaal ontdekt van passie en verraad, wreedheid en onverwacht heldendom en van een vrouw die gedwongen wordt een ondraaglijke keuze te maken.
Onze mening:
Marieke:
Het boek van Simon Sebag Montefiore is een dikke pil. Toch viel ik er direct voor toen ik het in de winkel zag liggen. Het heeft een nieuwe cover en ook de twee volgende delen hebben een cover waardoor ze als set mooi bij elkaar passen. Mede omdat het boek zo dik was (en er nog veel anders te lezen was), bleef het boek liggen, tot we besloten om het met elkaar te gaan lezen.
Maar het pakte niet direct. Het leest makkelijk, maar het boek leg ik ook makkelijk weg zonder de behoefte te hebben om het weer op te pakken.
Het boek is opgedeeld in drie stukken. Het eerste gaat over Sashenka in 1916. Ze is dan nog een schoolmeisje en gaat naar een chique meisjesschool. Ze heeft een vader die handelt en rijk is, en een losbandige moeder die zwaar onder invloed is van Raspoetin. Sashenka wordt door een oom ingewijd in de kennis van de bolsjewieken en gaat er helemaal in mee. Ze doet ’s nachts koeriers klusjes, en wordt ook gearresteerd.
Dit deel is wel interessant, maar het kabbelt een beetje. Echt veel gebeurt er niet. Montefiore geeft de gebeurtenissen in de geschiedenis weer, zonder al te veel uit te wijden over de gruwelijkheden van die tijd.
In het tweede deel is er een tijdsprong gemaakt en is Sashenka 40 jaar, getrouwd met een trouwe bolsjewiek die een hoge functie heeft, en ze hebben twee kinderen. Ze hebben van de partij een mooi appartement en een mooi buitenverblijf gekregen. Om hen heen zijn vele mensen verdwenen als ‘vijand van het volk’.
Ook hier druppelt de geschiedenis door het verhaal. Via Sashenka zien we de gebeurtenissen vanuit een gezin dat sympathiseert met de nieuwe regering. Dat ze zelf ook kwetsbaar zijn, blijkt als familie wordt opgepakt en ze zelf ineens zijn aangewezen als vijand van het volk.
Inmiddels ben ik ruim over de helft van het boek en nu wordt het spannend en boeit het verhaal.
En dan in het derde deel wordt het pas echt interessant, als de Russische historica Katinka een onderzoek gaat doen naar het verleden. Met een beetje toeval en een aantal behulpzame mensen haalt ze een bijzonder stuk geschiedenis naar boven. Het boek weet me hier te raken en ik ben blij dat ik het doorgezet tot het einde. Alles valt ineens in elkaar als een puzzel. Prachtig boek.
Sanne:
Mijn interesse voor boeken over Rusland werd ruim een jaar geleden gewekt. Ik deed mee aan het feuilleton over Het achtste leven (voor Brilka) en kreeg toen al iets van de Russische geschiedenis mee. Daarna volgden Zeg me wie ik ben van Julia Navarro, De geheime vrouw van Gill Paul en Het oog van de rode tsaar van Sam Eastland. Allemaal boeken uit verschillende genres, maar wel laten ze allemaal een stukje Russische geschiedenis van de 20e eeuw zien en dan met name de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Ik vind het bijster interessant. Vooral omdat het zo geheimzinnig en ongrijpbaar lijkt te zijn. In de geschiedenislessen wordt er veel aandacht besteed aan WOII, maar dan vooral over de landen Nederland, België, Frankrijk, Duitsland en Engeland. Maar over de meer oostelijke landen is bij mij weinig bekend. Wat gebeurde er nou echt in die tijd? Weten we dat wel? Ik wilde er graag meer over lezen en was dan ook blij dat ik Sashenka wist te bemachtigen tijdens de boekenmarkt in Deventer. Toch was de tijd om hem te lezen nog niet gekomen. Het boek heeft een hele tijd op me liggen wachten. Uiteindelijk heb ik het deze maand weten op te pakken in het kader van MeiMannenMaand.
Het boek geeft inderdaad een mooie kijk op de situatie in Rusland in de 20e eeuw. Simon Sebag Montefiore beschrijft veel details bijvoorbeeld over de armoede, het verschil tussen arm en rijk, de kleding en voortuigen die werden gebruikt. Deze details laten ons voelen hoe het moest zijn geweest. Iets wat een historische roman voor mij tot een goed boek maakt.
Hoewel Sashenka een roman is, vind ik dat je kunt merken dat het door een man is geschreven. Het verhaal lijkt veel feitelijker te worden besproken en er lijkt minder aandacht te zijn voor emoties van personages. De vele details die hij gebruikt zorgen enerzijds voor een mooi kijkje in andere tijden, maar het subtiel bespreken van gevoelens van hoofdpersonen, maakte het boek zeker in het begin wat langdradig. Aan sommige zinnen lijkt geen einde te komen. Mijn vermoeide ogen vielen er ‘s avonds regelmatig mee dicht. Ik heb het boek dan ook nog niet uit, maar de gebeurtenissen met Sashenka zijn erg boeiend. Al vrij vroeg in het verhaal gaat mijn fantasie aan de slag en vraag ik mij af wat er met haar zal gaan gebeuren. Het boek leg je zeker in het begin makkelijk weg, maar toch pak je het ook met hetzelfde gemak weer op.
Renate:
De boeken van Simon Sebag Montefiore staan al tijden bij mijn vader in zijn boekenkast. Daardoor stonden zijn boeken al een tijd op mijn wil ik lezen lijstje, maar het kwam er steeds maar niet van. Dit was dus een mooie reden om er aan te beginnen.
