De Belgische auteur Nadja van Sever is leerkracht op een basisschool. In 2012 maakte de auteur haar debuut met De magische pen, een boek dat tot stand kwam in samenwerking met de hele school waar gewerkt wordt met lees- en schrijfbevorderingsprojecten. Nu is ze terug met een verhaal over vriendschap in lastige tijden. In Samen op de vlucht laat Sever de lezer kennis maken met twee bijzondere jongens die genoodzaakt waren te vluchten van hun thuisland. Een bijzonder verhaal gebaseerd op ware feiten.

Door Annemieke de Jong

Jaarlijks komen er duizenden minderjarige asielzoekers naar Europa. Naast dat zij allerlei dingen hebben meegemaakt in hun thuisland, hebben zij vaak een zware reis die regelmatig gepaard gaat met gruwelijke en angstaanjagende momenten afgelegd, om uiteindelijk in een land te komen en asiel aan te vragen. Waar een deel samen met hun ouders komt, is er ook een grote groep - met name jongens - die zonder ouders hun vlucht maken in de hoop op een beter en vooral veiliger leven. Steeds vaker maken deze kinderen deel uit van de belevingswereld van de Europese jeugd, doordat ze bij ze in de klas, in het team van een sportclub of in de klas komen bij deze kinderen. Het is dan ook mooi om te zien dat ook binnen de jeugdliteratuur, steeds vaker juist hun verhalen verteld worden. 

Faraz is een Afghaanse jongen die er per ongeluk getuigen van is dat een man en een vrouw gestenigd worden door de Taliban. Ahmed is een Afghaanse jongen die gerekruteerd wordt en bij de Taliban in opleiding moet. De families van beide jongens besluiten dat het beter voor ze is om hun land te verlaten. Ze regelen een vlucht, zodat de jongens een betere toekomst tegemoet gaan. Alhoewel beide jongens er veel moeite mee hebben om hun land en met name hun familie achter te laten - niet wetend wat er met hun zal gaan gebeuren, hebben ze geen andere keuze en gaan ze op weg om een veilig thuis te vinden in Europa. 

Hun verhalen en vlucht beginnen afzonderlijk van elkaar. Elk krijgen ze te maken met hun eigen worstelingen en gruwelijkheden. Zo moet Ahmed een zwangere vrouw met wie hij vriendschap heeft gesloten achter zich laten, nadat ze haar been verwond. Een angstige en zeker ook een moeilijke tocht volgt. Maar uiteindelijk komen Ahmed en Faraz elkaar tegen tijdens hun vlucht. Ze besluiten samen hun reis te vervolgen met het doel Engeland te bereiken. Meer dan eens zorgt hun vriendschap ervoor dat ze elkaar helpen en zelfs het leven redden. Maar dan wordt Faraz ziek en is er geen andere optie voor Ahmed, hij moet alleen verder!

Van Sever zet met Samen op de vlucht een realistisch en bijzonder verhaal neer, waar nog niet zo vaak aandacht aan wordt besteed in de jeugdliteratuur. Ze schrijft op een toegankelijke manier. Al moet de lezer in het begin wellicht even wennen aan de twee verhalen (van Ahmed en Faraz) die los van elkaar, om en om, worden verteld. Tegelijkertijd is de keuze om dit zo te doen goed te begrijpen, omdat de verhalen in realiteit ook naast elkaar moeten hebben gelopen om elkaar tijdens de vlucht tegen te komen. Een absolute meerwaarde zijn de zwart-wit illustraties van Chris Vesters. Hierdoor krijgen Ahmed en Faraz een duidelijk gezicht en gaan ze leven voor de lezer. Ook zorgen de illustraties van de vlucht ervoor dat de lezer een beter beeld kan vormen van hoe het moet zijn geweest. Het boek neemt hierdoor toe aan aantrekkelijkheid, zeker voor de jeugdige lezer.

De grote vraag gedurende het verhaal blijft of Ahmed en Faraz hun doel zullen bereiken? Zullen ze er beiden in slagen om een veilige plek te vinden? En zullen ze elkaar ooit nog terug zien nadat Ahmed de zieke Faraz heeft moeten achterlaten?

Een bijzonder krachtig verhaal dat de lezer weet te boeien en kennis laat maken met een realiteit waar nog maar weinig over geschreven wordt. Het is dan ook goed om te zien dat binnen de jeugdliteratuur steeds vaker de aandacht uit gaat naar dit soort verhalen, ook zodat juist deze kinderen iets krijgen om zich mee te identificeren.

Eindoordeel

Wie geïnteresseerd is in verhalen zoals deze zal zeker geraakt worden door het bijzondere verhaal van Van Sever. Waar de schrijfstijl erg goed is afgestemd op de beoogde leeftijdsgroep (kinderen vanaf 9 jaar) is de vraag of de ingewikkelde start met twee verhaallijnen in combinatie met de soms heftige scenes ook altijd passen bij een kind in die leeftijdsgroep. Waar de ene 9-jarige lezer dit prima zal kunnen lezen, zal het voor de ander erg heftig zijn en kan ik me voorstellen dat meelezen gewenst is.

Ondanks dat is het een boek met een thema dat, gezien de groter groeiende groep vluchtelingenkinderen die steeds vaker deel uit maken van het onderwijs, sportclubs en de woonomgeving van kinderen, een belangrijke aanvulling. Het laat kinderen op een oprechte en realistische manier kennis maken met de verhalen van sommige van deze kinderen. Mede vanuit dat oogpunt krijgt het boek 4 sterren. 

Verder lezen over dit onderwerp

In het verleden lieten we jullie reeds kennis maken met dit thema in Jij en ik - over vriendschap en vluchtelingen en het artikel 'Vluchtelingen in de jeugdliteratuur'. Maar er is meer rondom dit thema verschenen, zoals Morgen is een ander land, Onderweg, De Aankomst, Het geheim van de vlucht en De brieven van Mia.

Heb jij een van deze boeken gelezen? Of heb je zelf nog een goede tip voor een kinderboek rondom het thema vluchten? Laat het ons weten onder dit artikel.