Een f of een v, ik moest het opzoeken. Ik zat vast in de f van tuinturf, turfgrond, maar het werkwoord turven is natuurlijk met een v. Wist jij dat er ook andere turfmethoden bestaan dan de vier streepjes en een vijfde schuin streepje erdoorheen? Ik vind het Franco-Iberische systeem wel overzichtelijk en netjes.

Ik turf mannetjes en vrouwtjes, in longlists en shortlists van prijzen, in uitgeversbrochures en in boekbijlagen van kranten (Volkskrant en NRC). Omdat ik daar tijd voor heb, omdat ik daar zin heb, omdat ik heel benieuwd ben naar de resultaten en omdat 2025 kennelijk nog niet zo'n heel modern jaartal is en het misschien ook wel nodig is. 

Zo is een van de eerste brochures* die ik turf die van Uitgeverij Alfabet, die je kan kennen van de 'Wadden'-reeks van Mathijs Deen. Alfabet telt in hun zomerbrochure 2025 elf boeken van (door auteursduo's in totaal 15) mannen** en één boek van een vrouw. Dat is een turffeestje om mee te beginnen, want we kunnen hier al meteen heel erg verontwaardigd over zijn. Het enige boek van een vrouw staat op de allerlaatste bladzijde en gaat over de overgang: Woman on Fire van Sheila De Liz. Nu kan één seizoensbrochure best een afwijkend beeld geven, dus ik heb even een aantal brochures terug gekeken en dan is de score m/v: 9/5 (voorjaar 2025), 6/6 (najaar 2024), 7/4 (zomer 2024) en 8/6 (voorjaar 2024). Nog steeds licht in het voordeel van de mannen, maar het toont niet de enorme kloof van zomer 2025 (alhoewel dat voorjaar er ook al aardig scheef uit begint te zien).

Hoe zou zoiets nou tot stand komen? Alfabet is eind 2020 begonnen 'Met mensen die graag mooie en bijzondere boeken maken, en allemaal met de nodige kennis en ervaring. We zijn elke dag weer op zoek naar goede auteurs en ambitieuze plannen. We willen een verschil maken door opvallende boeken uit te geven: mooie romans en non-fictie geschreven door echte vertellers.' Geen statement over diversiteit, dus we weten niet of ze voelsprieten uit hebben staan voor de m/v-verhoudingen. Er worden boeken aangekocht en er worden auteurs getekend, er worden redactieprocessen opgestart en de boeken in de brochures worden gepresenteerd door de redacteuren aan de rest van de uitgeverij (PR-mensen, binnendienst, vertegenwoordigers), omdat iedereen die een boek vertegenwoordigt richting pers of boekhandel alles moet weten van zo'n boek. Zou er ergens een moment zijn geweest dat iemand heeft gezegd 'phoe, onze balans is wel een beetje uit het lood'? Overigens is slechts de helft van één (mannelijk) auteursduo niet wit, dus deze zomer is voor Alfabet een helderwit worstenfeestje.

Ik turfde voor de gein ook Uitgeverij Orlando en hun zomerbrochure telt vijf boeken van (witte) vrouwen en geen van mannen. Orlando is een uitgeverij voor en door vrouwen en geeft alleen maar boeken uit van vrouwelijke auteurs. Waarom is dat wel ok en komt daar geen verontwaardiging bij kijken? Omdat vrouwen nog een paar millennia achterstand in te halen hebben? Wat vind jij?

Het is geenszins mijn bedoeling om uitgeverijen te shamen, dus alle liefde voor Alfabet (die in september komt met een roman met een  prachtige cover: Waren we allemaal maar vogels van Brian Buckbee). Aan de andere kant mag zo'n m/v-verhouding best opgemerkt worden. Het is een vrij bijzondere (on)balans. Bovendien begin ik alleen nog maar hier en is voor mij het totaalplaatje van alle uitgeverijen veel relevanter. (Kijk mij nou verontschuldigend zijn, dat moet ik afleren.) De komende weken zal ik proberen de zomerbrochures van alle reguliere uitgeverijen te grazen te nemen en dan zal zich langzamerhand een totaalplaatje vormen. Ik ga er volledig van uit dat het eindresultaat zal laten zien dat we het meest de witte man zien als auteur (omdat ik niet (meer) naief ben en me geen illusies maak), maar ik ben ontzettend benieuwd naar de verhoudingen en of er uitgeverijen zijn die (voortdurend) een scheve schaats rijden of toch ook wel echt lijken te letten op hun auteursbestand. Kijk je mee?

*De brochures van de uitgeverijen zijn bedoeld voor pers en boekhandel en kijken vooruit naar wat er uitgebracht zal worden. Er zijn er drie per jaar (voorjaar, zomer en najaar, al slaan enkele uitgevers de zomer over). De voorjaarsbrochures lopen grofweg van februari tot mei, de zomerbrochures van mei tot september en de najaarsbrochures van september tot februari. Op dit moment zijn de zomerbrochures net verschenen en we kijken dus naar de boeken die vanaf mei zullen verschijnen.

**Ik tel per boek en niet per auteur. Heeft een boek een auteursduo van twee vrouwen, dan tel ik 1 bij de vrouwen op, hetzelfde met een auteursduo van twee of meer mannen, dat levert evengoed 1 streepje op bij de mannen. Is het een auteursduo van een man en een vrouw, dan krijgt elk een streepje (en die tel ik dus niet als half streepje). Midprice-edities worden niet meegeteld, evenmin als andere acties. Alleen nieuw aangekondige titels doen mee.