Tijd voor een Cool or fool. Dit keer lazen Katy, Ilja en Sanne de klassieker De geheime tuin van Frances Hodgon Burnett. Imme Dros toverde het boek uit 1911 om tot een hedendaagse vertaling. Zou dat een succes zijn geworden of zijn wij toch iets minder enthousiast?

Door Sanne

Korte samenvatting

Mary Lennox woont in India waar ze wordt opgevoed door haar Ayah, een kinderoppas. Haar ouders kijken niet naar haar om en wanneer er een cholera-epidemie uitbreekt en iedereen komt te overlijden, is er in eerste instantie niemand die aan het meisje denkt. Dagen later wordt ze gevonden en naar haar enige oom in Engeland gebracht. Ze kent de man, noch het land en zal zich in het grauwe en koude klimaat moeten zien te redden. Als ze hoort over een geheime tuin is ze vastberaden de tuin te vinden. Zo begint er een spannende zoektocht naar een verborgen plekje.

De bespreking

De geheime tuin is een klassieker, maar niet iedereen kende het

De enige die het boek in haar jeugdjaren al eens eerder had gelezen was Katy. Ze las het toen ze een jaar of elf was, maar de herinneringen waren al weer wat vervaagd: "De grote lijnen van het verhaal wist ik nog. Ik denk dat ik de film ook ooit gezien heb, maar dat weet ik niet honderd procent zeker. Ik herinner me vooral de trailer van de film en dat ik erdoor gefascineerd was. De donkere kamer waarin één van de personages zich bevindt en de gordijnen die geopend worden om het licht binnen te laten. Vanuit dat beeld wou ik het boek wellicht ook graag opnieuw lezen." Sanne heeft het boek niet gelezen maar denkt dat ze de film wel heeft gezien. "Er staat me bij dat ik er ooit eens met school naar heb gekeken. Ik weet niet meer concreet wanneer, ik heb alleen een beeld voor ogen van een hek en de magische tuin erachter. Ik heb het verhaal nooit gelezen en de film ook niet opnieuw bekeken, maar de magie heeft nooit mijn hoofd verlaten."

De verwachtingen van het boek zijn hooggespannen

Ilja las het boek niet, maar heeft het in haar studie Jeugdliteratuur wel voorbij zien komen. "Aangezien een oud-studiegenoot van mij razend enthousiast was van dit boek, had ik vrij hoge verwachtingen. Gezien haar verhalen, had ik er een Alice in Wonderland verhaal bij." Ook Sanne verwachtte een sprookjesachtig verhaal waarbij er een heel avontuur zou gaan plaatsvinden in de tuin als hij eenmaal gevonden is. Omdat Katy het boek al eens las en de verhaallijn kende, had ze geen grote verwachtingen, maar ze was wel erg benieuwd naar de vertaling. "Ik hoopte in ieder geval op een boek dat modern genoeg zou lezen zonder de tijdsgeest uit het oog te verliezen."

De geheime tuin is af en toe ontroerend, maar grappig..?

Eenmaal aan het lezen heeft het weesmeisje Mary al snel onze harten gestolen. Een meisje dat alleen in India overblijft als haar ouders komen te overlijden en in eerste instantie door niemand wordt gemist, wist ons te raken. Ilja had er tranen van in haar ogen: "Er werd niet door Mary's ouders naar haar omgekeken en alle zorg werd bij het personeel gelegd. Ik kan me niet voorstellen dat er zo met een kind wordt omgegaan en dat raakte me wel even." We kunnen verder niet al te veel verklappen, omdat we geen spoilers willen geven, maar het einde van het verhaal bevat ook nog flink wat ontroerende passages.

Of het boek humor heeft? Nee dat niet echt. Het zijn eerder hele levendige anekdotes die je voor je ziet waardoor je moet gniffelen. Sanne: "Ik zie zoveel dingen voor mijn ogen gebeuren, net of ben ik er echt bij: Dickon met zijn gevolg aan dieren, de oude tuinman Ben Weatherstaff die op zijn ladder over de muur heen kijkt naar wat de kinderen aan het doen zijn. Maar vooral zie ik stampvoetende Mary voor me, die de dienst uitmaakt en Colin maant om redelijk te doen, terwijl ze zelf ook een verwend standje was." Katy herkent zich daar helemaal in. "Ja! Vooral de stukjes waarin Mary en Colin het moeilijk hebben om hun lach in te houden en het personeel op het verkeerde been proberen te zetten, vond ik wel leuk."

Het boek zit vol bijzondere personages

Mary heeft weliswaar al onze harten gestolen, maar het boek bevat nog veel meer bijzondere personages. Op de vraag wie ons favoriete personage is wordt dan ook heel verschillend gereageerd. Alle drie roepen we een andere naam. Sanne: "Dickon. Wat een lieve, geduldige en niet veroordelende jongen is dat. Hij leest mensen en dieren en zonder een oordeel te vellen weet hij ze op te beuren. Hij heeft een hele belangrijke rol in het verhaal, want met zijn dieren en geduld maakt hij iedereen beter. Het verhaal zou echt niet zonder hem kunnen." Ilja: "De moeder van Dickon, zij heeft zoveel wijsheid en liefde te delen. Ik zou graag eens bij haar op bezoek gaan in het kleine huisje." En Katy roept weer iemand anders: "Huishoudhulp Martha is één van mijn favorieten in dit verhaal. Als oudste van een hele bende kinderen, gebruikt ze haar vrije tijd om haar moeder te gaan helpen en ze is niet bang om Mary uit te leggen dat er een heleboel dingen zijn die ze voortaan zelf zal moeten doen."