Ik moest eerst wel even in het verhaal komen en het duurde zo'n 100 bladzijden tot ik er echt in zat, maar toen had Sashenka mij ook echt te pakken, waardoor ik steeds bleef lezen.
Het verhaal speelt zich in verschillende tijden af. In het begin is Sashenka zestien en zit ze nog op een meisjesschool, waar ze op een dag wordt opgepakt door de banden die ze heeft met haar oom Mendel. Haar rijke vader probeert haar er nog uit te halen en haar moeder, tja die was heel druk met allerlei dingen maar vooral niet met haar dochter. In dit deel krijg je de opkomst van Lenin en Stalin mee, maar ook hoe het tijdens de revolutie was.
Twintig jaar later is Sashenka een belangrijke vrouw in Rusland, waar ook haar man een belangrijke functie heeft.
Sashenka heeft eigenlijk alles, maar valt toch voor de schrijver Benja Golden, waar ze een buitenechtelijke relatie mee krijgt.
In dit deel krijg je veel mee over het leven onder Josef Stalin, hoe je bij volstrekte willekeur werd opgepakt, gemarteld of naar de goelag werd gestuurd. Je krijgt veel mee over de geschiedenis van Rusland, maar vooral ook over Josef Stalin. Dit vond ik allemaal wel erg interessant, waardoor je toch blijft lezen en her en der wat na zoekt, al is dat bij de boeken van Simon Sebag Montefiore niet nodig, want als historicus heeft hij daar veel research naar gedaan.
Het derde deel gaat over de jonge Russin Katinka die de opdracht krijgt om de familiegeschiedenis van Roza uit te zoeken, een zoektocht die lastig zat is. In deze tijd, begin jaren 90, werd er niet altijd meegewerkt als je bijvoorbeeld iets wilde weten over de tijd van Stalin.
Dit was een indrukwekkend boek. Het was af en toe best heftig om te lezen, wat er ook voor gruwelijke dingen gebeurde met de mensen die werden opgepakt. Hoeveel gezinnen moeten in deze best wel lange tijd wel niet ontwricht zijn?
Maar ondanks dit vind ik het toch een boek dat een kleik beethe feelgood is, maar zeker onder het genre historische roman valt. Het is een mooie roman, die de heftige geschiedenis van Rusland heel mooi beschrijft. Ik heb het met plezier gelezen. Een koude winternacht heb ik dus ook al uit mijn vaders boekenkast geleend, die ligt mooi op de stapel nog te lezen boeken.
Janneke:
Ik had Sashenka al een tijdje op mijn lijstje staan met boeken die ik graag nog wil lezen. Maar goed dat zijn er natuurlijk erg veel en Sashenka is een behoorlijk dikke pil, dus ik was het nog even aan het uitstellen. Maar toen ik hoorde dat Marieke, Sanne en Renate hem wilde gaan lezen voor de MeiMannenMaand vond ik dat het er nu maar eens van moest komen.
Om heel eerlijk te zeggen weet ik niet veel over de geschiedenis in Rusland, los van wat ik op de middelbare school heb geleerd. Maar dat is ondertussen alweer een beetje weggezakt. Ik lees graag historische romans, maar ondanks dat heb ik er nog nooit eentje over Rusland gelezen. Daarom moest ik tijdens het lezen af en toe even Googelen hoe het ook alweer zat, of wie de personen ook alweer waren. Maar dat is helemaal niet erg. Het haalde me niet uit de leesflow en vond het leuk om er meer over te weten te komen.
Wat ik erg fijn vond aan het boek zijn de fijne korte hoofdstukken. Wat ik minder fijn vond zijn de verschillende verhaallijnen die door elkaar lopen. Vooral de hoofdstukken over Sashenka zelf interesseerde me het meest en daar wilde ik graag over doorlezen. Maar het voordeel van de korte hoofdstukken is dat het nooit lang duurde voordat het verhaal weer met Sashenka verder ging.
Het is een fijn boek om te lezen en ik heb er erg veel van geleerd, maar ik weet nog niet of ik de andere delen ook ga lezen. Ik lees graag om me te ontspannen en dit is toch wat intensiever leesmateriaal. De vele lange zinnen moet je echt met aandacht lezen om de draad niet kwijt te raken. En dat is natuurlijk niet erg en alleen maar knap geschreven, maar ik denk dat het voor mij persoonlijk wat minder aantrekkelijk is.
Conclusie
Een dikke pil, daar waren we het gelijk over eens. En dat het wat traag op gang komt ook, maar als het boek je eenmaal te pakken heeft, blijkt het een betoverend verhaal waarin de Russische geschiedenis mooi is verweven.
We vroegen ons van tevoren af of in het boek naast de ellende en de terreur die zich in de Russische geschiedenis heeft afgespeeld, ook nog plaats was voor liefde.
Simon Sebag Montefiore heeft in deze roman laten zien dat ook liefde een belangrijke rol speelde. Hij zegt zelf in het nawoord! Dit is in de eerste plaats een boek over liefde en familie. Sashenka houdt van haar man en haar kinderen, en ervaart hartstocht tijdens haar korte romance. En vooral de liefde voor de kinderen springt er bovenuit. De keuze die Sashenka en haar man maken staan compleet in het teken van die liefde.
De uitkomst is dan ook een mooie roman met een uitstekende balans tussen feelgood en historie, waarbij gruwelijkheden die hoorden bij die tijd niet worden geschuwd, maar met mate worden uitgewerkt. Het boek kan dus zeker worden gelezen door liefhebbers van historische romans, en voor de feelgood lezers die wel houden van een verhaal met een beetje meer dan enkel vrolijke onbezorgde liefde.
Hebben jullie Sashenka gelezen en zijn jullie het met ons eens? Of hebben jullie het boek heel anders ervaren? We zijn benieuwd naar jullie reactie!