Goed leesbaar plot, maar een tikkeltje lang

Het verhaal begint in een hoog tempo. Mary verliest haar ouders en vertrekt naar een onbekende oom in Engeland. Het lijkt haar niet erg te raken, hoewel ze boos is en verwend. Maar dan begint haar tijd in Engeland en daar leert ze vrienden te maken en geduldig te zijn. We zien hoe ze op zoek gaat naar de geheime tuin, hoe ze op ontdekking gaat en in het huis de kamers telt. Het boek is chronologisch opgebouwd, met af en toe flashbacks in de tijd die door personages verteld worden. Van een klein iel meisje, dat boos en bang is, knapt Mary op tot een vrolijke springende meid. Burnett heeft veel tijd genomen voor het laten opbloeien van zowel de tuin als het meisje. Ook aan de magie van de tuin heeft Burnett veel tijd besteed. Ondanks dat het boek prettig leesbaar is, vinden we alledrie het boek nét iets te lang geworden. 

Frances Hodgson Burnett leefde van 1849 - 1924, maar nergens is het boek oudbollig

Meer aan de setting dan aan de schrijfstijl is te merken dat De geheime tuin ongeveer een eeuw geleden voor het eerst is verschenen. Ilja: "Aan het landhuis, de koets en de manier van omgaan met personeel merk je wel dat het boek niet uit deze tijd komt. Ik vind dat echter niet storend, het zet de sfeer van het boek neer en als dat goed gedaan is, ga ik daar helemaal in mee. Dat vond ik overigens in dit boek heel goed gedaan, de setting was geloofwaardig!". Katy merkt op dat de schrijfster haar kritiek op de maatschappij van toen goed verpakt heeft: "Ze laat Martha duidelijk zeggen dat inlanders volgens haar ook mensen zijn en ze laat Mary de mogelijke komst van een gouvernante afwimpelen."

Dat het boek goed leesbaar is en er nergens ouderwets taalgebruik is toegepast, komt natuurlijk door de goede vertaling. Sanne: "Imme Dros heeft de tijdsgeest van toen heel goed vast weten te houden, maar heeft ouderwets taalgebruik achterwege gelaten. Toch heeft ze ook weer niet gekozen voor heel modern taalgebruik. Het is dus heel goed leesbaar voor kinderen van nu." Dat kan Katy beamen: "Imme Dros heeft voor een mooie vertaling gezorgd die iets van de statigheid waarin het origineel geschreven is weet te behouden en die past bij de setting. Het is toegankelijk en volgens mij nog steeds een beetje betoverend."

De cover is in één woord prachtig!

De groene cover waarop de tuin en een meisje zijn afgebeeld had meteen onze aandacht. Wat ziet hij er mooi uit! Al het groen in combinatie met dat kleine figuurtje heeft iets mysterieus. Als we het boek openslaan zien we dat Linde Faas niet alleen de cover heeft versierd, maar ook bloemen heeft getekend aan het begin en soms aan het einde van een hoofdstuk. De bloemen zijn in zwart-wit en een kleine teleurstelling voor diegenen die de kleurrijke illustraties van Linde Faas kennen. Katy merkt op: "Ik had Linde Faas graag nog meer illustraties zien maken bij dit boek. Het boek leent zich prima voor grotere illustraties, al was het maar van de tuin en hoe die tot bloei komt of van de donkere gangen in het huis." En daar sluit Sanne zich bij aan: "Ik denk dat ze hele mooie prenten had kunnen maken bij Mary, Colin en Dickon, maar vooral ook bij alle bloemen en dieren die het boek rijk is." 

Cool or fool?

 Ilja: "Ik heb wel van dit boek genoten, maar ik denk dat mijn verwachtingen te hoog waren. Ik had meer verwacht in het verhaal meegezogen te worden. Dat gebeurde wel toen Mary in de tuin kwam en de tuin tot leven kwam, maar op een gegeven moment duurde het verhaal voor mij iets te lang, waardoor ik weer uit het verhaal kwam. Wel begrijp ik waarom dit boek nog steeds herdrukt en opnieuw vertaald wordt, het is een prachtig verhaal dat de tand des tijds glansrijk heeft doorstaan! Dit boek is voor mij een cool, met een kleine kanttekening dat het iets korter had mogen zijn." 

 Katy: "Cool, zelfs meer dan honderd jaar na de eerste verschijningsdatum blijft dit verhaal de moeite waard om te lezen. De vriendschap die ontstaat tussen Mary, Dickon en Colin is mooi om te volgen en de schijnbaar eindeloze tuin rond het landhuis en de beschrijvingen van de heide creëren een bijzondere sfeer. Tijden het lezen kwamen de herinneringen terug en ondanks het feit dat ik het verloop al kende, bleef ik ervan genieten. De geheime tuin is een fijne jeugdklassieker die tot de verbeelding blijft spreken."

 Sanne: "Het verhaal is prachtig en heeft me helemaal gegrepen. De vriendschap die tussen de kinderen én dieren is ontstaan is zo innig en hartverwarmend, ik ben verliefd! Ik vind het mooi om te zien hoe de kinderen elkaar opbeuren en steunen, maar elkaar ook laten groeien. Zowel Mary als Colin maken een enorme groei door. Maar er zijn ook rolletjes weggelegd voor de volwassenen. Ze zijn wel van ondergeschikt belang, de volwassenen staan in dienst van de kinderen en zijn niet zo streng en harteloos als ze vaak in verhalen worden afgeschilderd. Dat maakt het eigenlijk wel heel grappig en een fijne plek om op te groeien. Het verhaal is magisch en beeldend geschreven. Voor mij is De geheime tuin echt cool!"

Hoe cool is dat?! Er is geen fool te bekennen! Driemaal goedgekeurd dus.
Ken je De geheime tuin? Heeft het jou kunnen betoveren?